του Νίκου Σταθόπουλου
Η φασίζουσα παράκρουση του λοκντάουν συνδυασμένη με την επίταση του αστυνομικού πνεύματος στην κυβερνητική πρακτική, σηματοδοτούν μια οριακή εξέλιξη του πολιτικού συστήματος: δεν είναι, βέβαια, ο «κακός Χρυσοχοΐδης» (αυτό το οικτρό νευρόσπαστο της αμερικανικής επιρροής), αλλά είναι η εσωτερική αναγκαιότητα να «προσαρμοστούν», σε μια διαχειρίσιμη έκταση και ποιότητα, οι κοινωνικές αντιδράσεις στα συστημικά τελεσίδικα των κρίσιμων αναδιαρθρώσεων. Στο πλαίσιο αυτό θα εντείνονται οι κρατικές δράσεις εκφοβισμού και θα σκηνοθετούνται ποικίλοι αποπροσανατολισμοί. Θα «πήξουμε» από Νέα Σμύρνη και από Λιγνάδη και me too!
ΚΑΙ ΣΤΟ πλαίσιο αυτό, επίσης, αποκτά ιδιαίτερη σημασία (συμβολικά και πολιτικά) η επέτειος των 200 χρόνων από το ’21. Κι αυτό γιατί οι συστημικές εξελίξεις είναι οργανικά συναρτημένες με την παγκοσμιοποιητική αναδιάταξη του εθνικού στάτους, επομένως οι προσδιορισμοί στο πεδίο της εθνικής συνείδησης είναι καθοριστικοί. Και είναι καθοριστικοί διότι μόνο στο πεδίο των εθνικών ζητημάτων μπορεί να συγκροτηθεί πλατιά αντισυστημική ενότητα που σε κάθε άλλη περίπτωση (πολιτική, οικονομική, ταξική) θα είναι ατελής, περιορισμένη, ασταθής, σχετικοποιημένη, μεσολαβημένη, θα έχει τον χαρακτήρα «εκλογικής συμμαχίας» και τίποτα περισσότερο. Είναι ακριβώς η «πολιτική σκέψη» η οποία γέννησε τραγωδίες από Βέρβενα μέχρι Βάρκιζα και, τελικά, Γλυφάδα και «ξεροτήγανα»!
Άλλωστε, στην παρούσα φάση της καπιταλιστικής επαναθέσμισης, το εθνικό πεδίο αποκτά καθολικότητα βαθιάς πολιτισμικής δυναμικής που συγχωνεύει κάθε μερικότητα αφού η τρέχουσα καπιταλιστική προοπτική ορίζεται πρωτίστως σε σχέση με την εθνοκρατική οριοθέτηση. Αυτό σημαίνει όχι στερεοτυπική αποκλειστικότητα της «εθνικής αναφοράς» αλλά μεσολάβηση κάθε επιμέρους από την κεντρική λειτουργία εθνποαποδόμησης. Κι αυτή η μεσολάβηση εξυπακούει μια «πολιτική πρωτοπορία» με χαρακτήρα «εθνικής ηγεσίας», δηλαδή με λόγο καθολικό ως προς το ιστορικό πλαίσιο της αναπτυσσόμενης αμφισβήτησης. Ό,τι ακριβώς έκαναν η Φιλική Εταιρία και το ΕΑΜ, που με το όραμα της βαθιάς δημοκρατικής και κοινωνικής μεταρρύθμισης έδωσαν στο «εθνικό» την εγκυρότητα της απόλυτης ζωτικής προϋπόθεσης. Δεν είναι τυχαίο που όλοι αερολογούν περί ’21 και απλά τσαλαβουτούν στις πολιτικές κοινοτοπίες του συστήματος όταν τίθεται το «πολιτικό ζήτημα».
