Ο Τούρκος ηγέτης δεν είναι τρελός, αλλά πολύ άσχημα στριμωγμένος στη γωνία
Του Απόστολου Αποστολόπουλου
Το ερώτημα των ημερών ήταν και είναι αν ο Ερντογάν θα προκαλέσει θερμό επεισόδιο. Απάντηση δεν υπάρχει από όσους το έθεσαν, μόνο ήξεις αφήξεις και μπόλικη ψυχανάλυση του Τούρκου ηγέτη, με ασύγκριτο δημοσιογραφικό οίστρο. Η θεωρία ότι ο Ερντογάν είναι τρελός, τον απαλλάσσει από κάθε ευθύνη, ενώ ταυτόχρονα απαλλάσσεται προκαταβολικά και όποιος θα έκανε πίσω ενώπιον των τουρκικών απειλών γιατί ποιος πάει κόντρα σε ένα τρελό; Μοιράζουν συγχωροχάρτια οι αναλυτές-ψυχίατροι; Η τρέλα ως ερμηνεία πράξεων διαφόρων ηγετών (μόνο των αντίπαλων της Δύσης) είναι πάγια μέθοδος, όταν τα ΜΜΕ δεν θέλουν να εξηγήσουν τις πραγματικές αιτίες, ταξικές και γεωπολιτικές, των δρώμενων.
Ο Ερντογάν είναι στριμωγμένος, εν μέρει από τις ίδιες του τις πράξεις, εν μέρει από το ό,τι η χώρα του αντιμετωπίζει πραγματικές και πολύ σοβαρές απειλές διαμελισμού. Δεν είναι τρελός, είναι, όμως, πολύ άσχημα στριμωγμένος στη γωνία. Ο Ερντογάν, όπως ο Βενιζέλος, ανακατεύτηκε σε «παιχνίδια» των Μεγάλων νομίζοντας ότι θα τους φτάσει και θα τους ξεπεράσει. Ο Βενιζέλος και η Ελλάδα την πλήρωσαν με την καταστροφή της Σμύρνης. Τώρα κυοφορείται καταστροφική λύση για την Τουρκία. Στις δυο αυτοκρατορίες στην περιοχή, ΗΠΑ και Ρωσία, τα όνειρα για μια τρίτη, Οθωμανική, γίνονται εφιάλτες.
Η παράδοση των Τούρκων αξιωματικών που ζήτησαν άσυλο ήταν εξαρχής πρόσχημα των απειλών. Ο Ερντογάν ήξερε ότι ούτε η Αθήνα ούτε το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες θα επέστρεφαν τους Τούρκους αξιωματικούς που ζήτησαν άσυλο. Αλλά κάτι έπρεπε να κάνει για να έχει πρόσωπο στον λαό και στον στρατό. Συνοπτικά, κυνηγάει πολλούς λαγούς αλλά δεν έχει τόσα καπέλα: Και φιλίες με τον Πούτιν, και τους Κούρδους στη γωνία, και ο Άσαντ απείραχτος και ο Τραμπ ευχαριστημένος, όλα μαζί δεν γίνονται. Ο Ερντογάν αντί να επιδιώξει συμβιβασμό με τους Κούρδους πριν να ξεσπάσουν όλα αυτά τα γεγονότα, ο πόλεμος στη Συρία κλπ, ήθελε να παίξει το «πάρτα όλα». Χάνει και οργίζεται.
Ένα καθεστώς σταθερό εσωτερικά ή (και) με ισχυρή εξωτερική στήριξη, μπορεί να αντιμετωπίσει μια πολεμική κακοτυχία, ακόμα και παρατεταμένη π.χ. η ανικανότητα του τουρκικού στρατού να υποτάξει το ΡΚΚ. Ο Ερντογάν δεν είναι σταθερός εσωτερικά, με τον στρατό έχει, στην καλή περίπτωση, σχέσεις αμοιβαίας δυσπιστίας. Επιπλέον έχει κυριολεκτικά αποδεκατίσει τα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, έτσι ώστε η αποτελεσματικότητά τους να είναι μειωμένη. Εξωτερικά έχει, στην καλύτερη περίπτωση, σχέσεις εκατέρωθεν υποψίας με τις ΗΠΑ, γλυκόξινες με το Ισραήλ, ενώ η Ρωσία δεν θα φθάσει σε ρήξη με τον Τραμπ για το χατίρι του. Κανείς δεν ξεκινάει πολεμικές περιπέτειες με τέτοιες συνθήκες.
