της Κριστίνας Ηλέκτρας Μακνέα*
Η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου τομέα ήρθε για να μείνει οριστικά με την αντίστροφη μέτρηση να ξεκινάει από τη μετατροπή των Αναπτυξιακών Εταιρειών, Δήμων και Περιφερειών, σε Ανώνυμες Εταιρίες ΑΟΤΑ. Αρχικός σκοπός ήταν η διάλυση των Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομιών και η μεταφορά του αντικειμένου τους στις Ανώνυμες Εταιρείες. Πρόφαση για την αποδυνάμωση και εν τέλη, το κλείσιμο των δημόσιων υπηρεσιών ήταν η χρόνια ελλιπής στελέχωση η οποία οδήγησε στη μη τεχνική επάρκειά τους. Διαβάζοντας πίσω από τις λέξεις, ουσιαστικά μιλάμε για προσλήψεις προσωπικού εκτός ΑΣΕΠ, στις Α.Ε., με εντελώς αδιαφανείς διαδικασίες και για επιστροφή στο πελατειακό κράτος του παρελθόντος. Με το Ελεγκτικό Συνέδριο να απορρίπτει ενίοτε, σχέδια προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Δήμων και ΑΕ προκύπτει ότι η επιλεγμένη πολιτική της ιδιωτικοποίησης καθυστερεί την εκτέλεση έργων με θύμα τον πολίτη.
ΤΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ του Δημοσίου συνεχίζεται με τις πρόσφατες Υπουργικές Αποφάσεις θέσπισης ενός Ιδιωτικού Φορέα Επίβλεψης των δημόσιων έργων και μελετών. Πρόφαση και γι’ αυτό ήταν η υποστελέχωση και η έλλειψη εμπειρίας των εν ενεργεία υπαλλήλων μηχανικών, αιτία που δεν στέκει καθώς η απαιτούμενη πιστοποίηση του ιδιώτη μηχανικού θα αποδεικνύεται μόνον με την εγγραφή του στο σχετικό Μητρώο. Ουσιαστικά, μπαίνει σε εφαρμογή η θεωρία του «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει» με την Πολιτεία να κοιτάει από την κλειδαρότρυπα την «αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων». Νόμιμα πλέον, ο ιδιώτης θα συντάσσει τις δημόσιες μελέτες, η Α.Ε. θα δημοπρατεί τα δημόσια έργα, ο ιδιώτης θα κατασκευάζει το δημόσιο έργο, ο ιδιώτης θα επιβλέπει την ολοκλήρωση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της Δημόσιας Σύμβασης και πάλι ιδιώτης θα ελέγχει τις αφανείς εργασίες και θα παραλαμβάνει το δημόσια έργο. Εύκολα γίνεται κατανοητό ότι με τις νέες Ανώνυμες Εταιρείες και τους ιδιωτικούς επιβλέποντες δεν θα λειτουργήσει ο μηχανισμός αποφυγής της σύγκρουσης συμφερόντων. Τι θα κάνει ο ιδιώτης μηχανικός; Ό,τι έκανε και ο μόνιμος μηχανικός (έλεγχος εκπόνησης μελέτης, ποιοτικών και ποσοτικών προδιαγραφών, χρονοδιαγράμματος, πληρωμές κ.λπ.) με τη διαφορά ότι ο μηχανικός της Τεχνικής Υπηρεσίας έχει παράλληλα καθήκοντα, επιβλέψεις άλλων έργων, εξυπηρέτηση του πολίτη κ.λπ. Ένα άλλο επίφοβο σημείο είναι μια πιθανή σύγκρουση μεταξύ επιβλέποντα ιδιώτη και Διευθύνουσας Υπηρεσίας που μπορεί να οδηγήσει εύκολα και γρήγορα σε παύση εργασιών ή σε διάλυση της Σύμβασης έργου καθώς οι διαδικασίες αλλαγής επιβλέποντα, για ιδιώτη μηχανικό, είναι χρονοβόρες. Συνεπώς, είτε συνεχιστεί το έργο, είτε σταματήσει, σε περίπτωση διαφωνίας, θα υπάρχει οικονομική επιβάρυνση, λόγω καθυστέρησης εκτέλεσης εργασιών, την οποία θα επωμιστεί ο δημόσιος Φορέας, άρα ο φορολογούμενος πολίτης.
