Έχοντας μια ιδιαίτερη αγάπη για το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, έχοντας ακολουθήσει τα χνάρια του κάποτε στη Σκιάθο επισκεπτόμενος εμβληματικά σημεία του νησιού στο πλαίσιο γυρισμάτων για το Πάσχα του Παπαδιαμάντη στο πλαίσιο εκπομπής της ΕΡΤ, αλλά και με πολλούς περιπάτους βασισμένους στη ζωή του στην Αθήνα, ένιωσα μεγάλη χαρά ήδη από την αναγγελία της έκθεσης-εικαστικού αφιερώματος με τίτλο «Εγεννήθην εν Σκιάθω» που παρουσιάζεται στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών.
Η έκθεση εγκαινιάστηκε τη Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 2024 και θα διαρκέσει ως τις 25 Μαρτίου.
Μια ιδέα είναι παράλληλα με την επίσκεψή μας στην έκθεση να περπατήσουμε στην πόλη ακολουθώντας τα χνάρια του Παπαδιαμάντη. Από το Μοναστηράκι, την οδό Άρεως και τον Άγιο Ελισσαίο, μέχρι του Ψυρρή και τη Δεξαμενή.
Θα δούμε και πώς δεν διαφυλάσσονται τα ιστορικά σημεία που έχουν να κάνουν με τη λογοτεχνία και τους δημιουργούς.
Ένα θλιβερό παράδειγμα είναι το κτίριο που στέγαζε κάποτε την ταβέρνα-μπακάλικο του «Καχριμάνη». Εκεί έτρωγε καθημερινά ο μεγάλος μας πεζογράφος και πάνω σε χαρτιά της μπακαλοταβέρνας που τα έκοβε σε κομμάτια έγραφε τα αριστουργήματά του όταν έμενε στο μικρό κελί της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων…
Το κτίριο ξαναλειτούργησε ως ταβέρνα κρατώντας το όνομα «Στου Καχριμάνη», ωστόσο σήμερα έγινε κι αυτό υπνωτήριο για τουρίστες με το ανιστόρητο όνομα «Urban Tales». Θλιβερό…
Ας γυρίσουμε όμως στην έκθεση. Όπως σημειώνεται, «πρόκειται για ένα σπονδυλωτό ψυχογραφικό και τοπιογραφικό εικαστικό αφήγημα για τον κορυφαίο των ελληνικών γραμμάτων Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη σε συνδιοργάνωση του Δήμου Σκιάθου και του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, σε επιμέλεια της αρχαιολόγου και ιστορικού τέχνης Ίριδας Κρητικού και με τη συμμετοχή εβδομήντα έξι διακεκριμένων εικαστικών από τη Σκιάθο και την υπόλοιπη Ελλάδα.
Η έκθεση μεταφέρεται στην Αθήνα μετά τη Σκιάθο, όπου φιλοξενήθηκε κατά το διάστημα 15 Ιουλίου έως 12 Νοεμβρίου 2023. Κατά την αρχική παρουσίασή της, η έκθεση “ξεδιπλώθηκε” στα τέσσερα σημαντικά μουσεία πολιτισμού και ιστορίας του νησιού: στο Σπίτι-Μουσείο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (ένα διώροφο τυπικό δείγμα σκιαθίτικου σπιτιού του 1860 με λιτό διάκοσμο, χτισμένο από τον παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ Μοσχοβάκη που έζησε σε αυτό με τη γυναίκα του Γκιουλώ Μωραΐτη και τα πέντε τους παιδιά), στο Σπίτι-Μουσείο του Ζήση Οικονόμου, στο Μουσείο Ναυτικής & Πολιτιστικής Παράδοσης Σκιάθου και στην Ιερά Μονή Ευαγγελισμού αλλά και σε σημαντικά τοπόσημα του νησιού».
«Πορτραίτα του συγγραφέα αλλά και έργα που αναβλύζουν από τις γλαφυρές και βιωμένες περιγραφές των μικρών τοπιογραφικών σχισμών του ρόδινου νησιού του, παρουσιάζονται εδώ με τρόπο όσο το δυνατόν πιο λιτό, ανάμεσα στην προσωπική σκευή και τα ίχνη της ζωής του στη Σκιάθο αλλά και την Αθήνα. Στα δροσερά βουνάκια, στους ελαιώνες, στα καλύβια, στα ξωκλήσια, στους γιαλούς, στις θαλασσοσπηλιές, στις νερομάνες του μαγικού ετούτου τόπου, ανασταίνονται από την αρχή τα ξωτικά και οι άνθρωποι της Σκιάθου του, ενώ κάποια ακόμη έργα με αφορμή τη φιλοξενία της έκθεσης στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών παρουσιάζονται τώρα για πρώτη φορά με επίκεντρο τις αθηναϊκές διαδρομές του. Ναυτόπουλα, ψαράδες και αγρότες, ιερωμένοι, γυρολόγοι και νοικοκυραίοι, μάγισσες και χήρες, νέες και ξυπόλητα ορφανά, φώκιες και γλαροπούλια, γίνονται εικόνες ζώσες και λαλούντα σύμβολα του γενεθλίου νησιού του μα και της φεύγουσας ζωής ενός τετελεσμένου αιώνα. Το άυλο απόσταγμα των χειροποίητων ιστοριών του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που κατοικούνται από αληθινούς ανθρώπους, προτρέπει στην επανοικειοποίηση με ετούτο που εξακολουθούμε να είμαστε τώρα, με τον πάσχοντα και ωστόσο ελπίζοντα εαυτό μας», σημειώνει η επιμελήτρια στον κατάλογο της έκθεσης.
