Την πρώτη χειροπιαστή νίκη τους σημείωσαν οι λαϊκές κινητοποιήσεις που ξέσπασαν στην Αλγερία από τα μέσα Φεβρουαρίου με στόχο να αποτραπεί η «επανεκλογή», για 5η συνεχή φορά, του απερχόμενου προέδρου Μπουτεφλίκα. Την Τρίτη ο επί 20 χρόνια πρόεδρος αναγκάστηκε να παραιτηθεί οριστικά, μετά από ευθεία, τελεσιγραφικού τύπου παρέμβαση της στρατιωτικής ηγεσίας – μέχρι πρόσφατα σιωπηλής και ξαφνιασμένης κι αυτής από τον ξεσηκωμό. Η απαίτηση των στρατιωτικών για άμεση παραίτηση του Μπουτεφλίκα, που ικανοποιήθηκε μέσα σε λίγες ώρες, αποτελεί μια μανούβρα ώστε να αποτραπεί η κατάρρευση αυτού καθαυτού του καθεστώτος μέσα από τη ριζοσπαστικοποίηση των επιδιώξεων του λαϊκού κινήματος.
«Μας περιφρονείτε, μας υποτιμήσατε, θα νικήσουμε» λέει ένα από τα πιο δημοφιλή συνθήματα των διαδηλωτών, εννοώντας ότι η αλαζονεία της εξουσίας οδήγησε τους κρατούντες στην απόφαση να «επανεκλεγεί» ο Μπουτεφλίκα και έτσι προκάλεσε έναν απειλητικό γι’ αυτήν ξεσηκωμό. Πράγματι, ούτε ο στρατός, ούτε το πολιτικό σύστημα, ούτε οι επιχειρηματικές κλίκες που –μαζί με τις γαλλικές κ.ά. πολυεθνικές– κάνουν επί δεκαετίες πάρτι στις πλάτες των Αλγερίνων δεν φαντάζονταν ότι οι υπήκοοι θα ξεσηκωθούν. Και μάλιστα με τρόπο αυτόνομο, ακηδεμόνευτο, έτσι που να γίνεται δύσκολη η χειραγώγησή τους από την όποια καθεστωτική αντιπολίτευση.
Έτσι οι αλλεπάλληλες, επίμονες και τεράστιες σε όγκο κινητοποιήσεις στο Αλγέρι αλλά και στην υπόλοιπη χώρα, που ξεκίνησαν από τα γήπεδα και τις γειτονιές κι έφτασαν γρήγορα να καταλάβουν το κέντρο των πόλεων, έφεραν το στρατό και την κυβέρνηση σε μεγάλο δίλημμα. Να εξαπολύσει ένα γύρο μαζικής και αιματηρής καταστολής, όπως σε προηγούμενες δεκαετίες; Αυτό θα ενείχε τον κίνδυνο ανεξέλεγκτων εξελίξεων, καθώς η νέα γενιά που σήμερα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή δεν έχει βιώσει τον τρόμο παλιότερων εποχών, η οποία κρατούσε υποτακτική τη λαϊκή πλειοψηφία… Ή να επιχειρήσει τον κατευνασμό της λαϊκής οργής υποδεικνύοντας στους πολίτες τον Μπουτεφλίκα και το άμεσο περιβάλλον του ως αποδιοπομπαίο τράγο;
Οι διαδηλώσεις συνεχίζονται
Τελικά ακολουθήθηκε η δεύτερη επιλογή. Ο Μπουτεφλίκα ξηλώθηκε, μαζί του και μια σειρά άμεσοι συνεργάτες του. Λίγο μετά συνελήφθη ο Αλί Χαντάντ, πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχάνων και προνομιακός «οικονομικός συνεργάτης» του καθεστώτος και των δυτικών πολυεθνικών, ενώ επιχειρούσε να διαφύγει στη γειτονική Τυνησία. Αυτή η απόπειρα διαφυγής πυροδότησε και νέα κατασταλτικά μέτρα: καθηλώθηκαν στο έδαφος όλα τα ιδιωτικά τζετ που ανήκουν σε επιχειρηματίες οι οποίοι κάνουν μπίζνες με την κυβέρνηση, και απαγορεύθηκε η έξοδός τους από τη χώρα. Πράγματα δηλαδή πρωτοφανή για την Αλγερία, που όμως κρίθηκαν απαραίτητα από το στρατιωτικό επιτελείο για να ηρεμήσει η κατάσταση.
Αλλά ηρεμία δεν επήλθε. Οι διαδηλώσεις συνεχίζονται, με τα αιτήματα να έχουν πάρει ανησυχητική χροιά για το βαθύ κράτος. «Μια νέα δημοκρατία, από το λαό για το λαό» φωνάζουν οι διαδηλωτές. Έτσι όμως απειλούν ευθέως πλέον το καθεστώς που επιβλήθηκε ήδη από τις απαρχές σχεδόν της Ανεξαρτησίας, μετά την ανατροπή του Μπεν Μπελά από το πραξικόπημα της δεξιάς πτέρυγας του Μετώπου Εθνικής Απελευθέρωσης (FLN). Ήδη πολλοί ζητούν την εκλογή Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης που θα υλοποιήσει τη βούληση της μεγάλης λαϊκής πλειοψηφίας για δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη, και απορρίπτουν τη μεθόδευση μιας ελεγχόμενης εναλλαγής η οποία θα αφήσει στο απυρόβλητο τον αυταρχισμό και τη διαφθορά.
Το ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσει εφεξής ο στρατός. Ερώτημα που περιπλέκεται από την όλο και πιο ορατή επανενεργοποίηση των ισλαμιστών που, μετά τη στρατιωτική ήττα τους στον αιματηρό εμφύλιο της δεκαετίας του 1990, τώρα ξαναβγαίνουν κι αυτοί στους δρόμους – με τη δική τους όμως ατζέντα… Τότε η πλειοψηφία των Αλγερίνων βρέθηκε μεταξύ δύο πυρών: των τζιχαντιστών και του στρατού που, οι μεν με την υποστήριξη της Ουάσιγκτον, οι δε με τη βοήθεια του Παρισιού, αντιμάχονταν για τον έλεγχο της πλούσιας σε αέριο και πετρέλαιο χώρας. Μέχρι στιγμής πάντως τον τόνο δίνουν οι ενωτικές δημοκρατικές κινητοποιήσεις των λαϊκών στρωμάτων, με τους νέους και τις γυναίκες στην πρώτη γραμμή, κόντρα τόσο στο ημιστρατιωτικό καθεστώς όσο και στα σχέδια των ισλαμιστών.
