Διπλή εσωκομματική αμφισβήτηση αντιμετωπίζει ο Έβο Μοράλες στην πορεία προς τις εκλογές του Μαΐου: δυσαρέσκεια από τα «αριστερά», αποστασία από τα «δεξιά». Την ίδια ώρα, η κρατική και παρακρατική βία ξεπερνά κάθε όριο. Ο ίδιος ο Μοράλες όμως δείχνει να κρατά γερά το τιμόνι και παραμένει αισιόδοξος: «Θα ανακτήσουμε τη δημοκρατία και θα επιστρέψουμε στην κυβέρνηση, όχι με τα όπλα, αλλά με το δίκιο μας· με τη συνείδηση του λαού μας», είπε μιλώντας την Τετάρτη στο κατάμεστο στάδιο της Ντεπορτίβο Εσπανιόλ στο Μπουένος Άιρες, όπου φιλοξενείται από τη νέα κυβέρνηση της Αργεντινής.
Τα κρίσιμα γεγονότα της εβδομάδας που πέρασε είναι τα εξής:
► Την περασμένη Κυριακή ορίστηκε επίσημα η δυάδα των υποψηφίων του MAS: Λουίς Άρσε για πρόεδρος, Νταβίντ Κοτσεχουάνκα για αντιπρόεδρος. Η απόφαση αυτή προκάλεσε εσωκομματικές αντιδράσεις, καθώς ανέτρεπε προηγούμενες αποφάσεις. Θετικά όμως δείχνει να ανταποκρίνεται η κοινή γνώμη, σύμφωνα τουλάχιστον με δύο δημοσκοπήσεις που επικαλέστηκε ο Μοράλες.
► Την Τρίτη η Πολυεθνική Νομοθετική Συνέλευση αποδέχθηκε τις παραιτήσεις των Μοράλες και Λινέρα, αίροντας μ’ αυτόν τον τρόπο το τελευταίο συνταγματικό εμπόδιο που αντιμετώπιζε η ντε φάκτο «προσωρινή» κυβέρνηση. Πρόκειται για επιτυχία των κύκλων που στήριξαν το πραξικόπημα, δεδομένου ότι το MAS είχε την πλειοψηφία στη βουλή, και είχε αποφασίσει να μην αποδεχθεί τις παραιτήσεις. Η αποδοχή τους έγινε δυνατή εξαιτίας της αποστασίας βουλευτών του MAS, που συντάχθηκαν με τους μειοψηφούντες –στη βουλή– υποστηρικτές της ντε φάκτο κυβέρνησης…
► Παρ’ όλα αυτά δεκάδες χιλιάδες Βολιβιανών, μέλη του MAS, ιθαγενικών οργανώσεων και κοινωνικών κινημάτων, μετέβησαν την Τετάρτη στη γειτονική Αργεντινή και γέμισαν το στάδιο της Ντεπορτίβο Εσπανιόλ, όπου ο Μοράλες και η υπόλοιπη ηγεσία του MAS γιόρτασαν τα 14 χρόνια του Πολυεθνικού Κράτους της Βολιβίας. Μεγάλες συγκεντρώσεις για την επέτειο έγιναν και στη Βολιβία, παρά την εκφοβιστική κινητοποίηση μονάδων του στρατού και της αστυνομίας – που όμως τελικά δεν επενέβησαν.
► Εν τω μεταξύ αυξάνουν μέρα με τη μέρα οι παρακρατικές επιθέσεις και οι αστυνομικές και δικαστικές διώξεις εναντίον πρώην κυβερνητικών και εκατοντάδων άλλων κρατικών στελεχών, δημοσιογράφων κ.λπ., που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση Μοράλες ή συνδέονται μέχρι σήμερα μ’ αυτόν. Με το που ορίστηκε υποψήφιος πρόεδρος ο Λουίς Άρσε, η ντε φάκτο κυβέρνηση ξεκίνησε εις βάρος του έρευνα για διαφθορά την περίοδο που ήταν υπουργός Οικονομικών!
Ορίστηκαν οι υποψήφιοι του MAS
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, στο πρόσωπο του Λουίς Άρσε εκφράζεται η στρατηγική επιλογή της ηγεσίας του MAS να στοχεύσει στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των νέων μεσοστρωμάτων των πόλεων. Σχετική μ’ αυτό είναι μια δήλωση του Μοράλες, ότι ήταν λάθος η επιμονή του να διεκδικήσει για τέταρτη φορά την Προεδρία, και ότι παρασύρθηκε σ’ αυτό από τις ενθουσιώδεις εκκλήσεις της ιθαγενικής κομματικής βάσης της υπαίθρου. Η επιλογή του πρώην υπουργού Οικονομίας δείχνει την απόφαση του Μοράλες και του επιτελείου του να σεβαστούν τους ρυθμούς και τις ευαισθησίες αυτών των μεσοστρωμάτων, λευκών αλλά και ιθαγενικών, που –όπως έχει εξηγήσει παλαιότερα ο Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα– αναδείχθηκαν χάρη στην οικονομική επιτυχία του MAS, δημιουργώντας νέα κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα*.
