Ο Χου Τζιντάο στο Παρίσι και τη Λισσαβόνα, για να ανοίξει η ευρωπαϊκή αγορά στις κινεζικές επενδύσεις. Στρατηγική συνεργασία με τη Γαλλία. Ο Μπαράκ Ομπάμα στην Ινδία και άλλες τρεις ασιατικές χώρες. Στρατηγική συνεργασία με την Ινδία. Οι τροχιές αντίστροφες, και μια χρονική σύμπτωση που υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο το συμβολισμό της αντίστροφης πορείας. Στο μπακγκράουντ και των δύο ταξιδιών οι πωλήσεις των πιο σύγχρονων και ισχυρών βιομηχανιών της εποχής μας.
Αεροπλάνα, πύραυλοι και τεχνολογία πυρηνικής ενέργειας. Στην ουρά πίσω από τους προέδρους Γαλλίας και ΗΠΑ οι αεροναυπηγικές εταιρίες και αυτές της πυρηνικής ενέργειας και στο βάθος οι θέσεις εργασίας που μπορούν να «πουλήσουν» οι Σαρκοζί και Ομπάμα στα εθνικά εκλογικά σώματα εν όψει των δίδυμων γαλλο-αμερικανικών προεδρικών εκλογών του 2012.
Για τον Ομπάμα, το ασιατικό ταξίδι και ιδίως η τριήμερη επίσκεψη στην Ινδία, συνιστά μια μετατόπιση στην έμφαση της πολιτικής και πιάνει το νήμα από τη δεύτερη θητεία Μπους που χαρακτηρίστηκε από το λιώσιμο των πάγων της περιόδου των ινδικών πυρηνικών δοκιμών του 1998 και των αμερικανικών κυρώσεων. Ο Ομπάμα, όπως και ο Μπους, δεσμεύτηκε σε μια ευρεία συνεργασία με την Ινδία, με οικονομικές και στρατηγικές, περιφερειακές και παγκόσμιες επιπτώσεις. Ο Μπους είχε ως κίνητρο τον ανταγωνισμό για την πρωτοκαθεδρία στην Ασία και την ανάσχεση της Κίνας, με οξείς ιδεολογικούς τόνους περί «δημοκρατικής αποστολής».
Ο Ομπάμα, υπηρετώντας ουσιαστικά τους ίδιους σκοπούς, χωρίς την αντίστοιχη ιδεολογική οξύτητα, θέτει σε πρώτη προτεραιότητα το άνοιγμα της αγοράς της Ινδίας στα αμερικανικά προϊόντα για ευνόητους λόγους.
Ο Μπους «απελευθέρωσε» την Ινδία από τις κυρώσεις και της επέτρεψε να εμπορεύεται πυρηνικά υλικά, χωρίς να διαλύσει το οπλοστάσιό της και χωρίς να ενταχθεί στη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών. Ο Ομπάμα απάλειψε τώρα τα τελευταία εμπόδια και περιορισμούς για μεταφορά τεχνολογίας σε «ευαίσθητους» τομείς.
Οι κινήσεις αυτές συμπληρώθηκαν με την υπόσχεση να υποστηρίξει την υποψηφιότητα της Ινδίας ως μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας (κάποτε στο μέλλον, όταν αναδιαρθρωθεί ο ΟΗΕ) και να τη βοηθήσει να ενταχθεί στη Λέσχη των Πυρηνικών Προμηθειών.
Το αναβαθμισμένο ενδιαφέρον του Ομπάμα για την Ινδία επικεντρώνεται στην αύξηση των πωλήσεων αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού που ωφελεί κατά τρεις τρόπους τις ΗΠΑ: δημιουργία θέσεων εργασίας, αύξηση της πολιτικής επιρροής στους Ινδούς και έλεγχος των περιφερειακών φιλοδοξιών της Κίνας.
Η Ινδία είναι μία από τις μεγαλύτερες αγορές εξοπλισμών στον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί η εξάρτησή της από τους Ρώσους, τους παραδοσιακούς προμηθευτές της, και αυξάνεται κατά 7-8% ετησίως.
Αυτό σημαίνει ότι την επόμενη πενταετία θα αγοράσει όπλα αξίας 50-80 δισ. δολαρίων. Η Boeing θα της πουλήσει 10 στρατιωτικά μεταγωγικά για τις αναπτυσσόμενες δυνάμεις ταχείας αντίδρασης, θα πουλήσει, επίσης, 33 καινούργια Β-737 στον ινδικό αερομεταφορέα SpiceJet Airlines.
Άλλες αμερικανικές εταιρίες διαπραγματεύτηκαν την πώληση ελικοπτέρων και πυραυλικών συστημάτων.