Τα ελληνικά ΜΜΕ υποκαθιστούν συχνά καθ’ ύλη αρμόδιους, φλυαρώντας περί της τουρκικής επιθετικότητας. Ωστόσο, όλοι ξέρουμε ότι δεν μπορεί ούτε καν να ξεκινήσει θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο χωρίς άδεια των ΗΠΑ, και τα Ίμια «μυρίζουν» ότι δεν αποτελούν εξαίρεση του κανόνα – άλλωστε και η εισβολή στην Κύπρο έγινε με αμερικανική άδεια, το ξέρουμε επίσης. Η δήθεν αυτονομία και η υποτιθέμενη «τρέλα» του Ερντογάν υπόκειται τώρα και στον αμερικανικό έλεγχο αλλά και στη ρωσική επίβλεψη. Αν και οι δυο ισχυροί παίκτες, ΗΠΑ-Ρωσία, ήθελαν να χάσουμε νησιά ή βραχονησίδες υπέρ της Τουρκίας, θα την είχαμε πράγματι πολύ άσχημα. Αλλά κανείς δεν βλέπει κάτι τέτοιο. Ούτε διαφαίνεται ότι οι ισχυροί παίκτες θέλουν να ενισχυθεί η Τουρκία καταλαμβάνοντας, ας πούμε, τη Θράκη. Πολλά, λοιπόν, εξαρτώνται από εμάς τους ίδιους, πως μπορεί να αντιμετωπίσουμε προφανή ή ενδεχόμενη απειλή. Όποιος μιλάει για το Αιγαίο χωρίς αναφορά στον ρόλο του διεθνούς παράγοντα (ΗΠΑ), παραπλανά τον κόσμο.
Είναι αυτονόητο, ωστόσο, ότι όποιος δεν υπερασπίζεται μόνος του την πατρίδα του, τη χάνει. Οι φίλοι και σύμμαχοι ακολουθούν. Άλλοι, ειδικοί, αναλύουν διεξοδικά πως μπορούμε να αντιδράσουμε και να αποτρέψουμε την τουρκική απειλή στο τεχνικό και πρακτικό πεδίο, με δεδομένη π.χ. την έκταση των θαλάσσιων συνόρων, την οπλική υπεροχή της Τουρκίας κλπ. Το κομβικό σημείο φαίνεται να είναι ένα: ο πιο αδύναμος, μόνο αν δείξει ότι είναι απολύτως αποφασισμένος να θυσιάσει τα πάντα για να υπερασπίσει την πατρίδα του, έχει ισχυρές πιθανότητες να σταματήσει την επιθετικότητα και την επιβουλή του οποιουδήποτε.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να αποτρέψει την κατάληψη κάθε βραχονησίδας, όταν μάλιστα ο αντίπαλος μπορεί να επιχειρήσει απόβαση σε πολλές ταυτόχρονα με ελάχιστες δυνάμεις και μηδενικό κόστος. Η μόνη δυνατή αντίδραση είναι να γνωρίζει ο καθένας ότι μια τέτοια απόπειρα διαδοχικού τεμαχισμού, σαλαμοποίησης, της ελληνικής επικράτειας, θα απαντηθεί με καθολική αντίδραση στο σύνολο του πεδίου. Με απλά λόγια: Με βάση μια βραχονησίδα, τα Ίμια, η Τουρκία θεωρεί ότι απόκτησε δικαίωμα να αμφισβητεί το σύνολο του καθεστώτος του Αιγαίου. Μόνο αν η Ελλάδα δείξει ότι είναι αποφασισμένη να αντιδράσει, όχι σε κάποια συγκεκριμένη ενέργεια με κάποιο, υποτίθεται ισοδύναμο τετελεσμένο, αλλά στη στρατηγική και πολιτική επιδίωξη, μόνο τότε είναι δυνατόν να αποτραπεί ο κίνδυνος πολεμικής σύγκρουσης.
Δεν πρόκειται για τεχνικό ζήτημα μεγιστοποίησης του κόστους του επιτιθέμενου. Αλλά για το ό,τι θα καταλάβει ο καθένας ότι θεωρούμε πως η επικράτειά μας είναι μία και αδιαίρετη. Όταν η πολιτική χρησιμοποιεί επιτυχώς τα συνήθη μέσα τότε τα «άλλα μέσα» αχρηστεύονται. Ο καλύτερος στρατηγός κερδίζει τη μάχη χωρίς πόλεμο, είπε κάποτε ένας Κινέζος.
