«Όταν σκοτώσεις τη μάνα σου ή το παιδί σου… και όλα αυτά, με βιασμούς ή τέτοιου είδους δολοφονίες… υπάρχει ένας κώδικας τιμής μέσα στις φυλακές, εντός ή εκτός εισαγωγικών. Άρα γι’ αυτό σας είπα ότι εγώ νομίζω ότι σε αυτές τις περιπτώσεις πολύ γρήγορα θα έχουμε το θάνατο και του ίδιου του δράστη.»
(Γιάννης Πανούσης, Realfm)
Η δήλωση του υπουργού με κλόνισε. Χρόνια τώρα, που παρακολουθώ την εξέλιξη των αμερικάνικων φυλακών, για τις οποίες έχω γράψει και μία σειρά άρθρων στο Περίπτερο Ιδεών, σκεφτόμουν ότι είμαστε τυχεροί που η κοινωνία μας δεν είναι τόσο άγρια ώστε να έχει τις αντίστοιχες φυλακές. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις κατάφωρες αδικίες στην απόδοση δικαιοσύνης σε βάρος των φτωχών και των μαύρων ή στις εξοντωτικές μεθόδους «σωφρονισμού» που αποτελούν την σύγχρονη εκδοχή των φυλακών του μεσαίωνα, από τις αλυσίδες μέχρι την εκτέλεση παρουσία θεατών των καταδικασμένων σε θάνατο. Αναφέρομαι, λόγω της περίστασης, στο είδος των σχέσεων μεταξύ των κρατουμένων, στις συμμορίες που κυριαρχούν και στην «τύχη» των πιο αδύνατων εγκλείστων, που είναι έρμαιο των ισχυρών. Οι ξυλοδαρμοί, οι βιασμοί και οι δολοφονίες κρατουμένων αποτελούν ένα σύνηθες καθεστώς που βολεύει απολύτως την εξουσία, η οποία το χρησιμοποιεί στη διαπραγμάτευσή της τόσο με τους υπόδικους όσο και με την κοινωνία. Είναι δε τόσο παγιωμένη αυτή η μέθοδος, και ντε φάκτο αποδεκτή, που μπορεί συχνά να τη δει κανείς σε αμερικάνικες ταινίες και σίριαλ, που ο εισαγγελέας ή ο ανακριτής προσπαθώντας να αποσπάσει την ομολογία ή τους συνενόχους ενός υπόπτου, του επισημαίνει, για να τον φοβίσει, όχι μόνο το βάρος της ποινής που ενδεχομένως θα υποστεί εάν δεν «συνεργαστεί», αλλά το τι θα του κάνουν οι συγκρατούμενοί του στη φυλακή. Και, βεβαίως, οι συντηρητικοί Αμερικάνοι που συναινούν στη βαριά καταστολή, συναινούν και σ’ αυτή την πρόσθετη εξωθεσμική τιμωρία που υφίστανται οι παραβάτες του νόμου.
Μπορεί οι ελληνικές φυλακές να μην είναι τόσο τρομακτικές όσο οι αμερικάνικες, αλλά δεν παύουν να είναι φυλακές, όπου οι πιο αδύναμοι από τους κρατούμενους έχουν πολύ λιγότερα δικαιώματα και μικρότερη προστασία από τους ισχυρούς. Επίσης, μερικές φορές, οι αυθαιρεσίες των δεσμοφυλάκων είναι χειρότερες από τα εγκλήματα των φυλακισμένων. Είναι πολύ πρόσφατο το λιντσάρισμα ενός Αλβανού βαρυποινίτη, του Ιλία Καρέλι, από μια μεγάλη ομάδα δεσμοφυλάκων στο σωφρονιστικό κατάστημα Νιγρίτας Σερρών, όπου ο κρατούμενος είχε μεταφερθεί μετά το φόνο ενός υπαρχιφύλακα. Δεμένο με χειροπέδες, οι κρατικοί υπάλληλοι, τον βασάνιζαν επί ώρες μέχρι να πεθάνει. Και παρ’ όλο που οι εγκληματικές πράξεις τους έχουν καταγραφεί από τις κάμερες ασφαλείας της φυλακής, είναι ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους!
Επειδή, όμως, δεν μου πάει καθόλου να εξομοιώσω τον Πανούση με τους Αμερικανούς ομόλογούς τους, που κυνικά αποδέχονται μια κατάσταση φρίκης ως δεδομένη, έως και επιθυμητή, η δήλωσή του για το τι επιφυλάσσεται στον παιδοκτόνο, τον πατέρα της Άννυ, μέσα στη φυλακή, με εξέπληξε και με ανησύχησε πολύ. Πέρα από τις ατυχείς προσπάθειές του να αμβλύνει τις αντιδράσεις που λογικά επέσυρε η δήλωσή του, η οποία μπορεί να είχε σκοπό να καθησυχάσει την κοινή γνώμη που είχε αναστατωθεί από το ίδιο το αποκρουστικό γεγονός και από την τερατώδη εκμετάλλευσή του από τα ΜΜΕ, διακρίνω μια αντίληψη που με τρομάζει, ιδίως επειδή προέρχεται από ένα μέλος της κυβέρνησηςτου ΣΥΡΙΖΑ. Στάσεις και απόψεις που δεν συγκρούονται με ό,τι αισχρό κληρονομήσαμε, αλλά το αναπαράγουν, προκαλούν ανατριχίλα.
Στη Λέρο, η γραφειοκρατία ολιγωρεί και η αλληλεγγύη ανθεί
Το λέω και το ξαναλέω. Εάν είναι πολύ δύσκολο να διορθώσουμε ευθύς αμέσως τα μεγάλα και χρονίζοντα προβλήματα στο σύνολό τους, ας λύνουμε τουλάχιστον τα μικρά που έχουν μεγάλη επίπτωση στις ζωές των ανθρώπων. Για παράδειγμα, στη Λέρο, όπου έχουν αποβιβαστεί 2700 πρόσφυγες από τη Συρία τους τελευταίους μήνες, οι αρχές του τόπου και οι εθελοντές πολίτες που μοχθούν κάθε μέρα για την περίθαλψη κάθε νέας «φουρνιάς», δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα κτήριο που έχει ετοιμαστεί για τους πρόσφυγες επειδή η αστυνομική δύναμη του νησιού είναι πολύ μικρή και δεν μπορεί να αναλάβει τη στοιχειώδη φύλαξή του. Εκκρεμεί ανικανοποίητο το αίτημα για ενίσχυση του τμήματος με πέντε αστυνομικούς. Έτσι, οι πρόσφυγες που καταφθάνουν ξεθεωμένοι και βρεγμένοι, παραμένουν έξω από το αστυνομικό τμήμα, στο ύπαιθρο. Ακόμα και η προσωρινή λύση να στεγάζονται στο κτήριο τουλάχιστον μόνο τα γυναικόπαιδα, δεν προχώρησε. Εάν, τρισήμισι μήνες μετά, ένα τόσο μικρό πρόβλημα δεν μπορεί να επιλυθεί, που θα ανακούφιζε τους ταλαίπωρους και θα περιόριζε τη διατάραξη της κοινωνικής ζωής, τι μπορεί να σκεφτεί κανείς για τη διαχείριση του συνολικού προβλήματος των προσφύγων που κατακλύζουν τα ελληνικά νησιά, δημιουργώντας, πέρα από το ανθρωπιστικό ζήτημα, αίσθημα απογοήτευσης στους εντόπιους, των αριστερών συμπεριλαμβανομένων; Την περασμένη Δευτέρα, η Ματίνα Κατσιβέλη που πρωτοστατεί στη φροντίδα των προσφύγων στη Λέρο, επισκέφθηκε την αρμόδια υπουργό Τασία Χριστοδουλοπούλου ζητώντας τη διαμεσολάβησή της, αφού η εδώ και καιρό ενημέρωση του υπεύθυνου της πολιτικής προστασίας, δεν απέδωσε.
Εντωμεταξύ, από την άλλη, παρήγορο είναι, όπως μου είπε η Ματίνα, ότι υπήρξε τόσο μεγάλη ανταπόκριση στο αίτημα για ρούχα και κουβέρτες, που οι ανάγκες υπερπληρώθηκαν σε σημείο που ένα μέρος των πραγμάτων ήδη αποστέλλεται σε άλλους προορισμούς.
Μουσκεμένος,
Γκαούρ