Ναι μεν ο κομβικός συντελεστής των θυελλωδών αλλαγών είναι η τεχνολογία, αλλά αυτή δεν έχει καμιά ουσία(ως προς τη λειτουργική θέσμιση μιας άμεσης πραγματικότητας) αποσυνδεμένη από το πολιτικοπολιτισμικό πλαίσιο: Με άλλα λόγια η «παγκόσμια διασύνδεση» (που είναι ο πυρήνας του σύγχρονου μεταβιομηχανικού καπιταλισμού της «άυλης οικονομίας») είναι εφικτή (ως κεντρική μεταμορφωτική δύναμη) μόνο μετά από την εξάλειψη των εθνοκρατικών προσδιορισμών, αλλιώς είναι απλώς ένα «εργαλείο». Και είναι τούτη η «αντίφαση» που ορίζει την «τραγωδία» του σύγχρονου κόσμου, ακυρώνοντας, ταυτόχρονα, την αξιοπιστία των χιλιοφορεμένων ουτοπιών του «κοινωνικού ζητήματος» της εργοστασιακής εποχής.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ, λοιπόν, μια «κατάκτηση» της χώρας από ξένη δύναμη, αλλά μια οργανική της συγχώνευση στον μετακαπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας με όρους «αυτόνομου υποκειμένου χωρίς πολιτισμική ιδοπροσωπία». Είναι η χώρα-χώρος με ένα λαό-πληθυσμό, και αυτό επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους: Εποικισμός («μεταναστευτικές ροές» ), διεθνική ιδιωτικοποίηση εθνικού πλούτου, κουλτούρα πολυπολιτισμικότητας, εθνοπολιτικός αποχρωματισμός, γενικευμένη αποκρατικοποίηση. Η «Ιερά Συμμαχία» του 21ου αι. ενσωματώνει και τον «επαναστατημένο»!
Είναι αυτά ακριβώς που καθιστούν τα επετειακά «200 Χρόνια» μια πολύτιμη στιγμή υπό την έννοια ενός επίκαιρου αναστοχασμού με όρους συλλογικής ιστορικότητας: Αυτό που «παρήγαγε» το ’21 και αποτελεί το κεντρικό πεδίο αναφοράς της συλλογικής μας εμπειρίας δεν είναι η «ταξική πάλη» είτε η «οικονομική ανάπτυξη» είτε το «πολιτικό γίγνεσθαι», αλλά η σύνθεσή τους σε μια πλαισιωτική διαλεκτική με εντελώς δικούς της γενικούς κώδικες και τρόπους. Και αυτή η σύνθεση δεν αφορά λιγότερο ή περισσότερο πλασματικές «ενότητες» αλλά εκδηλώσεις και μορφοποιήσεις και μερικές πραγματώσεις μιας ριζικής «ουσίας», δηλαδή ενός «κόσμου» που επικαλείται μια ξεχωριστή ταυτότητα είτε σαν «ομογενής τραπεζίτης» είτε σαν «πληβείος της γης» είτε σαν «εργατική τάξη».
Είμαστε πια μόνιμοι «ελεύθεροι πολιορκημένοι», ζώντας υπό εναλλασσόμενα «σοκ και δέος», αποκλειόμαστε μεθοδικά από τις καταβολές μας για να απολέσουμε τα εσωτερικά ερείσματα ενός προσωπικού λόγου αντίστασης
Ο εξελισσόμενος (μετα)καπιταλισμός της «μετα-ταξικής σύγκλισης» δεν επινοεί α-ταξικές διαφοροποιήσεις, αλλά πραγματώνει, υπό την πολιτικοπνευματική ηγεμονία του, κεντρικά χαρακτηριστικά της παγκόσμιας-πανανθρώπινης εμπειρίας που καταχωνιάστηκαν στα αζήτητα από ιδεοληπτικά δόγματα μιας εγκεφαλικής «βελτιστοποίησης» του εργοστασιακού μοντέλου. Δεν είναι τυχαία ούτε «σατανική» η σύμπλευση των συστημικών φιλελεύθερων με τους «μη» συστημικούς αριστερούς: Τους ενώνει η προμηθεϊκή αντίληψη του κόσμου και η ποσοτική αίσθηση του χρόνου, δηλαδή η τεχνικώς μεσολαβημένη «παραγωγικότητα». Σε κάθε περίπτωση, οι ποιότητες γίνονται αντιληπτές ως «μετρήσεις» και «προδιαγραφές», άρα ο πολιτισμός ακυρώνεται στο φόντο μιας «βιομηχανίας ανθρώπων και σχημάτων».
