Ο δεύτερος γύρος των ουκρανικών προεδρικών εκλογών ολοκλήρωσε την ταπείνωση που είχε φέρει ο πρώτος για τον απερχόμενο προέδρο Πετρό Ποροσένκο, τον αγαπημένο της Μέρκελ και άλλων Ευρωπαίων «δημοκρατών»: πήρε μόλις 24,4% έναντι ενός συντριπτικού 73,2% που απέσπασε ο αντίπαλός του, ο ηλικίας 41 ετών ηθοποιός Βολοντιμίρ Ζελένσκι. Το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό του Ποροσένκο αντανακλά μεταξύ άλλων την αποστροφή για τις «μεταρρυθμίσεις» που έχουν επιβάλει η Ε.Ε. και το ΔΝΤ, φυσικά με το αζημίωτο για τον απερχόμενο πρόεδρο και την κλίκα του. Κυρίως όμως οφείλεται στη δυσαρέσκεια της μεγάλης πλειοψηφίας της ουκρανικής κοινωνίας για τη συνέχιση του πολέμου χαμηλής έντασης με τις αποσχισθείσες δημοκρατίες του Ντονμπάς – μια αιματηρή και αναποτελεσματική αντιπαράθεση που ήδη διαρκεί 5 χρόνια. Πράγματι, οι δίχως τέλος εχθροπραξίες ήταν η μοναδική «υπόσχεση» του Ποροσένκο που γινόταν πιστευτή από το εκλογικό σώμα…
Από την άλλη, ήδη πριν τις εκλογές γινόταν φανερό ότι ο Ζελένσκι είχε υιοθετηθεί από ορισμένους δυτικούς κύκλους είτε ως λύση ανάγκης απέναντι σε έναν ξοφλημένο Ποροσένκο, είτε ως επιλογή για μια «ορθολογικότερη» διαχείριση της ουκρανικής κρίσης. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την αναζήτηση ενός άφθαρτου προσώπου από τους Ουκρανούς, έβγαλε τον «άπειρο» Ζελένσκι νικητή στον πρώτο γύρο και θριαμβευτή στον δεύτερο. Ο ηθοποιός βγήκε κερδισμένος αγνοώντας τα μεγάλα ΜΜΕ και αποφεύγοντας να δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις σχετικά με το πώς σκοπεύει να χειριστεί τη σύγκρουση με τη Ρωσία. Εξίσου καθοριστικά τον ενίσχυσε η δέσμευσή του να χτυπήσει τη διαφθορά και την ατιμωρησία με κατάργηση της ασυλίας για τον πρόεδρο, την κυβέρνηση, τους βουλευτές και τους δικαστές, όπως και η υπόσχεση για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και μεγαλύτερη ανοχή π.χ. όσον αφορά τη χρήση της ρωσικής γλώσσας από Ουκρανούς υπηκόους.
Αντιφατικά μηνύματα
Τελικά, παραμένει ερωτηματικό πόσο ριζικά θα διαφέρει η πολιτική που θα ακολουθήσει σε σύγκριση με αυτήν του προκατόχου του – εξ ου και τα «συγκρατημένα» συγχαρητήρια, ιδίως από τους περισσότερους Ευρωπαίους ηγέτες που τσουρουφλίστηκαν από τη συντριβή του εκλεκτού τους Ποροσένκο. Αντίθετα, ο Τραμπ είχε μια «θερμή τηλεφωνική συνομιλία» με τον Ζελένσκι. Η Μόσχα από την πλευρά της αντέδρασε με διττό τρόπο: το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών ευχήθηκε να ενώσει ο Ζελένσκι το ουκρανικό έθνος «όχι δια της βίας αλλά χάρη σε μια νέα, κοινή βούληση». Την ίδια στιγμή όμως ο Πούτιν ανακοίνωσε ότι θα χορηγήσει «για ανθρωπιστικούς λόγους» ρωσικά διαβατήρια σε όσους κατοίκους της ανατολικής Ουκρανίας το επιθυμούν – κίνηση που αυξάνει την πίεση στον νεοεκλεγέντα πρόεδρο.
Ο Ζελένσκι είχε ήδη δηλώσει ότι θα επιχειρήσει να αντιμετωπίσει το αγκάθι των ανατολικών επαρχιών που αποσχίστηκαν επιδιώκοντας συνομιλίες απευθείας με τον Πούτιν, αφού θεωρεί ότι οι «στασιαστές» δεν θα άντεχαν δίχως την υποστήριξη της Μόσχας. Την ίδια στιγμή, φάνηκε να αποδέχεται το τετελεσμένο της προσάρτησης της Κριμαίας στη Ρωσία, λέγοντας ότι η Ουκρανία θα την ανακτήσει μόνο αν υπάρξει «καθεστωτική αλλαγή» στη Μόσχα – ένα ενδεχόμενο ελάχιστα πιθανό στο ορατό μέλλον. Έχει επίσης πει ότι ελπίζει πως μέχρι το τέλος της θητείας του η Ουκρανία θα είναι έτοιμη για ένταξη στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, υποσχόμενος ταυτόχρονα να θέσει στην κρίση του λαού μέσω δημοψηφίσματος αυτές τις επιλογές.
Είναι χαρακτηριστική του ασαφούς ακόμη πολιτικού στίγματος του Ζελένσκι η τελευταία δήλωσή του πριν τον δεύτερο γύρο, όπου μεταξύ άλλων τόνισε ότι θέλει «μια Ουκρανία που δεν θα είναι η μικρή αδελφή της Ρωσίας, ούτε ένας διεφθαρμένος εταίρος της Ευρώπης». Στην ίδια δήλωση είχε πει απευθυνόμενος στον Ποροσένκο, που τον κατηγορούσε ότι λόγω της απειρίας του μπορεί εύκολα να εγκλωβιστεί στη ρωσική σφαίρα επιρροής: «Ό,τι και να λες, είμαι το αποτέλεσμα των λαθών σου και η ετυμηγορία εναντίον σου». Πράγματι, δεν είναι τυχαίο ότι ο απερχόμενος πρόεδρος πλειοψήφησε μονάχα στις πλούσιες συνοικίες του Κιέβου…
* Στο επόμενο φύλλο θα δημοσιευθεί άρθρο του Γιάννη Ραχιώτη με αφορμή το 5ο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ, που πραγματοποιήθηκε στην πόλη Γιάλτα της Κριμαίας. Ο Έλληνας δικηγόρος πήρε μέρος σ’ αυτό εκπροσωπώντας, μαζί με τους Κ. Ήσυχο και Ν. Βαλαβάνη, την Ελληνική Λέσχη Φίλων Κριμαίας.
