Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Αναζητώντας τις εσχατιές της ύλης
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών (CERN), έδωσε σήμερα, από τη Γενεύη, στη δημοσιότητα, το σχέδιο του για τη δημιουργία ενός μεγαλύτερου κυκλικού επιταχυντή, ο οποίος θα αποτελέσει τον διάδοχο του τωρινού Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (*) (LHC).
Ο προτεινόμενος επιταχυντής –με το προσωρινό όνομα Future Circular Collider (FCC)– θα έχει σχεδόν τετραπλάσιο μήκος (100 χιλιομέτρων) σε σχέση με τον LHC και θα είναι σχεδόν δέκα φορές πιο ισχυρός, φθάνοντας σε ενέργεια ως 100 TeV, έτσι ώστε να είναι σε θέση να αναζητήσει νέα υποατομικά σωματίδια. Το κόστος του εκτιμάται περίπου σε 24 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η διευθύντρια του CERN, Ιταλίδα φυσικός Φαμπιόλα Τζιανότι, ισχυρίζεται ότι ο FCC «θα έχει ένα τρομακτικό δυναμικό να βελτιώσει τις γνώσεις μας για τη θεμελιώδη φυσική και να προωθήσει πολλές τεχνολογίες με ευρείες επιπτώσεις στην κοινωνία».
Το σχέδιο του CERN –ένα ογκώδες κείμενο τεσσάρων τόμων που χρειάστηκε πέντε χρόνια για να ετοιμασθεί– θα εξετασθεί από μια διεθνή επιτροπή φυσικών, μαζί με την εναλλακτική πρόταση για τη δημιουργία ενός γραμμικού επιταχυντή (CLIC), στο πλαίσιο της νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Σωματιδιακή Φυσική, που θα παρουσιασθεί το 2020.
Σύμφωνα με την πρόταση, αρχικά θα δημιουργηθεί ένα κυκλικό τούνελ μήκους 100 χιλιομέτρων, στο εσωτερικό του οποίου θα γίνονται συγκρούσεις ηλεκτρονίων με ποζιτρόνια (θετικά φορτισμένα ηλεκτρόνια). Το κόστος για αυτήν την πρώτη φάση αναμένεται να φθάσει τα 9 δισ. ευρώ, ενώ ο επιταχυντής θα αρχίσει να λειτουργεί γύρω στο 2040 και θα διαρκέσει 15 έως 20 χρόνια.
Στη συνέχεια, στο ίδιο τούνελ θα κατασκευασθεί ένας ισχυρότερος επιταχυντής όπου θα γίνονται συγκρούσεις πρωτονίων και βαρέων ιόντων με ισχύ δεκαπλάσια της σημερινής. Το κόστος προϋπολογίζεται σε 15 δισ. ευρώ και η έναρξη λειτουργίας του προγράμματος προς το τέλος της δεκαετίας του 2050.
Η ελπίδα των επιστημόνων είναι ότι χάρη στον FCC θα ανοίξει ο δρόμος για ανακαλύψεις μιας νέας φυσικής πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο (Standard Model). Το θεωρητικό αυτό πλαίσιο, που περιλαμβάνει 17 σωματίδια, εξηγεί τη συμπεριφορά της ύλης και των δυνάμεων, αλλά στο σύμπαν υπάρχουν περισσότερα πράγματα να εξηγηθούν, όπως η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια. Πολλοί φυσικοί θεωρούν ότι μένουν και άλλα βασικά σωματίδια για να ανακαλυφθούν, ενώ μεγάλο ζητούμενο είναι, επίσης, το «πάντρεμα» της βαρύτητας (γενικής σχετικότητας) με την κβαντομηχανική.
Μέχρι σήμερα ο επιταχυντής του CERN έχει αποτύχει να βρει σωματίδια πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο, αλλά ούτε κανείς μπορεί να εγγυηθεί ότι αυτό θα το πετύχει ο μελλοντικός FCC (αν όντως κατασκευασθεί).
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
* Ο όρος collider (εκ του collide, που σημαίνει συγκρούομαι) δεν μπορεί να αποδοθεί (μονολεκτικά τουλάχιστον) στα ελληνικά, οπότε αντ’ αυτού προκρίνεται ο όρος “επιταχυντής” που αποδίδει εν μέρει την πραγματοποιούμενη λειτουργία των σωματιδίων…
Ρομπότ στο χωράφι!
Η John Lewis Partnership ανακοίνωσε ένα τριετές δοκιμαστικό πρόγραμμα με την Small Robot Company για τη δοκιμή αγροτικών ρομπότ στο αγρόκτημά της στο Λέκφορντ του Χαμσάιρ, στην Αγγλία. Στο κτήμα που γίνονται καλλιέργειες μανιταριών, μήλων κ.ά, θα χρησιμοποιηθούν τρία μικρά ρομπότ (Tom, Dick, Harry), τα οποία θα «εκπαιδευτούν» και θα δοκιμάσουν την αγροτική τους τεχνολογία σε ένα χωράφι ενός εκταρίου, με σιτάρι. Η δοκιμή θα αρχίσει με τον Tom, που είναι εξοπλισμένος με κάμερες και θα χαρτογραφήσει την περιοχή, φυτό ανά φυτό. Με τα κόστη να αυξάνονται περίπου 8% ανά έτος, η νέα αυτή τεχνολογία θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην εξισορρόπησή τους, βελτιώνοντας παράλληλα τις αποδόσεις, μειώνοντας τη χρήση χημικών και αξιοποιώντας τα big data σε αγροτικές πρακτικές. Το ρομπότ Dick, ξεχορταριάζει με ακρίβεια με λέιζερ και το ρομπότ Harry είναι για φύτευση. Καθώς τα ρομπότ είναι πολύ ελαφρύτερα από τα τρακτέρ, θα μειωθεί κατά πολύ η ζημιά που προκαλείται στο έδαφος από τις σημερινές αγροτικές τεχνικές, ενώ τα μικρά ρομπότ θα μπορούν να φροντίζουν το κάθε φυτό μεμονωμένα.
agrocapital.gr, 19/12/2018.
Γαϊδούρια
Εκατοντάδες χιλιάδες γαϊδούρια σφάζονται και γδέρνονται στην Αφρική για να τροφοδοτήσουν τη ζήτηση της Κίνας για φάρμακα «αντι-γήρανσης» (η ζελατίνη ejiao της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής είναι φτιαγμένη από το βράσιμο δέρματος γαϊδουριού και χρησιμοποιείται για μακροβιότητα, απώλεια βάρους, για άτομα με αναιμία, αναπνευστικά προβλήματα, βήχα, δερματικές παθήσεις και για περισσότερη ενέργεια). Ο καθηγητής Fu Yanli, από το Πανεπιστήμιο Κινέζικης Ιατρικής Πεκίνου, λέει ότι συχνά συνταγογραφεί ejiao στους 100 ασθενείς που βλέπει κάθε εβδομάδα για ουρολογικές, καρδιαγγειακές, γυναικολογικές και άλλες ασθένειες. Η τεράστια ζήτηση εξαντλεί τώρα τον πληθυσμό του ζώου και οδηγεί σε άνοδο της τιμής του. Από 78 δολάρια το 2010 σε 405 το 2015, το γαϊδούρι!… Τρία αδειοδοτημένα σφαγεία της Κένυας σφάζουν 1.000 γαϊδούρια την ημέρα για να προμηθεύσουν τα δέρματα τους στην Κίνα…
Ωφέλιμα μικρόβια
Ανακαλύφθηκαν 21 είδη μικροβίων που χρησιμοποιούν μεθάνιο και βουτάνιο ως πηγές ενέργειας για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν, πράγμα που σημαίνει ότι αυτά τα βακτηρίδια μπορεί να συμβάλλουν στον περιορισμό των συγκεντρώσεων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και ίσως μια μέρα να είναι χρήσιμα για τον καθαρισμό των πετρελαιοκηλίδων. Τα μικρόβια κατεγράφησαν στα εξαιρετικά ζεστά ιζήματα βαθέων υδάτων στην Guaymas (Καλιφόρνια).
Baker, Ινστιτούτο Θαλασσίων Επιστημών Όστιν, ΗΠΑ, Πανεπιστήμιο Τέξας, Nature Communications. Κ. Καλτσά, ecozen.gr, 28/11/2018.
Έλαιον το θαυματουργόν…
Το περιορισμένης παραγωγής παρθένο ελαιόλαδο Majestic Blend Flavored Evoo (extra virgin olive oil) των λακωνικών βιολογικών ελαιώνων Σακελλαρόπουλου συγκέντρωσε φέτος τρία βραβεία, με κορυφαίο την πρώτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη αρωματικών ελαιολάδων, ανάμεσα σε 9.522 δείγματα από 30 χώρες. Πρώτο κατετάγη το ελληνικό (πέρσι ήταν δεύτερο), δεύτερο ένα λάδι από την Τουρκία και τρίτο ένα αμερικάνικο. Το βραβευμένο λάδι προέρχεται από ποικιλία κορωναϊκή, κουτσουροελιά και ελιά Καλαμών, είναι δε επιπλέον αρωματισμένο με λεμονόχορτο (σιτρονέλα) και εστραγκόν (Αρτεμισία η δρακόντειος). Είναι η πρώτη φορά που ένα ελληνικό ελαιόλαδο κατακτά την κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης του World Ranking Evoo 2018 (WREVOO). Το λάδι διατίθεται σε γυάλινη συσκευασία των 250 ml και έχει δεκαπλάσια τιμή από τα άλλα ελαιόλαδα!
ΑΠΕ-ΜΠΕ. presspublica.gr, 27/12/2018