Να γιατί το ’21 είναι «κάρφος στον οφθαλμό», ένα επικίνδυνο σκάνδαλο που πρέπει κάποιος «Κούγιας» να το «διευθετήσει» με τους κατάλληλους νομικισμούς! Διότι διεκδίκησε το απόλυτο προνόμιο του ιστορικού λόγου (της «συλλογικής ταυτότητας» του ελληνικού λαού) και «εκλογικεύτηκε» μέσω ενός εισαγόμενου «ορθού λόγου». Οι φυσιολογικές εσωτερικές αντινομίες ενός ολοκληρωμένου σχηματισμού, υποκαταστάθηκαν καταστροφικά από επείσακτες «αντιφάσεις» που κατέστησαν την πολιτισμική μας διαλεκτική ένα τερατούργημα νοσηρών διχασμών και αγεφύρωτων διαφορών. Το ’21 βιάστηκε αλύπητα από μια πρώιμη «παγκοσμιοποίηση» με τη μορφή πειραματικών διπλωματιών σε παιχνίδια ισορροπίας και επικράτησης.
ΚΙ ΟΤΑΝ ΣΗΜΕΡΑ, οι κακορίζικοι του αριστερού αναθεωρητισμού και της δεξιάς ψευδομοντερνικότητας, ζητούν να «δεχτούμε επιτέλους» ότι το ’21 «ήταν έργο των Αλβανών» και «προήλθε από τη δυτική επίδραση», εννοούν, απλά-απλά, να «συμμορφωθούμε» σε ένα «μοντέλο λογικής ανάπτυξης» εκχωρώντας το μισό Αιγαίο και δίνοντας κάθε πλουτοπαραγωγική πηγή στο ξένο κεφάλαιο, αφού κατ’ ουσίαν δεν υπήρξαμε ποτέ, μια «παρανόηση» ήμαστε, ένα «λάθος στους υπολογισμούς», μια «αφήγηση»!
Έχουν αναλάβει σαν «καθ’ ύλην αρμόδιοι» να πλαστογραφήσουν την Επανάστασή μας και την ίδια στιγμή κατασκευάζουν αντιθέσεις και «σημεία αιχμής» εγκλωβίζοντας την κοινωνική δυναμική η οποία πλέον βουλιάζει στην πιο αλλόκοτη σύγχυση μη μπορώντας να διακρίνει το αίσθημα ταπείνωσης στις προκλήσεις της Τουρκίας από το βαθύ μίσος για τους σχεδόν 7.000 νεκρούς από τον κορωνοϊό λόγω ξεκάθαρης κυβερνητικής νεοφιλελεύθερης αδιαφορίας. Και αυτά ενώ στην ουσία είμαστε πια μόνιμοι «ελεύθεροι πολιορκημένοι», ζώντας υπό εναλλασσόμενα «σοκ και δέος», αποκλειόμαστε μεθοδικά από τις καταβολές μας για να απολέσουμε τα εσωτερικά ερείσματα ενός προσωπικού λόγου αντίστασης. Διότι αποεθνικοποιούμενοι και εκπαιδευόμενοι ως «υπερπολιτισμικά κοινωνικά υποκείμενα» πνιγόμαστε στο χάος μιας διαρκώς μεταβαλλόμενης Εικόνας, μιας εμπειρίας που ακριβώς ως «πλανητική» χάνει το βάρος της δραματικής ανάγκης και γίνεται «μοίρα» και «παρεπόμενο νομοτέλειας».
