Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Περισσότερα από 150 είδη άγριων ζώων σε όλες τις ηπείρους μολύνονται από χημικά που είναι γνωστά ως επιβραδυντικά φλόγας, σύμφωνα με έναν νέο χάρτη, ο οποίος βασίζεται σε σχετικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί ανά τον κόσμο.
Σημειώνεται ότι στον νέο χάρτη περιλαμβάνεται και ο ελληνικός ποταμός Ευρώτας όπου, όπως αναγράφεται, έχουν εντοπιστεί ψάρια ενός ενδημικού είδους που ονομάζεται καιαδική μενίδα (Squalius keadicus). Τα συγκεκριμένα χημικά που ονομάζονται και επιβραδυντικά καύσης προστίθενται σε έπιπλα, ηλεκτρονικές συσκευές, οχήματα και πολλά άλλα προϊόντα καθημερινής χρήσης προκειμένου να τα καταστήσουν λιγότερο εύφλεκτα.
«Τα επιβραδυντικά φλόγας δεν κάνουν τις τηλεοράσεις και τα αυτοκίνητα πιο ασφαλή απέναντι στις πυρκαγιές, αλλά την ίδια στιγμή μπορούν να βλάψουν τους ανθρώπους και τα ζώα» ανέφερε η Λίντια Τζαλ, επιστήμονας στο Green Science Policy .
Τα επιβραδυντικά φλόγας που εντοπίστηκαν σε πλήθος ειδών ζώων περιλαμβάνουν τόσο χημικά που έχουν απαγορευθεί όπως τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) και οι πολυβρωμιωμένοι διφαινυλαιθέρες (PBDEs) όπως και νεότερα χημικά που αντικατέστησαν τα προηγούμενα όπως οι χλωριωμένες παραφίνες και τα οργανοφωσφορικά.
Παρότι είναι πλέον γνωστό ότι οι χλωριωμένες παραφίνες συνδέονται με καρκίνο του ήπατος, του θυρεοειδούς και του νεφρού σε πειραματόζωα, χρησιμοποιούνται ακόμη ευρέως σε καταναλωτικά προϊόντα – η ετήσια παραγωγή τους είναι μεγαλύτερη του ενός εκατομμυρίου τόνων. Αντιστοίχως αυξάνεται και η χρήση των οργανοφωσφορικών, παρότι έχει φανεί ότι η έκθεση των παιδιών ακόμη και σε χαμηλά επίπεδά τους μπορεί να έχει επίπτωση στο ΙQ, στην προσοχή και στη μνήμη τους.
Τα επιβραδυντικά φλόγας συσσωρεύονται στην τροφική αλυσίδα των ζώων της στεριάς και της θάλασσας με τα υψηλότερα επίπεδά τους να εντοπίζονται στα θαλάσσια θηλαστικά και στα αρπακτικά πουλιά.
Για παράδειγμα, έχει φανεί ότι η ύπαρξη PCBs στον οργανισμό φαλαινών συνδέεται με χαμηλότερα ποσοστά επιβίωσης των μικρών που φέρνουν στον κόσμο και πιο αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι πληθυσμοί από όρκες στη Γροιλανδία, στο στενό του Γιβραλτάρ και στη Χαβάη έχουν μειωθεί σημαντικά εξαιτίας της συσσώρευσης των συγκεκριμένων χημικών.
Μάλιστα οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα PCBs μπορούν να εξαφανίσουν το 50% του πληθυσμού της όρκας μέσα στον επόμενο αιώνα. Και αυτό παρότι τα συγκεκριμένα επιβραδυντικά φλόγας έχουν απαγορευθεί από τη δεκαετία του 1970!
«Οι όρκες δεν πρέπει να κολυμπούν σε μια “θάλασσα” από επιβραδυντικά φλόγας. Η επιστήμη είναι σαφής και δείχνει ότι αυτά τα χημικά βλάπτουν την ανάπτυξή τους – όπως και την ανάπτυξη των παιδιών μας» υπογράμμισε η Αρλίν Μπλουμ, εκτελεστική διευθύντρια του Green Science Policy Institute.
