του Κώστα Βενιζέλου
«Τσουνάμι» εξελίξεων στο Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά προβλέπουν διάφοροι δυνάμει μεσολαβητές για το 2021, εκτιμώντας πως άρχισε ήδη να ξετυλίγεται το νήμα που θα οδηγήσει στο κλείσιμο των προβλημάτων. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο παρουσιάζουν την κατοχική εικόνα να έχει αλλάξει προσωπείο, έχει βάλει το καλό της πρόσωπο, κάνοντας τους Ευρωπαίους να είναι ενθουσιασμένοι. Αυτά γίνονται στο πλαίσιο κινήσεων τακτικής σε συνεννόηση, φαίνεται, της Τουρκίας με κάποιους Ευρωπαίους εταίρους.
Είναι σαφές πως η επαναπροσέγγιση Ε.Ε.-Τουρκίας, που έχει πολλές παραμέτρους, δεν περνά μέσα από την αλλαγή της συμπεριφοράς της Άγκυρας έναντι της Ελλάδος και της Κύπρου. Αλλά, Κυπριακό και ευρωτουρκικά, θα χρησιμοποιηθούν για να διευκολύνουν αυτή την επαναπροσέγγιση. Όπως δε φαίνεται να στήνεται το σκηνικό, τον λογαριασμό θα πληρώσουν Ελλάδα και Κύπρος, για να επιστρέψει η κατοχική δύναμη στο δυτικό μαντρί.
Σιγά-σιγά συμπληρώνεται το παζλ για τη σύγκληση άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό, που θα πραγματοποιηθεί το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου. Αρχικά η σκέψη ήταν να γίνει στο Greentree, έξω από τη Νέα Υόρκη, αλλά λόγω των υγειονομικών δεδομένων στις ΗΠΑ, ενδέχεται να γίνει αλλού. Η άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη θα πραγματοποιηθεί μέσα στο «τεχνικό» κλίμα ευφορίας που έχει διαμορφωθεί για να δοθεί άλλοθι στην Τουρκία. Δεν πρόκειται να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, αλλά θα δρομολογηθούν στη συνέχεια φάσεις, με τον οδικό χάρτη να απολήγει τον Ιούνιο σε μια κανονική Πενταμερή για την κατάληξη. Παράλληλα με τις διερευνητικές επαφές Ελλάδος και Τουρκίας, που έχουν αρχίσει με συνάντηση την περασμένη Δευτέρα στην Κωνσταντινούπολη, οι κινήσεις που γίνονται στοχεύουν σε μια προσπάθεια ξεπλύματος της κατοχικής δύναμης. Το πρώτο βήμα έγινε στο Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, στη διάρκεια του οποίου το θέμα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας παρέμεινε ψηλά στο ράφι. Άπαντες σχεδόν επικαλούνται τις δυο διαδικασίες που έχουν ξεκινήσει, σημειώνοντας πως η υιοθέτηση μέτρων θα επηρεάσει τις προσπάθειες! Αυτό ξεκινά από το Βερολίνο και την Κομισιόν και ακολουθεί ένας μεγάλος αριθμός κρατών-μελών.
Πιέσεις και εκβιασμοί για «τελευταία ευκαιρία», οι τρίτοι επενδύουν στα φοβικά σύνδρομα που χαρακτηρίζουν τους χειρισμούς Αθήνας και Λευκωσίας
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, είναι προφανές πως οι κινήσεις που γίνονται παρασκηνιακά φέρουν τη σφραγίδα των Βρετανών, οι οποίοι εξακολουθούν να συμπεριφέρονται ως αποικιοκράτες. Θεωρώντας πως αυτοί έχουν την… τεχνογνωσία στο Κυπριακό και το πάνω χέρι, επιχειρούν να πείσουν για ένα αφήγημα, το οποίο είναι τουρκικό αλλά παρουσιάζεται ως δικό τους. Επιμένουν ότι λόγω των μεγάλων διαφορών που υπάρχουν, θα πρέπει να βρεθεί η μέση γραμμή, η «χρυσή τομή» στις εκατέρωθεν θέσεις. Τόσο οι Βρετανοί όσο και άλλοι τρίτοι φλερτάρουν με ένα μοντέλο, που ανεξαρτήτως ονοματολογίας, θα είναι συνομοσπονδιακό.
Όπως αναφέρουν, η μια προσέγγιση είναι η «χαλαρή ομοσπονδία», η οποία όπως εξηγούν, θα επιτρέπει στις δύο κοινότητες να διοικούν τις περιοχές τους και κάποια βασικά ζητήματα, μικρός αριθμός, θα παραμείνουν στην κεντρική εξουσία. Εκείνο που, επί της ουσίας δρομολογείται είναι συνομοσπονδία, η οποία θα «βαπτισθεί» ομοσπονδία. Το ζητούμενο, πάντα, είναι και ποιος θα είναι ο ρόλος της κατοχικής Τουρκίας στο νέο μόρφωμα. Ο βαθμός παρέμβασής της στη λειτουργία του κράτους, αλλά και ο έλεγχός του. Ένα θέμα, που δεν θα αφορά μόνο την Κύπρο, αλλά και την ΕΕ, που οφείλει να ασχοληθεί με τον ρόλο και λόγο, τον οποίο θα έχει η Άγκυρα (μέσω Κύπρου) στην Ένωση.
