Η Σύνοδος Κορυφής του G20 δεν ήταν ο περίπατος που σχεδίαζαν
του Νίκου Ταυρή
Όπως επεσήμαινε η εφημερίδα μας το προηγούμενο Σάββατο, η Σύνοδος Κορυφής του G20 αποδείχθηκε πράγματι εκρηκτική, μέσα κι έξω. Οι βαθιές αντιθέσεις που χωρίζουν τους Μεγάλους, η αδυναμία τους να χαράξουν μια ενιαία στρατηγική αντιμετώπισης της οικονομικής-κοινωνικής-περιβαλλοντικής κρίσης αλλά και της πολιτικής απονομιμοποίησής τους, οι ασταθείς και προσωρινές συμμαχίες και το συνεχές μπες-βγες σημαντικών περιφερειακών δυνάμεων σ’ αυτές… όλα ήταν χαρακτηριστικά που σημάδεψαν τη Σύνοδο του Αμβούργου.
Και κάτι ακόμα: ο φόβος των «από κάτω», που επέστρεψαν δυναμικά από διάφορα (και διαφορετικά) ρυάκια, φουσκώνοντας εκ νέου το ποτάμι της λαϊκής διαμαρτυρίας και αντίστασης. Είναι ενδεικτικό ότι οι Γερμανοί ιθύνοντες, μετά το πρώτο ξάφνιασμά τους από τη μαζικότητα και μαχητικότητα των διαδηλωτών, επιχείρησαν (δίχως μεγάλη επιτυχία) να τους κατασυκοφαντήσουν. Χαρακτηριστικά, ο μεν σοσιαλδημοκράτης αντικαγκελάριος Γκάμπριελ τους αποκάλεσε… νεοναζί, ο δε χριστιανοδημοκράτης υπουργός Ντε Μεζιέρ… τζιχαντιστές.
Αυτά καθαυτά τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής ήταν μάλλον απογοητευτικά για τους διοργανωτές της. Το τελικό κοινό ανακοινωθέν θυμίζει… αναγκαστικό συμβιβασμό φοιτητικών παρατάξεων, καθώς με την πολυλογία του (και με την έλλειψη συγκεκριμένων μέτρων) προσπαθεί να καλύψει την ανυπαρξία συμφωνίας σε μια σειρά επίδικα. Έτσι αυτή η σύναξη των 19 «ισχυρών» κρατών, μαζί με την Ε.Ε., την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ και άλλα ευαγή ιδρύματα της «διεθνούς κοινότητας» αυτή τη φορά ίσως δεν επιτέλεσε ικανοποιητικά το σκοπό της: να αποφασίζει δηλαδή για λογαριασμό όλων χωρίς να μετρά τη γνώμη κανενός, πάρεξ μιας παγκοσμιοποιημένης ολιγαρχικής ελίτ.
Η ασυμφωνία (ή, κατ’ άλλους, το… πείσμα του Τραμπ) καταγράφεται ακόμη και στη «Διακήρυξη των Ηγετών του G20»(*) – για παράδειγμα στα σημεία 23 έως 25 που αφορούν την Ενέργεια και το Κλίμα, με τις μεν ΗΠΑ να «κατοχυρώνουν» την απόφαση απόσυρσής τους από τη Συμφωνία του Παρισιού και τους υπόλοιπους να δηλώνουν ότι η εν λόγω συμφωνία είναι «αμετάκλητη». Βέβαια το δήθεν ενδιαφέρον των δεύτερων για την περιβαλλοντική και κλιματική καταστροφή είναι οπωσδήποτε υποκριτικότερο του «καουμπόικου» θράσους του Τραμπ, ο οποίος αρνείται το φύλλο συκής που φορούν οι υπόλοιποι (διότι μόνο αναστροφή της συνεχιζόμενης καταστροφής δεν πετυχαίνουν με τα μέτρα-ασπιρίνες της Συμφωνίας του Παρισιού).
«Παράπλευρες» συμφωνίες και «τιμωρία» του Τραμπ
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι, πέραν της Διακήρυξης, συνομολογήθηκαν πολλά ακόμη ανακοινωθέντα που απηχούν την απόπειρα προσανατολισμού των Μεγάλων σε ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων. Εξέχουσα θέση έχει η «Δήλωση των Ηγετών του G20 για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας», που αυτή, ναι, υιοθετήθηκε ομόφωνα… Ακολουθούν 13 θεματικές Συμφωνίες, μεταξύ άλλων για τη «συνεργασία» με τις αφρικανικές νεοαποικίες τους, την «καταπολέμηση» της διαφθοράς (εδώ ακριβώς ενσαρκώνεται ο μύθος που θέλει τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα) κ.λπ. Επίσης η Σύνοδος Κορυφής παρήγαγε 12 κοινά ανακοινωθέντα των αντίστοιχων υπουργών Γεωργίας, Οικονομικών, Εργασίας κ.ά., καθώς και δεκάδες έγγραφα με συμπεράσματα των Ομάδων Εργασίας του G20 και «αναφορές διεθνών οργανισμών».
Άρα μπορεί να μην κατάφεραν να παρουσιάσουν τη Σύνοδο ως «θρίαμβο», όμως μια δουλίτσα την έκαναν… Κι αυτός που έκανε τη μεγαλύτερη χαλάστρα εντός των τειχών στη μόστρα της Συνόδου Κορυφής, ο Τραμπ δηλαδή, «φιλοδωρήθηκε» κατάλληλα από το διεθνές βαθύ κράτος, αυτή τη φορά με τις αποκαλύψεις για τη συνάντηση του γιου του με «δικηγόρο-πράκτορα του Κρεμλίνου» πριν τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Συνεχίζεται δηλαδή η μη αναγνώρισή του, ουσιαστικά, τόσο από ισχυρά τμήματα της βορειοαμερικανικής άρχουσας τάξης όσο και συνολικά από το στρατόπεδο της παγκοσμιοποίησης – κι αυτό παρά τη σταδιακή «προσαρμογή» του σε μια σειρά πεδία της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.