H εισαγωγή των χημικών στον οργανισμό των ζώων αποδεικνύεται από πλήθος παραδειγμάτων: πιτσιλωτοί βάτραχοι που ζουν κοντά σε «χωματερές» ηλεκτρονικών αποβλήτων στην Κίνα και εκτίθενται σε επιβραδυντικά φλόγας εμφανίζουν συρρίκνωση του ήπατος ενώ μεταφέρουν τα επικίνδυνα χημικά και στα αβγά τους.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι επιβραδυντικά φλόγας εντοπίζονται σε είδη που ζουν σε περιοχές οι οποίες βρίσκονται μακριά από τα σημεία παραγωγής, χρήσης και απόρριψης των χημικών.
Θεοδώρα Ν. Τσιώλη
Σκάφος της NASA συνέτριψε το ρεκόρ του ταχύτερου τεχνητού αντικειμένου
Το σκάφος Parker Solar Probe που παρακολουθεί τον Ήλιο από μικρή απόσταση κατέρριψε και πάλι το ρεκόρ του ταχύτερου τεχνητού αντικειμένου.
Στο 17ο κοντινό πέρασμά του από τον Ήλιο, το σκάφος της NASA έπιασε τα 625.266 χιλιόμετρα την ώρα, ή 176 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, ταχύτητα 500 φορές μεγαλύτερη από την ταχύτητα του ήχου στην επιφάνεια της θάλασσας.
Με αυτή την ταχύτητα, θα χρειαζόταν 45 δευτερόλεπτα για να πετάξει από την Αθήνα στη Νέα Υόρκη, μια απόσταση σχεδόν 8.000 χιλιομέτρων.
H θερμική ασπίδα του σκάφους το προστατεύει από τις ακραίες θερμοκρασίες που φτάνουν τους 1.400 βαθμούς Κελσίου. Το νέο ρεκόρ τέθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου, επιβεβαιώθηκε όμως μόλις πριν από λίγες ημέρες από τα δεδομένα που μεταδίδει η αποστολή.
Το Parker Solar Probe κατέρριψε έτσι το προηγούμενο ρεκόρ των 586.863 χλμ/ώρα που είχε θέσει το ίδιο τον Νοέμβριο του 2021. Και θα καταρρίψει εκ νέου το ρεκόρ το 2024, όταν πλησιάσει τον Ήλιο σε απόσταση μικρότερη των 4 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.
Για να φτάσει αυτές τις ακραίες ταχύτητες, το σκάφος περνά ανά διαστήματα σε μικρή απόσταση από την Αφροδίτη ώστε να επιταχυνθεί από το βαρυτικό της πεδίο και να μειώσει την ακτίνα της τροχιάς του γύρω από τον Ήλιο.
Το Parker Solar Probe εκτοξεύτηκε το 2018 σε μια επταετή αποστολή για τη μελέτη του ηλιακού στέμματος, το εξώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας του Ήλιου, το οποίο γίνεται ορατό με γυμνό μάτι στη διάρκεια ολικών εκλείψεων.
Τα δεδομένα της αποστολής ίσως βοηθήσουν τους αστροφυσικούς να λύσουν ένα μεγάλο μυστήριο, το γιατί η θερμοκρασία του στέμματος ξεπερνά το ένα εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου, ενώ η επιφάνεια του Ήλιου περιορίζεται στους 5.500 βαθμούς.
Εκτός του ότι κατέρριψε το ρεκόρ ταχύτητας και το ρεκόρ της μικρότερης απόστασης από τον Ήλιο, το Parker Solar Probe έγινε πέρυσι η πρώτη αποστολή που περνά μέσα από μια «εκτίναξη στεμματικής μάζας», ή CME, ένα είδος έκρηξης στην επιφάνεια του Ήλιου που εκτοξεύει στο Διάστημα δισεκατομμύρια τόνους πρωτονίων και ηλεκτρονίων.
