Αρχαίο πευκοδάσος που καλύφθηκε από πάγο πριν από 6.000 χρόνια ήρθε στο φως καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν στα Βραχώδη Όρη, μια ανακάλυψη που αναδεικνύει τις επιδράσεις που μπορεί να έχει η αλλαγή του κλίματος στα αλπικά οικοσυστήματα.
Το κατεψυγμένο αλλά όχι απολιθωμένο δάσος υπόλευκης πεύκης (Pinus albicaulis) ανακαλύφθηκε σε υψόμετρο 3.100 μέτρων πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, 180 μέτρα πάνω από το μέγιστο υψόμετρο στο οποίο σήμερα φυτρώνουν δέντρα, αναφέρουν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μοντάνα στην επιθεώρηση PNAS.
Η ραδιοχρονολόγηση έδειξε ότι τα δέντρα έζησαν πριν από 5.950 έως 5.440 χρόνια, μια περίοδος κατά την οποία η μέση θερμοκρασία του πλανήτη βρισκόταν σε πτώση.
Προηγούμενες έρευνες σε πυρήνες πάγου από την Ανταρκτική και τη Γροιλανδία υποδεικνύουν ότι την εποχή εκείνη ο ουρανός είχε σκοτεινιάσει λόγω ηφαιστειακών εκρήξεων που γέμισαν την ατμόσφαιρα με σκόνη και έριξαν έτσι τη θερμοκρασία. Τα περίπου 30 δέντρα, αναφέρουν οι ερευνητές, μεγάλωναν μια εποχή που οι μέγιστες θερμοκρασίες στα Βραχώδη Όρη ήταν παρόμοιες με τις θερμοκρασίες των μέσων του 20ού αιώνα.
Τα πεύκα βρέθηκαν πεσμένα αλλά σε άριστη κατάσταση, ένδειξη ότι καλύφθηκαν γρήγορα από πάγο όταν το κλίμα έγινε πιο ψυχρό. Λόγω του κρύου, τα δέντρα υποχώρησαν σε χαμηλότερο υψόμετρο. Τώρα που η θερμοκρασία και πάλι αυξάνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής, το μέγιστο υψόμετρο στο οποίο αναπτύσσονται δέντρα έχει αυξηθεί, αν και δεν έχει ακόμα φτάσει το επίπεδο όπου βρισκόταν πριν από 6.000 χρόνια.
Το μέγιστο υψόμετρο όπου φύονται δέντρα, επισήμανε ο Γκρεγκ Πέντερσον, μέλος της ερευνητικής ομάδας, δεν εξαρτάται μόνο από τη θερμοκρασία αλλά και από παράγοντες όπως η υγρασία, ο άνεμος και η ανθρώπινη παρουσία.Όπως εξήγησαν οι ερευνητές, τα δέντρα βρέθηκαν σχεδόν άθικτα επειδή το αλπικό κάλυμμα πάγου δεν κυλά όπως οι παγετώνες αλλά παραμένει ακίνητο για χιλιάδες χρόνια.
Η εξαφάνιση και επανεμφάνιση του πευκοδάσους «είναι δραματική ένδειξη οικοσυστημικών αλλαγών λόγω των μεταβολών της θερμοκρασίας» σχολίασε ο καθηγητής Ντέιβιντ ΜακΟυέθι, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
«Δεν είναι λογικό να ανακαλύπτει κανείς πάγους που διατηρούνται για τόσο χρόνο σε μικρά γεωγραφικά πλάτη» είπε.
Σελήνη: Στη λίστα με τα απειλούμενα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς
Η Σελήνη εντάχτηκε στον κατάλογο απειλούμενων μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, λόγω φόβων για πιθανές καταστροφές που θα προκληθούν από τις προγραμματισμένες αποστολές σε αυτή.
Όπως σημειώνει ο Guardian, ο κατάλογος παρακολούθησης του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων (WMF) περιλαμβάνει συνήθως ευάλωτους πολιτιστικούς χώρους στη Γη. Στον φετινό κατάλογο είναι το Qhapaq Ñan, ένα οδικό σύστημα των Άνδεων. Η Αντιόχεια στην Τουρκία και η χερσόνησος Νότο στην Ιαπωνία, που υπέστησαν ζημιές από σεισμούς, μπήκαν επίσης στον κατάλογο.
Η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του WMF, Bénédicte de Montlaur, δήλωσε ότι η Σελήνη συμπεριλήφθηκε στις 25 τοποθεσίες λόγω των «αυξανόμενων κινδύνων εν μέσω της επιτάχυνσης των σεληνιακών δραστηριοτήτων», οι οποίες, κατά τη γνώμη του WMF, «έγιναν χωρίς επαρκή πρωτόκολλα».
Η SpaceX εκτόξευσε την Τετάρτη δύο σεληνιακούς προσεδαφιστές για τη διεξαγωγή έρευνας για μελλοντικές αποστολές. Μόνο πέντε χώρες –οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία και η πρώην Σοβιετική Ένωση– έχουν προσεδαφίσει με επιτυχία οχήματα στο φεγγάρι από τη δεκαετία του 1960.
Επίσης, ιδιωτικά ταξίδια στην επιφάνεια της Σελήνης αναμένονται το 2027, με την αποστολή Artemis III της NASA. Πρόκειται για την πρώτη επανδρωμένη προσγείωση στη Σελήνη από τη δεκαετία του ‘70.
Αυτές οι επισκέψεις και άλλες κυβερνητικά χρηματοδοτούμενες αποστολές αποτελούν την κύρια αιτία ανησυχίας για το WMF. Υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία για το αν οι αστροναύτες θα διαταράξουν τοποθεσίες όπως τα ίχνη που άφησαν οι Νιλ Άρμστρονγκ και Μπαζ Όλντριν.
«Αντικείμενα όπως η κάμερα που κατέγραψε την τηλεοπτική προσγείωση στη Σελήνη- ένας αναμνηστικός δίσκος που άφησαν οι αστροναύτες Άρμστρονγκ και Όλντριν- και εκατοντάδες άλλα αντικείμενα είναι εμβληματικά αυτής της κληρονομιάς, η συμπερίληψη της Σελήνης υπογραμμίζει την καθολική ανάγκη για προληπτικές και συνεργατικές στρατηγικές προστασίας της κληρονομιάς –είτε στη Γη είτε πέρα από αυτήν– που αντικατοπτρίζουν και διασφαλίζουν τη συλλογική μας αφήγηση».
Οι περισσότερες τοποθεσίες στον κατάλογο απειλούμενων μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς βρίσκονται είτε σε εμπόλεμες ζώνες όπως η Ουκρανία και η Γάζα, είτε κινδυνεύουν λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η ακτή Σουαχίλι της Αφρικής, η οποία περιλαμβάνει τοποθεσίες όπως η Παλιά Πόλη Lamu, περιλαμβάνονται στον κατάλογο, όπως και το νησί της Μοζαμβίκης, το οποίο απειλείται από τη διάβρωση των ακτών. Το WMF έχει επίσης προσθέσει «τον ιστορικό αστικό ιστό της Γάζας», ο οποίος έχει καταστραφεί από τον πόλεμο.
Υπάρχουν επίσης τοποθεσίες που η οργάνωση θεωρεί ότι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από έναν πιο βιώσιμο τουρισμό, όπως τα ορθόδοξα μοναστήρια της κοιλάδας του Ντρίνο στην Αλβανία, ενώ επισημαίνει ότι ο υπερπληθυσμός σε άλλες τοποθεσίες, όπως οι βουδιστικές σπηλιές Maijishan και Yungang της Κίνας, τις θέτει σε κίνδυνο.
Στον κατάλογο του 2022 περιλαμβάνονταν προϊστορικές σπηλαιογραφίες του κρατικού πάρκου Monte Alegre στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας, τα ερείπια των Αζτέκων στο Teotihuacan στο Μεξικό και ο προκολομβιανός αρχαιολογικός χώρος Garcia Pasture στο Τέξας.
Εξερράγη το Starship του Μασκ, δεκάδες πτήσεις άλλαξαν πορεία
Εκρηκτικό τέλος είχε η πρώτη απόπειρα του Starship να μεταφέρει φορτίο σε τροχιά: το σκάφος της SpaceX με το οποίο ο Έλον Μασκ ελπίζει να αποικίσει τον Άρη εξερράγη μετά την εκτόξευση από το Τέξας, αναγκάζοντας δεκάδες πτήσεις να απομακρυνθούν από τον Κόλπο του Μεξικού για να αποφύγουν τα φλεγόμενα συντρίμμια.
To κέντρο ελέγχου της SpaceX έχασε την επαφή με το Starship οκτώ λεπτά λεπτά μετά την αναχώρησή του από τη βάση της εταιρείας στο Μπόκα Τσίκα του Νότιου Τέξας στις 17.38 τοπική ώρα, 00.38 ώρα Ελλάδας. Το σκάφος μετέφερε ομοιώματα δορυφόρων της υπηρεσίας Starlink σε μια πρώτη δοκιμαστική πτήση με φορτίο.
Όπως ανακοίνωσε αργότερα η SpaceX, το πρόβλημα εμφανίστηκε στο ίδιο το Starship και όχι στον πύραυλο Super Heavy που το μετέφερε έξω από την ατμόσφαιρα. Ο πύραλος επέστρεψε κανονικά στην εξέδρα εκτόξευσης όπως προέβλεπε η αποστολή.
«Χάσαμε όλες τις επικοινωνίες με το σκάφος –αυτό ουσιαστικά μας λέει ότι υπήρξε κάποια ανωμαλία στο ανώτερο στάδιο» δήλωσε ο διευθυντής επικοινωνιών της SpaceX Νταν Χιούοτ.
Είναι η πρώτη φορά που μια εκτόξευση της SpaceX προκαλεί σοβαρή διαταραχή στις πτήσεις. Όπως αναφέρει το Reuters, δεκάδες πτήσεις υποχρεώθηκαν να αλλάξουν πορεία ή να κατευθυνθούν σε άλλα αεροδρόμια για να αποφύγουν τα συντρίμμια. Σύμφωνα με την υπηρεσία FlightRadar24 που παρακολουθεί τις πτήσεις σε όλο τον κόσμο, οι αναχωρήσεις πτήσεων από το Μαϊάμι και το Φορτ Λόντερντεϊλ της Φλόριντα καθυστέρησαν για περίπου 45 λεπτά.
Η περιοχή γύρω από τη βάση της SpaceΧ στο Τέξας είχε αποκλειστεί από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας πριν από την εκτόξευση, μετά το ατύχημα όμως η υπηρεσία όρισε νέα «περιοχή αποφυγής συντριμμιών».
Ο ιδιοκτήτης της SpaceX Έλον Μασκ ανέβασε βίντεο με τα φλεγόμενα συντρίμμια στο X γράφοντας στη λεζάντα: «Η επιτυχία είναι αβέβαιη, όμως η διασκέδαση είναι εγγυημένη!».
Όπως είπε αργότερα, η προκαταρκτική εκτίμηση είναι ότι το σκάφος διαλύθηκε λόγω εσωτερικής διαρροής οξυγόνου που αύξησε υπερβολικά την πίεση.
Το Starship της τελευταίας δοκιμής, δύο μέτρα ψηλότερο από τις προηγούμενες βερσιόν, ήταν «σκάφος νέας γενιάς με σημαντικές βελτιώσεις» ανέφερε η SpaceX στην περιγραφή της αποστολής.
Επρόκειτο να πέσει ελεγχόμενα στον Ινδικό Ωκεανό περίπου μία ώρα μετά την εκτόξευση.
Η απώλεια του Starship έρχεται μία ημέρα αφότου η Blue Origin, η διαστημική εταιρεία του Τζεφ Μπέζος, εκτόξευσε για πρώτη φορά τον νέο επαναχρησιμοποιούμενο πύραυλο New Glenn, ο οποίος θεωρείται ο πρώτος σημαντικός ανταγωνιστής των πυραύλων της SpaceX.
Bαγγέλης Πατικάκης