Τετελεσμένα και εκβιασμοί
Η τουρκική πλευρά, έχει διαμορφώσει μια τακτική, που φαίνεται να αποδίδει. Το νέο κλίμα που δημιούργησαν, τα ανοίγματα της κατοχικής δύναμης προς την Ε.Ε., βασικά ακολούθησαν τις κινήσεις επιβολής τετελεσμένων. Τόσο στη θάλασσα (κυπριακή ΑΟΖ και ελληνική θαλάσσια περιοχή) όσο και στην Αμμόχωστο. Μετά τις κινήσεις αυτές, που έχουν προκαλέσει τετελεσμένα και δημιούργησαν «δικαιώματα» για την Τουρκία, άρχισαν την ενεργοποίηση της διπλωματίας των ανακοινώσεων για «καλές προθέσεις».
Βεβαίως, ότι κάποιοι θα «τσιμπούσαν» στη νέα τακτική της Άγκυρας ήταν δεδομένο. Περνούν σε δεύτερη μοίρα τα τετελεσμένα και στήνεται σκηνικό, το οποίο προσεγγίζει όλο και περισσότερο τις τουρκικές διαχρονικές επιδιώξεις στην Κύπρο. Είναι σαφές πως οι δυο παράλληλες διαδικασίες, σε Κυπριακό και ελληνοτουρκικά, πέραν του γεγονότος ότι συγκαλύπτουν τις παρανομίες της κατοχικής δύναμης θα εδραιώσουν στο τραπέζι του διαλόγου τους επεκτατικούς σχεδιασμούς της Άγκυρας.
Στο Κυπριακό ακόμη και ένα αδιέξοδο, που είναι πολύ πιθανό, θα διαμορφώσει δυναμική εδραίωσης του τουρκικού αφηγήματος. Δεν είναι τυχαίο που επανέρχεται στο παρασκήνιο αλλά λέγεται και δημόσια το εκβιαστικό περί «τελευταίας ευκαιρίας». Τι σημαίνει αυτό; Συντηρούν τον μπαμπούλα ότι εάν υπάρξει νέα αποτυχία ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θα καταθέσει την εντολή στο Συμβούλιο Ασφαλείας και δεν θα ξαναενοχληθεί. Ενδεχομένως να αποχωρήσει και η Ειρηνευτική Δύναμη, με ό,τι μπορεί να σημαίνει η απουσία της.
Είναι σαφές πως εισερχόμαστε σε μια δύσκολη φάση. Οι πιέσεις θα είναι ασφυκτικές και στην πρώτη γραμμή θα είναι οι εκβιασμοί. Αυτά τα εργαλεία χρησιμοποιούνται ενίοτε καθώς γνωρίζουν οι διάφοροι δυνάμει μεσολαβητές, όπως και οι Τούρκοι, ότι οι χειρισμοί Αθήνας και Λευκωσίας χαρακτηρίζονται από φοβικά σύνδρομα. Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζουν σε Αθήνα και Λευκωσία είναι πως η λύση δύο χωριστών κρατών, η αποδοχή ενός συνομοσπονδιακού μοντέλου, που είναι οι τουρκικές επιδιώξεις, μπορούν να γίνουν πραγματικότητα εάν τα αποδεχθούν. Η αποδοχή θα είναι αυτοχειρία, καταστροφή για τον ελληνισμό.
Και η διαφθορά σκεπάζει τα πάντα
Η διαφθορά και η διαπλοκή κρατούν αιχμάλωτο το πολιτικό σύστημα στην Κύπρο. Οι αποκαλύψεις για τα «χρυσά διαβατήρια», η εμπλοκή πολιτικών, δικηγορικών γραφείων, ελεγκτικών οίκων, ντιβέλοπερς, επιβεβαιώνει μια αλυσίδα που λειτουργούσε έχοντας προσβάσεις στην εκτελεστική εξουσία. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο και αμύνεται. Θεωρείται δε πως αυτό το κλίμα επηρεάζει και τους χειρισμούς στο εθνικό θέμα. Είναι προφανές πως σε αυτή τη διαδικασία της πολιτογράφησης εμπλέκονται πολλοί, εκτός της κυβέρνησης, που είχε το πάνω χέρι. Άλλωστε, στο γνωστό βίντεο της ντροπής του Αλ Τζαζίρα, ένας από τους δύο πολιτικούς που είχαν πρωταγωνιστήσει ήταν και βουλευτής του ΑΚΕΛ, ο οποίος στη συνέχεια παραιτήθηκε. Ο δεύτερος ήταν ο τέως πρόεδρος της Βουλής. Εμπλοκή στα «χρυσά διαβατήρια», έχει και η Εκκλησία. Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄ κλήθηκε προ ημερών και κατάθεσε στην Ερευνητική Επιτροπή για τις πολιτογραφήσεις. Και αναφέρθηκε σε παρεμβάσεις του, αλλά και σε «εισφορές» που λάμβανε η Εκκλησία από τα νεοεισερχόμενα «ποίμνιά» της.
