του Γιάννη Ραχιώτη*
Στις 22 Ιούνη συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την έναρξη της εισβολής της ναζιστικής Γερμανίας και των συμμάχων της στην ΕΣΣΔ. Ήταν η τρίτη φορά που η Ρωσία-ΕΣΣΔ δεχόταν μεγάλης κλίμακας εισβολή δυτικών δυνάμεων. Και η πιο καταστροφική: στοίχισε περίπου 10,2 εκατομμύρια στρατιώτες και 17 εκατομμύρια άμαχους, οι οποίοι σφαγιάσθηκαν από τις δυνάμεις κατοχής μέσα σε τρία(!) χρόνια για εκκαθάριση του χώρου που σκόπευαν να εποικίσουν με «Αρίους».
Είχαν προηγηθεί, μεταξύ 1918 και 1922, οι εκστρατείες Βρετανών, Πολωνών, Γάλλων, Ελλήνων κ.ά., μαζί με τους Λευκούς, για την ανατροπή του νεοσύστατου σοβιετικού κράτους, που στοίχισαν στην ΕΣΣΔ άλλα 9 εκατομμύρια νεκρούς – στρατιώτες και αμάχους. Πιο παλιά, το 1812, η εισβολή της Γαλλίας του Ναπολέοντα και των συμμάχων της (Αυστριακών, Ισπανών, Γερμανών, Πολωνών) στοίχισε τη δική της εκατόμβη.
Όλες αυτές οι εισβολές είχαν κάποια κοινά χαρακτηριστικά: 1) Διακηρυγμένος στόχος τους ήταν η πλήρης καταστροφή και ο διαμελισμός της Ρωσίας-ΕΣΣΔ. 2) Τα προηγούμενα σύμφωνα ειρήνης δεν τηρήθηκαν, παρά τα σοβαρά ανταλλάγματα που είχαν αποσπάσει από τη ρωσική πλευρά. 3) Την τελική νίκη του ρωσικού λαού και στις τρεις. 4) Το ασύλληπτο κόστος σε ζωές και υλικές καταστροφές. Στον 20ό αιώνα ήταν από τους βασικούς λόγους που η ΕΣΣΔ έχασε τη μάχη του ανταγωνισμού με τη Δύση και οδηγήθηκε στην κατάρρευση.
Το ερώτημα που αναδεικνύεται με αφορμή την επέτειο είναι αν οι ευρω-ρωσικοί πόλεμοι ήταν απλώς γεωπολιτικά ατυχήματα. Ήταν άραγε κακές στιγμές σε μια ιστορία καλής γειτονίας; Νομίζουμε όχι. Οι δυτικές δυνάμεις έβλεπαν και συνεχίζουν να βλέπουν μια μεγάλη και ισχυρή Ρωσία σαν εμπόδιο, αφενός στην κατάληψη ζωτικού χώρου στην πλούσια σε πόρους Ανατολή, αφετέρου στην αποικιακή και σήμερα νεοαποικιακή τους εξάπλωση. Την αντιμετωπίζουν δηλαδή ως υπαρξιακό κίνδυνο.
Πιο ευνοϊκή για τη Δύση η σημερινή συγκυρία
Υπάρχει σήμερα περίπτωση για μια τέταρτη περιπέτεια της Δύσης εναντίον της Ρωσίας; Η αλήθεια είναι ότι οι λόγοι δεν εξέλιπαν, και η συγκυρία είναι ευνοϊκή για τη Δύση. Η Ρωσία είναι τώρα πολύ μικρότερη σε έκταση και πληθυσμό σε σχέση με την ΕΣΣΔ. Μετά την ένταξη στο ΝΑΤΟ των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και το πραξικόπημα στην Ουκρανία, δεν έχει συμμάχους στην Ευρώπη, πλην της Λευκορωσίας. Πρακτικά δεν έχει ούτε στον Καύκασο, λόγω της ισχυρής παρουσίας της Δύσης στη Γεωργία και στο Αζερμπαϊτζάν, μέσω Τουρκίας και Ισραήλ. Η μόνη στρατιωτική παρουσία της έξω από τα όρια της πρώην ΕΣΣΔ, στη Συρία, είναι ασταθής, χωρίς σαφές γεωπολιτικό σχέδιο. Κινδυνεύει να εξελιχθεί σε παγίδα για την ίδια και σε τροχοπέδη για τις αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής.
Η αντιρωσική ενότητα της Δύσης είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Όλος ανεξαίρετα ο δυτικός κόσμος συμμετέχει στον οικονομικό στραγγαλισμό της Ρωσίας με κυρώσεις που κλιμακώνονται αδιάκοπα, υπό οιοδήποτε πρόσχημα. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε τέτοιος επιθετικός συντονισμός ολόκληρου του δυτικού κόσμου. Αρκεί να ανατρέξει κάποιος στα ανακοινωθέντα των συνόδων του ΝΑΤΟ για να διαπιστώσει ότι η ένταση και το εύρος της πολεμικής ρητορικής προσιδιάζει σε παραμονές πολέμου. Η επί 70 χρόνια στρατιωτική ολοκλήρωση της Δύσης σε μία ενιαία συμμαχία, το ΝΑΤΟ, της δίνει αυτοπεποίθηση, αλλά και αντικειμενικά αυξημένη στρατιωτική ικανότητα. Δεν πρόκειται απλά για ρητορική. Το ΝΑΤΟ έχει πλέον στρατό στην Εσθονία, στα 160 χλμ. από την Πετρούπολη, ναυτικό στη Μαύρη Θάλασσα, και διεξάγει προσομοιώσεις πολεμικής αναμέτρησης σε όλο το μήκος των συνόρων του με τη Ρωσία-Λευκορωσία, με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών.