Στο πρόσωπο του υποψηφίου προέδρου Λουίς Άρσε εκφράζεται η στρατηγική επιλογή της ηγεσίας του MAS να στοχεύσει στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των νέων μεσοστρωμάτων των πόλεων
Ο Λουίς Άρσε έχει το προφίλ ενός μετριοπαθούς πολιτικού, και θεωρείται εμπνευστής του επιτυχημένου κοινωνικού-αναδιανεμητικού οικονομικού προγράμματος της Βολιβίας. Γι’ αυτό θεωρήθηκε ο πιο κατάλληλος για να πείσει τα νέα μεσοστρώματα των πόλεων να απορρίψουν τα απορρυθμιστικά μέτρα της ντε φάκτο κυβέρνησης (αποεθνικοποιήσεις, απορρύθμιση αγροτικών εξαγωγών κ.ά.) και να επανασυσπειρωθούν στην «πορεία αλλαγής» της χώρας, την οποία επαγγέλλεται το MAS. Από την άλλη, ο υποψήφιος αντιπρόεδρος Νταβίντ Τσοκεχουάνκα είναι ο άνθρωπος από τον οποίο η ηγεσία περιμένει ότι θα συγκρατήσει την ιθαγενική ψήφο και θα απαλύνει τη δυσαρέσκεια από τη «μετριοπαθή» επιλογή του Κατακόρα.
Για τον νεαρό ιθαγενή Αντρόνικο Ροντρίγκεζ, που προβαλλόταν μέχρι πρόσφατα ως πιθανός υποψήφιος πρόεδρος, ο Μοράλες είπε τον έχει εντυπωσιάσει η δημοφιλία του, θεωρεί όμως ότι είναι ακόμη «πολύ νέος για την προεδρία». Θυμίζουμε ότι το προηγούμενο Σάββατο είχε πραγματοποιηθεί συνδιάσκεψη εκατοντάδων στελεχών του MAS και κοινωνικών οργανώσεων του λεγόμενου «Συμφώνου Ενότητας» στη βολιβιάνικη κωμόπολη Χουανούνι. Εκεί συζητήθηκαν εξαντλητικά οι διάφορες υποψηφιότητες, και τελικά επιλέχθηκαν από την πλειοψηφία ο Νταβίντ Τσοκεχουάνκα ως υποψήφιος πρόεδρος και ο Αντρόνικο Ροντρίγκεζ ως υποψήφιος αντιπρόεδρος. Αλλά η απόφαση που ελήφθη την περασμένη Κυριακή στο Μπουένος Άιρες ανέτρεψε τις διαδικασίες αυτές.
Επικρατούν ψυχραιμότερες σκέψεις
Η επιλογή της δυάδας Άρσε-Τσοκεχουάνκα φαίνεται να δικαιώνεται από δύο δημοσκοπήσεις που δημοσίευσε ο Μοράλες και της δίνουν απόλυτη πλειοψηφία (δεν στάθηκε δυνατόν να τις επιβεβαιώσουμε από άλλη πηγή). Σε κάθε περίπτωση, έχει ενδιαφέρον να συγκρίνει κανείς τα μεγάλα ποσοστά του τελικού υποψηφίου του MAS με τις αμέσως προηγούμενες δημοσκοπήσεις, στις οποίες ο εικαζόμενος ως υποψήφιος Αντρόνικο Ροντρίγκεζ έβγαινε επίσης πρώτος, αλλά με σχετική πλειοψηφία και με μεγάλο ποσοστό αναποφάσιστων. Δεν αποκλείεται η νέα υποψηφιότητα του MAS να κερδίζει αυτό το τμήμα της κοινής γνώμης. Την επιλογή της ηγεσίας στηρίζει, παρά την εμφανή δυσαρέσκειά του, και ο Αντρόνικο Ροντρίγκεζ, που δήλωσε: «Είμαστε κοντά στις εκλογές και δεν μπορούμε να εμπλακούμε σε μια διαμάχη για τις υποψηφιότητες, η οποία θα ευνοήσει μόνο τον αντίπαλο».
Σε αντίθεση με τον Ροντρίγκεζ, μεγάλο μέρος της κομματικής βάσης έδειχνε ανάστατο και απρόθυμο να σεβαστεί την απόφαση του Μοράλες. Διάφοροι συνδικαλιστικοί και κομματικοί εκπρόσωποι ζητούσαν να παραμείνει υποψήφια η δυάδα του «Συμφώνου Ενότητας» (Τσοκεχουάνκα-Ροντρίγκεζ), ενώ άλλοι πρότειναν παραλλαγές. Ο επικεφαλής της εργατικής συνομοσπονδίας COB αντιπρότεινε ως υποψήφιο πρόεδρο τον Τσοκεχουάνκα και ως υποψήφιο αντιπρόεδρο τον μεταλλωρύχο Ορλάντο Γκουτιέρεζ (πάντως η ηγεσία της COB είχε βάλει κι αυτή το χέρι της στην παραίτηση του Μοράλες, ζητώντας του στις 10 Νοεμβρίου να παραιτηθεί «για να ειρηνεύσει η χώρα»…). Όλα αυτά έληξαν προχθές, όταν νέα σύσκεψη του «Συμφώνου Ενότητας» στο Ελ Άλτο ενέκρινε, μετά από επανειλημμένες παρεμβάσεις του Τσοκεχουάνκα, την απόφαση του Μοράλες.
Και κάτι τελευταίο: Η αποστασία των βουλευτών του MAS που υπερψήφισαν την αποδοχή των παραιτήσεων του Μοράλες και του Λινέρα είναι μια μικρή μόνο ένδειξη του πόσο ανώμαλος θα είναι ο δρόμος μέχρι τις εκλογές…
* Βλ. Ήττες και νίκες (άρθρο του Λινέρα στο φύλλο 304, σελ. 16-17) και Ένα “πληβειακό κόμμα προετοιμάζεται για τα δύσκολα (φύλλο 339, σελ. 28).
