Πιο αναγκαία από ποτέ η αλληλεγγύη
Των Μπιλ Μπάτσμαν και Σούζαν Ρος.
Στις 9/11/2010, οι μόνες νομικές επιλογές που εξετάστηκαν στο Τρίτο Περιφερειακό Εφετείο, αμέσως κατώτερο ομοσπονδιακό δικαστικό όργανο από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, ήταν εάν ο Μουμία Αμπού Τζαμάλ πρόκειται να εκτελεστεί ή να εκτίσει ισόβια ποινή χωρίς αποφυλάκιση. Το ερώτημα της ενοχής ή της αθωότητας και η δυνατότητα μιας νέας δίκης δεν αποτελούσε θέμα της διαδικασίας.
Για να αντιληφθούμε τη σημασία της ακροαματικής διαδικασίας της 9/11/2010, χρειάζεται να ανατρέξουμε στην απόφαση του εφέτη-δικαστή Ου. Γιον Τζ., της 18/12/2001.
Σε εκείνη την απόφαση ο δικαστής υποστήριξε την καταδίκη του Μουμία, αλλά ταυτόχρονα απέρριψε τη θανατική ποινή βάσει του ότι η μορφή της ετυμηγορίας, που χρησιμοποιήθηκε από τους ενόρκους για την επιβολή ποινής στη δίκη του, παραβίαζε το δικαστικό προηγούμενο της υπόθεσης Μιλς που είχε εκδικαστεί στο Ανώτατο Δικαστήριο, προδιαθέτοντας συνεπώς τους ενόρκους προς τη θανατική ποινή και όχι προς τα ισόβια. Έτσι, ο Γιον έδωσε στην πολιτεία χρόνο 180 ημερών για να συγκαλέσει μια νέα δίκη μόνο πάνω στο θέμα της ποινής του Μουμία, στην οποία οι επιλογές θα ήταν είτε θάνατος είτε ισόβια χωρίς αποφυλάκιση. Από την άλλη πλευρά, αν η πολιτεία δεν έκανε τίποτε, ο Γιον αποφάνθηκε ότι ο Μουμία θα καταδικαζόταν αυτομάτως σε ισόβια χωρίς δυνατότητα αποφυλάκισης.
Η εισαγγελία εφεσίβαλε την απόφαση αυτή στο αμέσως ανώτερο ομοσπονδιακό δικαστήριο, στο Τρίτο Περιφερειακό Εφετείο (ταυτόχρονα ο Μουμία έκανε έφεση στην ίδια απόφαση επειδή διατηρούσε την καταδίκη του). Έτσι ο Μουμία δεν απομακρύνθηκε από την πτέρυγα των καταδικασμένων σε θάνατο και μένει εκεί μέχρι σήμερα.
Στις 27 Μαρτίου 2008, το Εφετείο υποστήριξε την απόφαση του Γιον για τη θανατική ποινή με ψήφους 3-0. Και πάλι η πολιτεία έκανε έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο (στην ίδια απόφαση, το Εφετείο απέρριψε την έφεση του Μουμία για την καταδίκη με ψήφους 2-1), που σημαίνει ότι τον θεωρεί ένοχο και ο Μουμία άσκησε έφεση). Στις 6 Απριλίου 2009, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνήθηκε να εξετάσει την έφεση του Μουμία.
Στις 10 Ιανουαρίου 2010, το Ανώτατο Δικαστήριο διέταξε το Εφετείο να επανεξετάσει την απόφασή του σχετικά με την ποινή του θανάτου [για τον Μουμία] βάσει της ομόφωνης απόρριψής μιας έφεσης από έναν λευκό ρατσιστή ονόματι Σπάισακ. Αυτός είχε ομολογήσει ότι δολοφόνησε τουλάχιστον δύο ανθρώπους στο Οχάιο και είχε ασκήσει έφεση στην απόφαση που τον καταδίκαζε σε θάνατο βάσει της παραβίασης του δικαστικού προηγούμενου Μιλς. Το Έκτο Περιφερειακό Εφετείο, όπως και το Τρίτο στην υπόθεση Μουμία, αποφάσισε ότι η θανατική ποινή έπρεπε να απορριφθεί. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το προηγούμενο Μιλς δεν μπορούσε να εφαρμοστεί στην υπόθεση Σπάισακ και συνεπώς η σωστή ποινή ήταν η εκτέλεση και όχι τα ισόβια.
Έτσι, η ακροαματική διαδικασία της 9/11/2010 είχε ως μοναδικό θέμα την ποινή του Μουμία. Οι επιλογές του δικαστηρίου ήταν είτε να στηρίξει την απόφαση του δικαστή Γιον και τις δικές του προηγούμενες αποφάσεις είτε να επαναφέρει την ποινή του θανάτου. Η συνήγορος του Μουμία, Τζούντιθ Ρίτερ, υποστήριξε πολύ πειστικά την εφαρμοσιμότητα του προηγούμενου Μιλς. Σ’ αυτή τη βάση, η θανατική ποινή για τον Μουμία δεν θα πρέπει να επαναφερθεί. Αφού άκουσε τα επιχειρήματα και υπέβαλε ερωτήσεις, ο αρχιδικαστής Σκίρικα είπε ότι το δικαστήριο «θα μελετούσε το υλικό».
