Πυκνώνει καθημερινά ο βομβαρδισμός «ειδήσεων» από τα ΜΜΕ για το πόσα «θα πάρουν» οι συνταξιούχοι με το νέο ασφαλιστικό νόμο. Ο χορός των ποσοστών καλά κρατεί. Κανάλια, εφημερίδες και ιστοσελίδες υπολογίζουν, παρουσιάζουν το πόσο κερδισμένοι θα είναι οι συνταξιούχοι ανάλογα με την ομάδα στην οποία συμπεριλαμβάνονται. Όμως το ερώτημα τίθεται για το τι ακριβώς κάνει η κυβέρνηση της ΝΔ για το ασφαλιστικό;
Η λεηλασία των συντάξεων
Οι αντιασφαλιστικοί νόμοι του 2012 κρίθηκαν τον Ιούνιο 2015 από το Συμβούλιο της Επικράτειας (ΣτΕ) αντισυνταγματικοί. Ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν αποκατέστησε τη παραβιασθείσα συνταγματικότητα αλλά αντίθετα τη «νομιμοποίησε», φροντίζοντας να της δώσει συνταγματικό μανδύα. Παράλληλα προχώρησε σε νέες περικοπές κύρια στις επικουρικές συντάξεις και κατάργησε πλήρως το ΕΚΑΣ, θέματα για τα οποία κατηγορούσε προηγούμενα τον Χαρδούβελη για την ανάλογη δέσμευσή του.
Ο αντί-ασφαλιστικός νόμος του ΣΥΡΙΖΑ (Ν.4387/2016) έγινε με την ευθύνη του τότε αρμόδιου υπουργού Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης Γ. Κατρούγκαλου. Ο συνταγματολόγος φρόντισε να κλείσει όλα τα «παραθυράκια» και να θωρακίσει τη μέχρι τότε μνημονιακή κατακρεούργηση των συντάξεων. Παράλληλα εφάρμοσε και νέες μειώσεις. Έτσι στην πρόσφατη απόφασή του το ΣτΕ, επί των προσφυγών κατά του νόμου Κατρούγκαλου, αποφάσισε ότι είναι συνταγματικές οι περικοπές και ο νέος τρόπος προσδιορισμού των κύριων συντάξεων. Βασικό σημείο της απόφασής του ΣτΕ, που δημιουργεί προβλήματα και για τα αναδρομικά σε σχέση με την προηγούμενη απόφασή του (2015), ήταν ότι αποδέχεται ως βάση επανυπολογισμού των συντάξεων το ύψος τους της 31/12/2014. Δηλαδή αυτό που το 2015 αποφάσισε ότι ήταν αντισυνταγματικό το 2019 «έγινε» συνταγματικό! Οι δε διαφοροποιήσεις του επί του νόμου ήταν δευτερεύουσας κατ’ αρχήν σημασίας αλλά όχι αμελητέες, καθώς θα υπάρξουν κάποιες βελτιώσεις για ορισμένες ομάδες συνταξιούχων. Το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό το διαχωρισμό των συνταξιούχων με βάση το ύψος της σύνταξης, στους κάτω και άνω των 1.300 ευρώ, όπου οι πρώτοι δεν είχαν απώλειες σε σχέση με το 2014, έναντι των δεύτερων. Παράλληλα έκρινε προβληματικό και τον τρόπο περικοπής των επικουρικών λόγω του αντίστοιχου διαχωρισμού και κυρίως λόγω της μη ύπαρξης αναλογιστικών μελετών. Τέλος το ΣτΕ φρόντισε για μία ακόμα φορά να «προστατεύσει» το κράτος «απαγορεύοντας» την αναδρομική διεκδίκηση για αυτά τα θέματα που έκρινε ότι βρίσκονται εκτός συνταγματικής νομιμότητας. Έτσι η αναδρομικότητα αποκατάστασης, για μία ακόμα φορά, δεν ξεκινά από την «τέλεση του εγκλήματος» αλλά από την ημερομηνία απόφασης του ΣτΕ.
Με όλες τις περικοπές των συντάξεων και την παράλληλα τρομακτική άνοδο των πάσης φύσεως φορολογικών επιβαρύνσεων οι συνταξιούχοι σήμερα βρίσκονται σε συνθήκες εξαθλίωσης και απόγνωσης. Η πολιτική «θεραπείας» που υιοθέτησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήταν τα επιδόματα-ψίχουλα στα πλέον δοκιμαζόμενα στρώματα της κοινωνίας για να δείχνει το κοινωνικό της πρόσωπο. Στην ίδια πεπατημένη, να μοιράζει ψίχουλα στα λαϊκά στρώματα, συνεχίζει και η νέα κυβέρνηση Μητσοτάκη. Λίγο πριν τα Χριστούγεννα «μοίρασε» σε ελάχιστους το «κοινωνικό μέρισμα» και φορολογικά για το 2020 προβλέπει φοροελάφρυνση για τα φυσικά πρόσωπα (8.000.000 φορολογούμενοι), ουσιαστικά μισθωτοί – συνταξιούχοι, λιγότερα από 300 εκατ. ευρώ, ήτοι ψίχουλα για κάθε οικογένεια, όταν η φοροελάφρυνση στα κέρδη και τα μερίσματα (που αφορούν μερικές δεκάδες χιλιάδες φορολογούμενους) είναι της τάξης του 1 δισ. ευρώ.