Το ξεπούλημα του Δημοσίου συνεχίζεται με τις πρόσφατες υπουργικές αποφάσεις θέσπισης ενός Ιδιωτικού Φορέα Επίβλεψης των δημόσιων έργων και μελετών. Πρόφαση και γι’ αυτό ήταν η υποστελέχωση και η έλλειψη εμπειρίας των εν ενεργεία υπαλλήλων μηχανικών, αιτία που δεν στέκει καθώς η απαιτούμενη πιστοποίηση του ιδιώτη μηχανικού θα αποδεικνύεται μόνον με την εγγραφή του στο σχετικό μητρώο
Προχωρώντας στο καλύτερο σημείο της ρύθμισης η οποία είναι το 1,5% επί του προϋπολογισμού ως αμοιβή του επιβλέποντα ιδιώτη, παραθέτουμε ένα παράδειγμα. Μηχανικός σε Δήμο επιβλέπει έργο προϋπολογισμού 3.000.000 € και διάρκειας υλοποίησης 18 μηνών. Με βάση την υπουργική απόφαση θα έπρεπε να αμείβεται με (3.000.000*1,5%)/18=2.500€ τον μήνα μόνο για την επίβλεψη του συγκεκριμένου έργου. Ο ίδιος μηχανικός όμως επιβλέπει και άλλα έργα μικρότερου ή μεγαλύτερου προϋπολογισμού. Αφού λοιπόν το Κράτος τιμολογεί τόσο αυτή τη δουλειά, πόσος θα έπρεπε να είναι ο μισθός ενός μηχανικού στο Δημόσιο; Όχι, πάντως, 1.000,00€. Με το ίδιο σκεπτικό, για τα έργα κάτω των ορίων, σε ένα έργο 5 εκατ. €, η αμοιβή του ιδιώτη μηχανικού θα φτάνει τα 75.000 €. Η Πολιτεία επιλέγει λοιπόν, να πληρώνει πολύ περισσότερα χρήματα για την ίδια δουλειά, σε βάρος του φορολογούμενου πολίτη, αντί να στελεχώσει και να εξοπλίσει τις Υπηρεσίες, να αναβαθμίσει τις προδιαγραφές των μελετών, να επικαιροποιήσει τα τιμολόγια που χρησιμοποιούνται στα δημόσια έργα, να κωδικοποιήσει την πολεοδομική νομοθεσία κ.λπ. Περίεργο είναι που, τόσα χρόνια, κανένας δεν τόλμησε να ασχοληθεί με το νοικοκύρεμα του Δημοσίου. Όλοι παρακολουθούν σιωπηλά να εξαφανίζεται ο τεχνικός ρόλος και το αντικείμενο των μηχανικών.
Και το Δημόσιο τι ρόλο θα έχει; Μόνο για να πληρώνει! Δεν θα συμμετέχει ούτε στον σχεδιασμό ούτε στην υλοποίηση. Μόνο θα βάζει το χέρι βαθιά στην τσέπη και θα σκύβει το κεφάλι, ευχαριστώντας που το αφήνουν έστω, να υπάρχει.
ΚΙ Ο ΧΟΡΟΣ συνεχίζεται με την πρόσφατη σύσταση Εταιρείας Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας του e-ΕΦΚΑ που αναλαμβάνει το σύνολο του αντικειμένου τεχνικής υπηρεσίας του ΕΦΚΑ με δυνατότητα στελέχωσης από το υπάρχον προσωπικό θέτοντας σε κίνδυνο την βιωσιμότητα κάποιον υπηρεσιών του ΕΦΚΑ. Έχει σημασία να αναφερθεί ότι τα τελευταία χρόνια οι Τεχνικές Διευθύνσεις του ΕΦΚΑ ολοκλήρωσαν τις λειτουργικές συγχωνεύσεις των εντασσόμενων ασφαλιστικών φορέων και διάφορα project αξιοποίησης μεγάλων ακινήτων. Επομένως θεωρείται απαράδεκτο και λειτουργικά επικίνδυνο να μεταφέρεται όλο αυτό το αντικείμενο από το Δημόσιο στην Ανώνυμη Εταιρεία, η οποία θα αναλάβει την αξιοποίηση ελεύθερων διαθέσιμων ακινήτων, την καθημερινή υποστήριξη και συντήρηση των κτιρίων του ΕΦΚΑ, των Δομών Α’βάθμιας Υγείας και άλλων δομών του Υπουργείου Εργασίας. Δυστυχώς, στο όνομα των μεταρρυθμίσεων για τη δημιουργία ενός «επιτελικού κράτους» θυσιάζεται μία βιώσιμη Δημόσια Τεχνική Υπηρεσία, η Δ/νση Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας η οποία έχει εξασφαλίσει από το 2017 μέχρι σήμερα, ετήσια έσοδα 5.575.000€ από μισθώματα.
Αυτή η εξέλιξη αυξάνει τους κινδύνους για δημιουργία μαύρου χρήματος, διαπλοκής και αδιαφανών πρακτικών, μια πρακτική καθόλου άγνωστη, με τον μηχανικό του Δημοσίου στη μέση και με το δίλλημα να αντισταθεί καταγγέλλοντας με κίνδυνο να συρθεί σε μακροχρόνιες δικαστικές ταλαιπωρίες ή να γίνει συμμέτοχος.
* Η Κριστίνα Ηλέκτρα Μακνέα είναι πρόεδρος της Ένωσης Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών, Κεντρικής Μακεδονίας (ΕΜΔΥΔΑΣ ΚΜ), μέλος της Κεντρικής Αντιπροσωπίας Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας
