Γράφαμε πριν μήνες ότι η ηγεσία του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου (ANC) «κατάφερε» να σπαταλήσει το κεφάλαιο που δημιούργησαν δεκαετίες αγώνων ενάντια στο απαρτχάιντ, αφού επέλεξε τη συνδιαλλαγή με τις ελίτ και άφησε στο περιθώριο τη μαύρη πλειοψηφία*. Η κυβέρνηση του Τζέικομπ Ζούμα άρχισε να παραπαίει, κι η φθορά επιταχύνθηκε εξαιτίας νέων πολιτικών και κοινωνικών οργανώσεων που εκφράσουν τον μαύρο ριζοσπαστισμό. Μεταξύ αυτών ανεξάρτητα συνδικάτα, όπως η ομοσπονδία SAFTU, και το κόμμα των «Μαχητών της Οικονομικής Ελευθερίας» (EFF) – το οποίο ιδρύθηκε από διαγραμμένα μέλη της νεολαίας του ANC και αυτοπροσδιορίζεται ως «κίνημα το οποίο εμπνέεται από την ευρύτερη μαρξιστική-λενινιστική παράδοση και την κληρονομιά του αντιαποικιακού αγωνιστή Φραντς Φανόν».
Αυτές οι νεαρές δυνάμεις συσπειρώνουν ήδη εκατομμύρια μέλη, και πρωτοστατούν στις κινητοποιήσεις για την ανατροπή του Ζούμα – ο οποίος έχει κάνει κουρελόχαρτο την ιστορία του ANC εφαρμόζοντας νεοφιλελεύθερη πολιτική και εξυπηρετώντας με το αζημίωτο μεγιστάνες όπως οι ινδικής καταγωγής αδελφοί Γκούπτα. Τελικά το προηγούμενο Σαββατοκύριακο το ίδιο το ANC απέσυρε την εμπιστοσύνη του από τον Ζούμα και του ζήτησε να παραιτηθεί, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να μην μοιραστεί την τύχη του. Αρχικά ο αλαζόνας Ζούμα αρνήθηκε. Καθώς όμως οι λαϊκές κινητοποιήσεις δυνάμωναν και οι τελευταίοι σύμμαχοί του τον εγκατέλειπαν, υποχρεώθηκε χθες να ανακοινώσει την παραίτησή του.
Πλήγμα και για το Νοτιοαφρικανικό Κ.Κ.
Πρόκειται κυριολεκτικά για το τέλος της εποχής της παντοκρατορίας του ANC, και ιδίως του τμήματος εκείνου της «παλιάς φρουράς» που βούτηξε την κουτάλα βαθιά στο βάζο με το μέλι, απογοητεύοντας και τελικά εξοργίζοντας τη λαϊκή πλειοψηφία. Η ατιμωτική πτώση του Ζούμα, που πιθανόν να έχει και πιο ατιμωτική συνέχεια αν δικαστεί για τα σκάνδαλα στα οποία εμπλέκεται προσωπικά, σπάει τα τελευταία ταμπού. Και είναι αμφίβολο αν το «βαθύ κράτος» του ANC, που για χρόνια στήριξε ιδιοτελώς αυτές τις πολιτικές, θα καταφέρει να βγει σχετικά αλώβητο.
Πλήγμα έχει υποστεί και το Νοτιοαφρικανικό Κ.Κ. (SACP), ιστορικός και οργανικός σύμμαχος του ANC. Πάντως σε χθεσινή ανακοίνωσή του το SACP εκφράζει την ικανοποίησή του για την «έστω και καθυστερημένη παραίτηση του Ζούμα», στον οποίο καταλογίζει την ευθύνη για «τεράστια ζημιά στην πατρίδα μας εξαιτίας του ξεπουλήματος της εθνικής κυριαρχίας στο βωμό της ατομικής συσσώρευσης πλούτου, της παρασιτικής καταλήστευσης της δημόσιας περιουσίας, της διάβρωσης των κρατικών θεσμών» κ.ο.κ. Μένει να αποδειχθεί εάν αυτή η στάση της τελευταίας στιγμής θα διασώσει πολιτικά το SACP, που κατά τα άλλα επιμένει στη συμμαχία με το ANC.
Στροφή της φτωχολογιάς σε νέες δυνάμεις
Οπωσδήποτε, αν κάποιοι πανηγυρίζουν με ειλικρινή ενθουσιασμό, αυτοί είναι οι «Μαχητές της Οικονομικής Ελευθερίας». Από την ίδρυσή τους πριν πέντε χρόνια πρωτοστάτησαν στο κίνημα για ανατροπή του «συστήματος» Ζούμα, και γι’ αυτό έγιναν στόχος τόσο της κλασικής αστυνομικής καταστολής όσο και πιο… λεπτών χειρισμών – που περιλάμβαναν από απόπειρες εξαγοράς ηγετικών στελεχών έως την παρακολούθηση κάθε πτυχής της ζωής τους από τις νοτιοαφρικανικές μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες μπορεί να άλλαξαν αφεντικά αλλά διατήρησαν τις παλιές τους συνήθειες…
Οι Μαχητές δηλώνουν ότι ο παραιτηθείς πρόεδρος (που πέραν της διαφθοράς βαρύνεται και με εγκλήματα όπως η δολοφονία δεκάδων απεργών μεταλλωρύχων το 2012) «θα καταλήξει στη φυλακή, διότι έκανε ό,τι μπορούσε για να του αξίζει αυτή η μοίρα», και καλούν το λαό να κινητοποιηθεί με πειθαρχία «ώστε να διαψεύσουμε τον Ζούμα, που ελπίζει ότι χάος θα ακολουθήσει την πτώση του». Τονίζοντας ότι «καταφέραμε να στρέψουμε το συσχετισμό προς τα αριστερά, ιδίως μεταξύ της φτωχολογιάς των πόλεων και της υπαίθρου, καθώς και της νεολαίας», οι Μαχητές καλούν σε ακύρωση των ιδιωτικοποιήσεων των δημόσιων επιχειρήσεων και σε απαλλοτρίωση της γης υπέρ των ακτημόνων, χωρίς αποζημίωση για τους γαιοκτήμονες (στη Νότια Αφρική οι μαύροι, ακόμη και σήμερα, κατέχουν λιγότερο από το 2% της γης!).
Για την ώρα δεν είναι γνωστές οι αντιδράσεις των «αγορών» και του «διεθνούς παράγοντα» στην εκδίωξη του Ζούμα κάτω από τη λαϊκή πίεση. Υπενθυμίζεται ότι η Νότια Αφρική παραμένει, παρά την οικονομική κρίση που την ταλανίζει, ισχυρή περιφερειακή δύναμη της Μαύρης Ηπείρου, ενώ είναι και μέλος των BRICS…
* Βλ. μεταξύ άλλων τα φύλλα 354 και 358.