Τι είναι αυτό που θα νομοθετηθεί η Ν.Δ.;
Η Ν.Δ. προεκλογικά μιλούσε για ολοσχερή κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου. Σήμερα με την απόφαση του ΣτΕ, που την βολεύει πολιτικά, έχει οχυρωθεί πίσω από αυτή και έχει δεσμευθεί να την υλοποιήσει. Με βάση αυτά είναι τετελεσμένο γεγονός πλέον οι απώλειες μέχρι την 31/12/2014. Οι περικοπές του πρώτου και δεύτερου μνημονίου έχουν οριστικοποιηθεί. Από τις περικοπές του τρίτου μνημονίου μόνο θα δουν βελτιώσεις στην τσέπη τους όσοι είχαν ψηλές επικουρικές συντάξεις και όταν το άθροισμα κύριας και επικουρικής ήταν πάνω από 1.300 ευρώ καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις οι επικουρικές περικόπηκαν δραματικά. Ενώ όσοι για την κύρια σύνταξη έχουν πάνω από 30 έτη εργασίας θα δουν πλασματική αύξηση καθώς η όποια «αύξηση» θα μειώσει ισόποσα την «προσωπική διαφορά» και συνεπώς θα δημιουργήσει περιθώριο για τις όποιες αυξήσεις των συντάξεων μετά το 2023
Η κυβέρνηση που υπόσχεται στα λόγια αυξήσεις και βελτιώσεις μέσω πρόσθετης χρηματοδότησης που ήδη έχει δοθεί (!) την ίδια στιγμή έχει περικόψει με έργα το σύνολο της συνταξιοδοτικής δαπάνης για το 2020
Το που θα βρεθούν τα χρήματα; Από την περικοπή της λεγόμενης «13ης σύνταξης» θα χρηματοδοτήσει η κυβέρνηση μέρος των αυξήσεων από τις αποφάσεις του ΣτΕ. Συνεπώς δεν πρόκειται για καθαρές αυξήσεις. Δεν πρόκειται για αύξηση της δαπάνης για τις συντάξεις αλλά, για μία ακόμα φορά, για αναδιανομή μεταξύ των συνταξιούχων. Στην περίπτωση αυτή οι πλέον χαμένοι θα είναι οι χαμηλοσυνταξιούχοι που ελάμβαναν το σύνολο του ποσού της «13ης σύνταξης» η οποία ως ποσοστό στο σύνολο των εισοδημάτων τους είχε κάποιο ειδικό βάρος. Συνεπώς μπορεί εκτός από αυξήσεις η τελική νέα νομοθετική ρύθμιση να περιλαμβάνει και καθαρές μειώσεις έστω και έμμεσα για κάποιες ομάδες συνταξιούχων. Ειδικότερα καθώς δεν «πέρασε» τελικά (μάλλον από τους δανειστές) η πρόθεση της κυβέρνησης για ρητή θεσμοθέτηση «επιδόματος» στις κατώτερες συντάξεις.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να ασκήσει στα λόγια κοινωνική πολιτική εμφανίζοντας τη διάταξη της εγγραφής από 1/1/2020 0,5% του ΑΕΠ (900 εκατ. ευρώ) στον κοινωνικό προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση των δαπανών από τις αυξήσεις και την κοινωνική προστασία στη συνέχεια. Πρόκειται για το «άλλοθι» προς τους χαμηλοσυνταξιούχους για την περικοπή της ονομασθείσας από τον ΣΥΡΙΖΑ «13ης σύνταξης». Το ποσό αυτό, όπως αναφέρει το νομοσχέδιο περιλαμβάνεται ήδη στον κρατικό προϋπολογισμό. Το πόσο αληθινές είναι αυτές οι προθέσεις-εξαγγελίες θα το δούμε στην πράξη όταν θα φτάσουμε στο τέλος του 2020, καθώς στο άρθρο 47 του νομοσχεδίου διατυπώνονται προθέσεις με πολλές αιρέσεις και καμία ακριβής δέσμευση. Όμως από τις εγγραφές στον εγκεκριμένο κρατικό προϋπολογισμό δεν προκύπτει κάτι τέτοιο αλλά ακριβώς το αντίθετο. Οι κοινωνικές δαπάνες είναι μειωμένες συγκριτικά με το 2019 κατά 200 εκατ. ευρώ (δηλαδή κατά 1,1 δισ. ευρώ αν λάβουμε υπόψη και την πρόσθετη χρηματοδότηση του 0,5%) όπως ακριβώς και οι δαπάνες για συντάξεις που συμπεριλαμβάνονται στις κοινωνικές παροχές. Συνεπώς η κυβέρνηση που υπόσχεται στα λόγια αυξήσεις και βελτιώσεις μέσω πρόσθετης χρηματοδότησης που ήδη έχει δοθεί (!) την ίδια στιγμή έχει περικόψει με έργα το σύνολο της συνταξιοδοτικής δαπάνης για το 2020!
Τέλος η θεσμοθέτηση της δυνατότητας επιλογής για τους ελεύθερους επαγγελματίες της ασφαλιστικής κατηγορίας στην οποία θα ανήκουν και η υποχρεωτική ένταξή τους στην κατώτερη αν δεν προχωρήσουν σε επιλογή, θα έχει ως συνέπεια τη στέρηση πόρων από το σύστημα από αυτούς που έχουν υψηλά εισοδήματα και δυνατότητες για εισφορές π.χ. μεγαλοδικηγόροι. Συνεπώς για μία ακόμα φορά το βάρος το σηκώνουν οι πολλοί, τα χαμηλότερα εισοδήματα και το κύριο όφελος πηγαίνει στα υψηλότερα. Ειδικότερα τα υψηλότερα εισοδήματα έχουν παράλληλα τη δυνατότητα να στρέψουν το μέρος του εισοδήματος που δεν θα πάει στην υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση (με τις ανασφάλειες που ενέχει για το μέλλον το ασφαλιστικού συστήματος) στην ιδιωτική ασφάλιση!