Βεβαίως η Δύση θα προτιμούσε να καταρρεύσει η Ρωσία όπως η ΕΣΣΔ, χωρίς πόλεμο, σαν συνέπεια της στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής πίεσης. Να διασπαστεί και να δημιουργηθούν διάφορα αλληλοσπαρασσόμενα τμήματα με κυβερνήσεις-μαριονέτες, στο πρότυπο των σύγχρονων Βαλκανίων. Όμως το ιστορικό προηγούμενο και η έκταση της πολεμικής προετοιμασίας υποδεικνύουν ότι, δοθείσης ευκαιρίας, είναι έτοιμοι να προχωρήσουν σε πραγματικό πόλεμο για να επιταχύνουν τις εξελίξεις.
Η μεν Δύση δηλώνει ότι θέλει ειρήνη αλλά αναγκάζεται να προχωρήσει για πόλεμο λόγω της ρωσικής… επιθετικότητας, η δε πλειοψηφία της ρωσικής ελίτ αντιδρά όπως και λίγο πριν τις εισβολές του Ναπολέοντα και του Χίτλερ: δεν πιστεύει αυτό που συμβαίνει μπροστά στα μάτια της
Ρωσικές ψευδαισθήσεις αλλά και αποτρεπτικές δυνατότητες
Όπως και στις παραμονές των προηγούμενων εισβολών, η μεν Δύση δηλώνει ότι θέλει ειρήνη αλλά αναγκάζεται να προχωρήσει για πόλεμο λόγω της ρωσικής… επιθετικότητας, η δε πλειοψηφία της ρωσικής ελίτ αντιδρά όπως και λίγο πριν τις εισβολές του Ναπολέοντα και του Χίτλερ: δεν πιστεύει αυτό που συμβαίνει μπροστά στα μάτια της. Συνεχίζει να μιλάει για δυτικούς «εταίρους», για «αποκατάσταση» σχέσεων, λες και ήταν ποτέ καλές, για οικονομική συνεργασία από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ειρηνικό, τήρηση των συμφωνιών κ.ο.κ.
Πέρα από τις ψευδαισθήσεις, τι έχει πράγματι να αντιπαραθέσει η Ρωσία σε ένα πιθανό πόλεμο που εκ των πραγμάτων θα διεξαχθεί μέσα ή κοντά στο έδαφός της, και πολύ μακριά από τα κέντρα ισχύος των αντιπάλων της; Βεβαίως το στρατηγικό βάθος. Την προσωρινή σχετική υπεροχή σε κρίσιμους τύπους όπλων που πέτυχε τα τελευταία 5-6 χρόνια, η οποία όμως πιθανά θα εξουδετερωθεί σύντομα. Έναν λαό που είναι πράγματι διατεθειμένος να προσφέρει εκατόμβες για τη διάσωση της χώρας του. Όμως, όπως και τις προηγούμενες φορές, τέτοια νίκη, αν έρθει, θα είναι Πύρρειος. Θα συνεπάγεται αραίωση και γήρανση του ήδη μικρού πληθυσμού της, καταστροφή της οικονομίας και των υποδομών και εν τέλει μακρόχρονη κοινωνική και οικονομική οπισθοδρόμηση.
Κατά τη γνώμη μας, στις σημερινές συνθήκες το ισχυρότερο αμυντικό-αποτρεπτικό της όπλο είναι, για πρώτη φορά στην ιστορία, η ύπαρξη μιας ισχυρής Κίνας με την οποία έχει αντικειμενικώς συγκλίνοντα συμφέροντα και αμοιβαία συμπληρωματική γεωπολιτική θέση και οικονομία. Όμως η προοπτική στρατηγικής συμμαχίας με την Κίνα και δευτερευόντως με άλλες ασιατικές δυνάμεις εξακολουθεί να συναντά σφοδρή αντίδραση από το φιλοδυτικό κομμάτι της ρωσικής ελίτ, η οποία ελέγχει σε μεγάλο βαθμό την οικονομία. Αυτοί εξακολουθούν να ελπίζουν στους «δυτικούς εταίρους». Και ρισκάρουν όχι μόνο την ύπαρξη της χώρας και του λαού τους, αλλά και τη μόνη σωτήρια προοπτική για τον πλανήτη: την απελευθέρωση από τη δυτική μονοκρατορία.
* Ο Γιάννης Ραχιώτης είναι νομικός. Η λεζάντα του χάρτη είναι της Σύνταξης.