Οι συμφωνίες αυτές που ολοκληρώθηκαν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης επιτρέπουν στον Ομπάμα να γυρίσει στις ΗΠΑ με 50-60.000 θέσεις εργασίας στην τσέπη του και έχοντας εγγράψει υποθήκες για μια πιο ενεργητική γεωπολιτική ανάμειξη στην περιοχή της Α. Ασίας.
Παρ’ όλο που οι Αμερικανοί δηλώνουν συχνά ότι δεν προτίθενται να «ανασχέσουν» την Κίνα, η εμπλοκή τους στα πολυμερή σώματα της Ν. Α. Ασίας και η επίκληση της πολιτικής συγγένειας με τις «δημοκρατίες» της περιοχής, σε αντίστιξη με τα αυταρχικά καθεστώτα, χαράσσει ένα πλαίσιο στο οποίο η Κίνα υποβαθμίζεται ή περιθωριοποιείται.
Η αναφορά του Ομπάμα στο «βάθεμα των τακτικών στρατηγικών διαβουλεύσεων για τις εξελίξεις στην Α. Ασία» με την Ινδία και στην «από κοινού ανάπτυξη προγραμμάτων με την αφγανική κυβέρνηση» υπηρετεί το δικομματικό σχέδιο των ΗΠΑ, και του δίνει δυνατότητα εσωτερικών χειρισμών έναντι ενός Κογκρέσου με ισχυρή παρουσία Ρεπουμπλικάνων.
Η Ινδία ανέλαβε πρόσφατα την προεδρία του ASEAN (Ένωσης Χωρών Ν. Α. Ασίας) και το 2011 θα οργανωθεί η σύνοδος κορυφής της Ανατολικής Ασίας, στην οποία η Ουάσιγκτον επιθυμεί να συμμετάσχει. Αυτό θα εξαρτηθεί από τις διαθέσεις των τεσσάρων χωρών τις οποίες επισκέφθηκε ο Ομπάμα στο ασιατικό ταξίδι του (εκτός της Ινδίας, Ινδονησία, Ν. Κορέα και Ιαπωνία).
Η προσπάθεια δημιουργίας αντίβαρων στην Κίνα είναι εμφανής, όπως και η επιδίωξη να παίξει η Ινδία μεγαλύτερο ρόλο.
Οι Κινέζοι αναλυτές (Λαϊκή Ημερησία 10/11) παρατηρούν με προσοχή τα όσα προκύπτουν από την αμερικανική επίσκεψη στην Ινδία επισημαίνοντας δηκτικά τις δυσκολίες: αποξένωση από το Πακιστάν, πρόκληση εχθρότητας από τη Ρωσία σε μια περίοδο κατά την οποία ο ρόλος του Πακιστάν, όπως και της Ρωσίας, στο Αφγανιστάν είναι απαραίτητος, υπονόμευση των σχέσεων της Ινδίας με γειτονικά κράτη.
Η αμερικανική «επιστροφή στην Ασία», ως προσπάθεια επιβεβαίωσης της πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ, δεν φαίνεται μια εύκολη υπόθεση.
Για τον Ομπάμα, το ασιατικό ταξίδι και ιδίως η τριήμερη επίσκεψη στην Ινδία, συνιστά μια μετατόπιση στην έμφαση της πολιτικής και πιάνει το νήμα από τη δεύτερη θητεία Μπους που χαρακτηρίστηκε από το λιώσιμο των πάγων της περιόδου των ινδικών πυρηνικών δοκιμών του 1998 και των αμερικανικών κυρώσεων. Ο Ομπάμα, όπως και ο Μπους, δεσμεύτηκε σε μια ευρεία συνεργασία με την Ινδία, με οικονομικές και στρατηγικές, περιφερειακές και παγκόσμιες επιπτώσεις. Ο Μπους είχε ως κίνητρο τον ανταγωνισμό για την πρωτοκαθεδρία στην Ασία και την ανάσχεση της Κίνας, με οξείς ιδεολογικούς τόνους περί «δημοκρατικής αποστολής».
Ο Ομπάμα, υπηρετώντας ουσιαστικά τους ίδιους σκοπούς, χωρίς την αντίστοιχη ιδεολογική οξύτητα, θέτει σε πρώτη προτεραιότητα το άνοιγμα της αγοράς της Ινδίας στα αμερικανικά προϊόντα για ευνόητους λόγους.
Ο Μπους «απελευθέρωσε» την Ινδία από τις κυρώσεις και της επέτρεψε να εμπορεύεται πυρηνικά υλικά, χωρίς να διαλύσει το οπλοστάσιό της και χωρίς να ενταχθεί στη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών. Ο Ομπάμα απάλειψε τώρα τα τελευταία εμπόδια και περιορισμούς για μεταφορά τεχνολογίας σε «ευαίσθητους» τομείς.