Στην έκθεση συμμετέχουν:
Χρήστος Αλατσάκης, Μαρίνα Βλαχάκη, Μαίρη Γαλάνη-Κρητικού, Βασίλης Γαρυφαλλάκης, Ανδρέας Γεωργιάδης, Νεκταρία Γιακμογλίδου, Στρατηγούλα Γιαννικοπούλου, Φάνης Γουλής, Κρίστι Γρηγορίου, Παναγιώτης Δαραμάρας, Γιάννης Δημητράκης, Μαρία Διακοδημητρίου, Γωγώ Ιερομονάχου, Αποστόλης Ιτσκούδης, Ελπινίκη Καμόσου, Κατερίνα Κασσαβέτη, Χριστόφορος Κατσαδιώτης, Νίκος Κιτμερίδης, Νίκος Κόνιαρης, Θέμης Κοντογούρης, Μαρία Κοσμίδου, Φίλιππος Κούτρικας, Νίκος Λεοντόπουλος, Βασίλης Λιαούρης, Janet Λιοδάκη, Τάσος Μαντζαβίνος, Λυδία Μαργαρώνη, Σίσσυ Μαρίνου, Μηνάς Μαυρικάκης, Δημήτρης Μοράρος, Μάνος Μπατζόλης, Ορφέας Μπάτσιος, Ρούλη Μπούα, Γιάννης Μπρούζος, Μαίρη Νταγιαντά, Θεόδωρος Παπαγιάννης, Γεύσω Παπαδάκη, Χρίστος Παπαδάκης, Αρίσταρχος Παπαδανιήλ, Γιώργος Παπαδομανωλάκης, Χριστίνα Παπαθέου-Δουληγέρη, Δημήτρης Παπανικολάου, Μαρία Παπανικολάου, Κώστας Παπατριανταφυλλόπουλος, Μαριέττα Πεπελάση, Βαγγέλης Πολύζος, Μπάμπης Πυλαρινός, Ράνια Ράγκου, Μιχάλης Σακαλής, Αφροδίτη Σεζένια, Ιφιγένεια Σδούκου, π. Σταμάτης Σκλήρης, Βασίλης Σούλης, Χρήστος Στανίσης, Μαρίνα Στελλάτου, Ιωάννα Τερλίδου, Νίκος Τριανταφύλλου, Κατερίνα Τσεμπελή, Αμαλία Φερεντίνου, Αγάπη Φεσατίδου-Ψαρράκη, Αθηνά Χατζή, Άρτεμις Χατζηγιαννάκη, Λύκειον των Ελληνίδων Βόλου και με συλλογικό αφιέρωμα οι Σκιαθίτες εικαστικοί: Yvonne Ayoub, Κωστής Ζούχας, Μαρία Καλατζή, Αλεξάνδρα Καρυοφύλλη, Παναγιώτης Καρυοφύλλης, Παρασκευή Κουτούμπα, Κωνσταντίνος Κουτούμπας, Γιώργος Μπεζεριάνος, Μαρία Σαρρή, Αναστασία Ζωή Σουλιώτη, π. Νικόλαος Σταματάς, Νατάσα Χριστέλη, Σύλλογος Γυναικών Σκιάθου.
Με αφορμή την αρχική παρουσίαση της έκθεσης στη Σκιάθο, εκδόθηκε και κυκλοφορεί ομότιτλο λεύκωμα σε σχεδιασμό του Νίκου Λεοντόπουλου και κείμενα των: Θοδωρή Τζούμα, Δημάρχου Σκιάθου, Άγγελου Γ. Μαντά, Δρ. Φιλολογίας, και Ίριδας Κρητικού, Ιστορικού Τέχνης και επιμελήτριας της έκθεσης.
Στο πλαίσιο της έκθεσης προγραμματίζονται παράλληλες δράσεις, ξεναγήσεις στην έκθεση, θεματικοί περίπατοι με επίκεντρο τα αθηναϊκά στέκια και τις διαδρομές του συγγραφέα στην Αθήνα, καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα που θα ανακοινωθούν.
INFO
Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, Ι. Παπαρρηγοπούλου 5-7, 105 61 Αθήνα
Τηλ: 2103231387 | www.athenscitymuseum.gr
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 9:00-16:00. Σάββατο & Κυριακή: 9:00-15:00. Τρίτη κλειστά.