Σε περίπτωση που πετύχουν τη Γη, τα σύννεφα φορτισμένων σωματιδίων μπορούν να προκαλέσουν βλάβες σε δίκτυα ηλεκτροδότησης, να καταστρέψουν δορυφόρους και να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή αστροναυτών.
Βαγγέλης Πρατικάκης
Ένας «Βολταίρος» στο μεγαλύτερο υπεράκτιο αιολικό πάρκο
Το πρώτο μεγάλο βήμα έγινε και «το μεγαλύτερο υπεράκτιο αιολικό πάρκο στον κόσμο» παρήγαγε αυτόν τον μήνα την πρώτη του ενέργεια.
Τοποθετημένο στη Βόρεια Θάλασσα, πάνω από 130 χιλιόμετρα μακριά από τη βορειοανατολική ακτή της Αγγλίας, το Dogger Bank Wind Farm έχει ακόμα αρκετό δρόμο για να τεθεί σε πλήρη λειτουργία, αλλά η εγκατάσταση και η τροφοδοσία της πρώτης του ανεμογεννήτριας είναι από μόνο του ένα σημαντικό κατόρθωμα.
Κι αυτό καθώς οι στρόβιλοι Haliade-X της GE Vernova έχουν ύψος 260 μέτρα –αυτό είναι υψηλότερο από τη γέφυρα Golden Gate του Σαν Φρανσίσκο– και έχουν πτερύγια μήκους 107 μέτρων. Η εγκατάσταση της ανεμογεννήτριας στο Dogger Bank χρειάστηκε τεράστιο σχεδιασμό και προετοιμασία, με το Voltaire –ένα εξειδικευμένο σκάφος που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τον οικογενειακό όμιλο Jan De Nul– να παίζει βασικό ρόλο.
Με ανυψωτική ικανότητα 3.200 μετρικών τόνων, το Voltaire –που πήρε το όνομά του από τον Γάλλο φιλόσοφο του 18ου αιώνα Βολταίρο– καλείται να εγκαταστήσει συνολικά 277 στρόβιλους Haliade-X. Περιγράφεται από την Dogger Bank ως το «μεγαλύτερο σκάφος εγκατάστασης jack-up offshore που κατασκευάστηκε ποτέ» και από πολλές απόψεις είναι η κορυφή μιας εκτεταμένης αλυσίδας εφοδιασμού που περιλαμβάνει πολλές επιχειρήσεις και ενδιαφερόμενους φορείς.
Η θάλασσα στην Offshore Development Zone Dogger Bank έχει βάθος έως και 63 μέτρα, που σημαίνει ότι η ικανότητα του Voltaire να εργάζεται σε βαθύτερα νερά είναι ζωτικής σημασίας.
Όπως γράφει το CNBC, εδώ μπαίνουν στο παιχνίδι τα τέσσερα πόδια του. Σύμφωνα με την Jan De Nul, τα πόδια του Voltaire –το οποίο κατασκευάστηκε στο ναυπηγείο COSCO Shipping στην Κίνα– του επιτρέπουν να σηκωθεί πάνω από την επιφάνεια του νερού.
Οι δυνατότητες του Voltaire θα επιτρέψουν τις εγκαταστάσεις πιο έξω από τη θάλασσα, επιτρέποντάς του να διαδραματίσει βασικό ρόλο στον αναδυόμενο πλωτό υπεράκτιο αιολικό τομέα. «Από τις ακτές της Σκωτίας, για παράδειγμα, τα ακριβά πλωτά αιολικά πάρκα είναι συχνά ο μόνος τρόπος για να αξιοποιηθεί ο υπεράκτιος άνεμος» […] «Το νερό είναι πολύ βαθύ για σταθερά αιολικά πάρκα, αλλά το Voltaire μπορεί να προσφέρει νέες ευκαιρίες».
Μόλις ολοκληρωθεί, το αιολικό πάρκο Dogger Bank θα έχει συνολική χωρητικότητα 3,6 γιγαβάτ (GW) και θα μπορεί να τροφοδοτεί έως και έξι εκατομμύρια σπίτια ετησίως, σύμφωνα με τους κατασκευαστές του.
Πηγή: OT