Ίσως χρειαστούν μήνες για να ανακοινωθεί η απόφαση.
Εάν το Τρίτο Περιφερειακό Εφετείο επιβεβαιώσει την προηγούμενη απόφασή του να καταδικάσει τον Μουμία σε ισόβια κάθειρξη χωρίς αποφυλάκιση, η πολιτεία πιθανώς θα κάνει έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο. Εάν αυτό συμφωνήσει με το Εφετείο ή στην απίθανη περίπτωση που η πολιτεία δεν κάνει έφεση, θα έχει 180 ημέρες για να εφαρμόσει την απόφαση του δικαστή Γιον.
Σ’ αυτήν την περίπτωση, η εισαγγελία θα πρέπει να αποφασίσει εάν δεν θα κάνει τίποτε και θα αφήσει σε ισχύ την ποινή των ισοβίων ή θα ζητήσει μια νέα δίκη για την ποινή (που θα γινόταν σε δικαστήριο της Πενσυλβάνιας), με την ελπίδα ότι θα «κερδίσει» και πάλι τη θανατική ποινή. Ο Μουμία βεβαίως θα ήθελε το δεύτερο, εφόσον θα του έδινε μια ευκαιρία να παρουσιάσει νέα στοιχεία που αμφισβητούν την εκδοχή της εισαγγελίας σχετικά με το τι συνέβη στις 9 Δεκεμβρίου του 1981, που αποτέλεσε τη βάση για την ετυμηγορία των ενόρκων περί ενοχής, στη δίκη του 1982. Έτσι ενώ αυτή η διαδικασία δεν θα ήταν μια δίκη για την ενοχή ή την αθωότητα, αλλά μόνο μια ακροαματική διαδικασία για το θέμα της ποινής, νέα αποδεικτικά στοιχεία θα μπορούσαν να παρουσιαστούν και να αμφισβητήσουν την ίδια την καταδίκη του Μουμία.
Εάν το Εφετείο αποφασίσει κατά του Μουμία, ο Μουμία θα κάνει ασφαλώς έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο, αλλά οι πιθανότητες να ανατρέψει την απόφαση του Εφετείου υπέρ της εκτέλεσης είναι πολύ μικρές εξαιτίας της αντιδραστικής σύνθεσής του.
Ωστόσο, ακόμη κι αν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφασίσει υπέρ της θανατικής ποινής, ο Μουμία έχει ορισμένες νομικές επιλογές επανεξέτασης στοιχείων, απευθυνόμενος ξανά στο δικαστή Γιον. Αυτό θα εξαρτηθεί από τη δουλειά των οργανώσεων συμπαράστασης, από το αν θα συνεχίσουν να εκθέτουν το δόλιο χαρακτήρα της διαδικασίας της δίκης και των εφέσεων όπως έχει γίνει τα προηγούμενα χρόνια. Θα μπορούσε όχι μόνο να απορριφθεί η θανατική ποινή, αλλά και η ίδια η καταδικαστική απόφαση.
Η νομική κατάσταση του Μουμία παραμένει εξαιρετικά επικίνδυνη, καθώς η επανεπιβολή της θανατικής ποινής θα συνιστούσε μεγάλο πισωγύρισμα στον αγώνα για απόδειξη της αθωότητάς του. Οι αρχές της Φιλαδέλφειας κινητοποιούνται για την εκτέλεσή του και το Ανώτατο Δικαστήριο είναι πιθανόν να σταθεί ευνοϊκό προς αυτή την επιδίωξη.
Ωστόσο, το δικαίωμα που θα έχει ο Μουμία να απευθυνθεί ξανά στον δικαστή Γιον είναι σημαντικό για να δημιουργηθεί η δυνατότητα να εκτεθεί το επίπεδο της αδικίας, η παραβίαση της οφειλόμενης διαδικασίας και ο ρατσισμός που έχει εισχωρήσει σε όλη αυτή την υπόθεση. Ενώ το δικαστικό σύστημα των ΗΠΑ μοιάζει αδιαπέραστο, το κίνημα συμπαράστασης στις ΗΠΑ με τη συνδρομή της διεθνούς αλληλεγγύης θα μπορούσε να ωθήσει τα δικαστήρια σε αποφάσεις που δεν θα λάμβαναν σε άλλη περίπτωση. Το ότι σήμερα ο Μουμία είναι ζωντανός, παρά τις τρεις προσπάθειες που έγιναν να εκτελεστεί οφείλεται στους μαζικούς αγώνες που έγιναν σε όλο τον κόσμο.
(Αποσπάσματα από άρθρο τους στην ιστοσελίδα του Συνασπισμού για την απελευθέρωση του Μουμία Αμπού-Τζαμάλ)