Το γεγονός ότι η διεθνώς ενορχηστρωμένη καμπάνια αποκαλύψεων επισκίασε ακόμη και τις διμερείς συνομιλίες του Τραμπ με τους ηγέτες της Ρωσίας, της Κίνας και άλλους ομολόγους του (και τις έστω προσωρινές συμφωνίες που επιτεύχθηκαν, π.χ. στο συριακό) είναι ενδεικτικό της διαρκούς υπονόμευσης και αμφισβήτησής του εντός και εκτός των ΗΠΑ. Δεν έχει υπάρξει στο παρελθόν άλλη τέτοια περίπτωση που η μη αναγνώριση, ουσιαστικά, ενός νεοεκλεγέντος προέδρου να παρατείνεται, ακόμη και να παροξύνεται, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Πώς «αμαυρώθηκε» η φιέστα των ελίτ
Όμως η κατάσταση αποδείχθηκε ακόμη πιο εκρηκτική εκτός των τειχών που προστάτευαν τη σύναξη των επιφανέστερων διεθνών ληστών. Οι δεκάδες χιλιάδες των οπλισμένων σαν αστακών Γερμανών αστυνομικών και των μυστικών πρακτόρων κάθε εθνικότητας, συνεπικουρούμενων από δεκάδες ελικόπτερα, αύρες και κανόνια νερού, δεν στάθηκαν ικανές να διασφαλίσουν τη φιέστα που σχεδίαζε η Μέρκελ στο κέντρο του Αμβούργου, υποτιμώντας αλαζονικά τις διαθέσεις πολλών κινημάτων. Παρά την ασύλληπτης έκτασης προληπτική κρατική και μιντιακή τρομοκρατία και τα κάθε είδους εμπόδια στην πρόσβαση, 100.000 άνθρωποι κατάφεραν όχι μόνο να διαδηλώσουν αλλά και να δυσκολέψουν έμπρακτα την καθημερινότητα των «ηγετών» τους.
Φυσικά τη μερίδα του λέοντος στα ρεπορτάζ των διεθνών ΜΜΕ είχαν οι «καταστροφείς του Black Bloc», που έδωσαν τις πιο… θεαματικές εικόνες. Παραμένει όμως το γεγονός ότι κινητοποιήθηκε ένα ευρύτατο και πολύχρωμο πλήθος – που κι αυτό, αν και «διαδήλωνε ειρηνικά» ως είθισται να γράφεται, αντιμετωπίστηκε με λυσσαλέα καταστολή από τους διοργανωτές. Χωρίς όμως να κάνει πίσω, και με τα διάφορα κινήματα να επιδεικνύουν μια εξαιρετική αλληλεγγύη μεταξύ τους, υπερβαίνοντας τις πολιτικές και πρακτικές διαφορές που τα χωρίζουν. Έτσι «αμαυρώθηκε» με τον πιο ικανοποιητικό τρόπο η υπεροπτική φιέστα των ελίτ, και ο κόσμος των κινημάτων, αν και βρεγμένος από τους εκτοξευτήρες νερού και υπό την ασφυξία των δακρυγόνων, ανέπνευσε το οξυγόνο της αντίστασης.
Ο «αιφνιδιασμός» των γερμανικών Αρχών, που αποδείχθηκαν ανίκανες να φιμώσουν τη διαμαρτυρία, σηματοδοτεί άραγε μια αναβίωση του μαζικού και ταυτόχρονα μαχητικού πνεύματος που διαπερνούσε παλιότερες κινητοποιήσεις του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος; Αυτό θα διαφανεί και στα επόμενα μεγάλα ραντεβού της αντίστασης, με ορόσημο την επόμενη Σύνοδο Κορυφής του G20, που έχει προγραμματιστεί για του χρόνου στην Αργεντινή. Καθώς μια σειρά λατινοαμερικάνικα κινήματα βρίσκονται σε φάση… ανάρρωσης και εκ νέου ριζοσπαστικοποίησης, η κυβέρνηση του Μάκρι, του δεξιού προέδρου της Αργεντινής, αναμένεται να σπαταλήσει πολύ φαιά ουσία για να αποφασίσει την τελική τοποθεσία διεξαγωγής της Συνόδου και τους τρόπους αποτροπής των διαδηλώσεων.
Δεδομένου ότι μετά την Αργεντινή τη σκυτάλη του διοργανωτή παίρνει, το 2019, η Ιαπωνία, οι διεθνείς «ηγέτες» μάλλον θα πρέπει να περιμένουν ως το 2020 για να μπορέσουν να μαλλιοτραβηχτούν με την ησυχία τους. Αυτή είναι η χρονιά διεξαγωγής της Συνόδου στη Σαουδική Αραβία. Θα κάνει ζέστη, αλλά τουλάχιστον θα επικρατεί ηρεμία και τάξη… νεκροταφείου. Ένα ταιριαστό περιβάλλον για τα όρνεα που απομυζούν τη ζωή δισεκατομμυρίων κατοίκων του πλανήτη μας. Αν και, μέχρι τότε, πολλά από τα σημερινά δεδομένα μπορεί να έχουν αλλάξει.
(*) «Shaping an Interconnected World» (www.g20.org)