Οι κινήσεις αυτές συμπληρώθηκαν με την υπόσχεση να υποστηρίξει την υποψηφιότητα της Ινδίας ως μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας (κάποτε στο μέλλον, όταν αναδιαρθρωθεί ο ΟΗΕ) και να τη βοηθήσει να ενταχθεί στη Λέσχη των Πυρηνικών Προμηθειών.
Το αναβαθμισμένο ενδιαφέρον του Ομπάμα για την Ινδία επικεντρώνεται στην αύξηση των πωλήσεων αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού που ωφελεί κατά τρεις τρόπους τις ΗΠΑ: δημιουργία θέσεων εργασίας, αύξηση της πολιτικής επιρροής στους Ινδούς και έλεγχος των περιφερειακών φιλοδοξιών της Κίνας.
Η Ινδία είναι μία από τις μεγαλύτερες αγορές εξοπλισμών στον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί η εξάρτησή της από τους Ρώσους, τους παραδοσιακούς προμηθευτές της, και αυξάνεται κατά 7-8% ετησίως.
Αυτό σημαίνει ότι την επόμενη πενταετία θα αγοράσει όπλα αξίας 50-80 δισ. δολαρίων. Η Boeing θα της πουλήσει 10 στρατιωτικά μεταγωγικά για τις αναπτυσσόμενες δυνάμεις ταχείας αντίδρασης, θα πουλήσει, επίσης, 33 καινούργια Β-737 στον ινδικό αερομεταφορέα SpiceJet Airlines.
Άλλες αμερικανικές εταιρίες διαπραγματεύτηκαν την πώληση ελικοπτέρων και πυραυλικών συστημάτων.
Οι συμφωνίες αυτές που ολοκληρώθηκαν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης επιτρέπουν στον Ομπάμα να γυρίσει στις ΗΠΑ με 50-60.000 θέσεις εργασίας στην τσέπη του και έχοντας εγγράψει υποθήκες για μια πιο ενεργητική γεωπολιτική ανάμειξη στην περιοχή της Α. Ασίας.
Παρ’ όλο που οι Αμερικανοί δηλώνουν συχνά ότι δεν προτίθενται να «ανασχέσουν» την Κίνα, η εμπλοκή τους στα πολυμερή σώματα της Ν. Α. Ασίας και η επίκληση της πολιτικής συγγένειας με τις «δημοκρατίες» της περιοχής, σε αντίστιξη με τα αυταρχικά καθεστώτα, χαράσσει ένα πλαίσιο στο οποίο η Κίνα υποβαθμίζεται ή περιθωριοποιείται.
Η αναφορά του Ομπάμα στο «βάθεμα των τακτικών στρατηγικών διαβουλεύσεων για τις εξελίξεις στην Α. Ασία» με την Ινδία και στην «από κοινού ανάπτυξη προγραμμάτων με την αφγανική κυβέρνηση» υπηρετεί το δικομματικό σχέδιο των ΗΠΑ, και του δίνει δυνατότητα εσωτερικών χειρισμών έναντι ενός Κογκρέσου με ισχυρή παρουσία Ρεπουμπλικάνων.
Η Ινδία ανέλαβε πρόσφατα την προεδρία του ASEAN (Ένωσης Χωρών Ν. Α. Ασίας) και το 2011 θα οργανωθεί η σύνοδος κορυφής της Ανατολικής Ασίας, στην οποία η Ουάσιγκτον επιθυμεί να συμμετάσχει. Αυτό θα εξαρτηθεί από τις διαθέσεις των τεσσάρων χωρών τις οποίες επισκέφθηκε ο Ομπάμα στο ασιατικό ταξίδι του (εκτός της Ινδίας, Ινδονησία, Ν. Κορέα και Ιαπωνία).
Η προσπάθεια δημιουργίας αντίβαρων στην Κίνα είναι εμφανής, όπως και η επιδίωξη να παίξει η Ινδία μεγαλύτερο ρόλο.
Οι Κινέζοι αναλυτές (Λαϊκή Ημερησία 10/11) παρατηρούν με προσοχή τα όσα προκύπτουν από την αμερικανική επίσκεψη στην Ινδία επισημαίνοντας δηκτικά τις δυσκολίες: αποξένωση από το Πακιστάν, πρόκληση εχθρότητας από τη Ρωσία σε μια περίοδο κατά την οποία ο ρόλος του Πακιστάν, όπως και της Ρωσίας, στο Αφγανιστάν είναι απαραίτητος, υπονόμευση των σχέσεων της Ινδίας με γειτονικά κράτη.
Η αμερικανική «επιστροφή στην Ασία», ως προσπάθεια επιβεβαίωσης της πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ, δεν φαίνεται μια εύκολη υπόθεση.
Αριάδνη Αλαβάνου
Σχόλια
