Πιέσεις, επιδιώξεις και αλλαγές θέσεων
του Ρούντι Ρινάλντι
Έντονο παρασκήνιο διαβουλεύσεων και πρωτοβουλιών έχει στηθεί γύρω από το Κυπριακό με στόχο την προώθηση «λύσεων» τύπου Βοσνίας για το νησί. Λύσεων στα πλαίσια των σχεδιασμών των ΗΠΑ – Ε.Ε. – Μεγάλης Βρετανίας από τη μια μεριά, και του τουρκικού επεκτατισμού από την άλλη. Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως οντότητα, πρέπει, σύμφωνα με αυτούς τους σχεδιασμούς, να εξαφανιστεί και στη θέση της να προβάλλει ένα υβρίδιο κράτους, ένα κανονικότατο προτεκτοράτο.
Το ταξίδι Λαβρόφ τις προηγούμενες μέρες στην Αθήνα, αφορούσε και το κυπριακό πρόβλημα, ενώ ψηλά στην ατζέντα της αναμενόμενης επίσκεψης Ομπάμα, φαίνεται ότι θα βρίσκονται οι πιέσεις των ΗΠΑ για εξελίξεις στο ζήτημα, πάντα με τις προδιαγραφές που αναφέρθηκαν.
Η γεωπολιτική ατμόσφαιρα
Ο νέος γύρος για την «επίλυση» του Κυπριακού έχει ξεκινήσει σε ένα ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον. Ο διεθνοποιημένος πόλεμο που διεξάγεται στη Συρία έχει ανοίξει για τα καλά τους ασκούς του Αιόλου. Στον πόλεμο αυτόν, συμμετέχουν άμεσα μεγάλα ιμπεριαλιστικά κράτη, αναμετρώνται ΗΠΑ και Ρωσία, παρεμβαίνουν ισχυρές περιφερειακές δυνάμεις (Τουρκία, Ιράν) και δραστηριοποιούνται δυναμικές πτέρυγες του σουνιτικού ισλαμισμού (Χαλιφάτο, Αλ Κάιντα κ.λπ.) με τους προστάτες τους.
Η Κύπρος βρίσκεται πολύ κοντά στην εμπόλεμη ζώνη, ενώ είναι άμεσα εκτεθειμένη στον τουρκικό επεκτατισμό που κατέχει το 37% του νησιού από την εισβολή του 1974 και την ανακήρυξη του παράνομου «κράτους» του Ντεκτάς, στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Αυτά είναι γνωστά εδώ και δεκαετίες. Στην τωρινή φάση, όμως, η επιθετικότητα και τα νέο-οθωμανικά σχέδια του Ερντογάν, με τις προκλητικές διεκδικήσεις σε όλο το τόξο Θράκη – Αιγαίο – Καστελόριζο – Κύπρος, δεν νοείται να περνούν σαν συνηθισμένες καταστάσεις. Οι εξελίξεις στα πεδία των μαχών και η εμφάνιση κουρδικής κρατικής οντότητας ως πιθανό επακόλουθο, οδηγούν σε επαύξηση των επεκτατικών διεκδικήσεων απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο.
Από την άλλη, η περιοχή του Αιγαίου, πέρα από «φράκτης» για τις προσφυγικές ροές, έχει οριστεί και ως «νατοϊκή θάλασσα» με κύριο στόχο την παρεμπόδιση των κινήσεων του ρωσικού στόλου στην περιοχή. Ο τελευταίος εντείνει την παρουσία του και ενδιαφέρεται να διατηρήσει τη Λαττάκεια ως κύρια ναυτική βάση, ενώ αναζητά κι άλλες «διευκολύνσεις». Η στάση της Ρωσίας απέναντι στην Τουρκία, όπως είδαμε συχνά τα τελευταία χρόνια, τροποποιείται ανάλογα με το κάθε φορά συμφέρον, ενώ απέναντι στην Ελλάδα κυριαρχεί η επιφυλακτικότητα, αφού αυτή εμφανίζεται πιστή γενικά στη Δύση και ειδικά στις ΗΠΑ, κι ας αλλάζουν οι κυβερνήσεις.
Οι σχέσεις Ρωσίας – Κύπρου είναι ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο, διαφορετικό από τις σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας, αλλά και σε αυτό το σημείο η τελική έκβαση θα καθοριστεί από τα ιδιαίτερα συμφέροντα της Μόσχας συνολικά στην ευρύτερη περιοχή. Οι δηλώσεις Λαβρόφ στην Αθήνα, προσπαθούν να δείξουν ενδιαφέρον και ανησυχία για τις διεργασίες στο Κυπριακό και θα χαρακτηρίζονταν μάλλον γενικόλογες.
Η πρόσφατη απόφαση της Κ.Ε. του ΚΚΕ να αποσύρει την υποστήριξή του κόμματος στη λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (θέση που σθεναρά είχε υποστηρίξει για δεκαετίες απέναντι σε όλες τις κριτικές που δεχόταν για αυτήν), ήταν προαναγγελμένη και αναμενόμενη. Δεν ξάφνιασε κανέναν, παρόλο που δημιούργησε θόρυβο και προκάλεσε την αντίδραση του ΑΚΕΛ που συνεχίζει να υποστηρίζει αυτήν τη θέση. Η πραγματικότητα έχει δείξει πως η θέση αυτή είναι εντελώς ξεπερασμένη. Κανείς μα κανείς, στην πραγματικότητα, δεν ψάχνει να βρεθεί μια φόρμουλα τέτοιας κοπής.
Είναι ξεπερασμένη επειδή όλες οι προτάσεις, από το σχέδιο Ανάν και μετά, την έχουν προσπεράσει. Αυτό είναι δεδομένο, αφού η φόρμουλα που αναζητείται παραπέμπει σε ένα υβρίδιο κράτους. Σε ένα χαλαρό συνομοσπονδιακό μόρφωμα με ξένη επιτροπεία που θα αποτελείται από δύο συνιστώντα κράτη και στην πράξη δεν θα μπορεί να διοικείται.
Είναι, όμως, ξεπερασμένη και για έναν ακόμα λόγο: Έχει ήδη καταπέσει στο εσωτερικό της Κύπρου, αφού ο ελληνοκυπριακός πληθυσμός νιώθει εντελώς απροστάτευτος μέσα στη «συνομοσπονδιακή φόρμουλα», βλέποντας να δίνονται στην άλλη πλευρά τεράστιες αρμοδιότητες. Τη στιγμή μάλιστα που γνωρίζει από την πρόσφατη ιστορία (στρατιωτική κατοχή, εποικισμός, αυθαίρετη ανακήρυξη παράνομου τουρκοκυπριακού «κράτους») ότι όλα μέχρι τώρα λύνονται κυρίως με τη δύναμη και την αρπαγή.
Ακόμα, στην Κύπρο μόνο δύο κόμματα υποστηρίζουν τη «διζωνική δικοινοτική», το δεξιό ΔΗΣΥ και το αριστερό ΑΚΕΛ. Τα υπόλοιπα κόμματα έχουν απομακρυνθεί από τη θέση αυτή. Το ΔΗΚΟ με έμμεσο τρόπο, αλλά η ΕΔΕΚ, το Κίνημα Οικολόγων και το Κίνημα Αλληλεγγύη, κοινοβουλευτικά πλέον κόμματα όλα, καταγγέλλουν ανοικτά τη δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία εδώ και καιρό.
Η «εθνική θέση»
Η θέση αυτή υιοθετήθηκε από το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων Ελλάδας και Κύπρου από το 1977-79 και δώθε (πέρα από τις κριτικές που είχαν διατυπωθεί) και αποτέλεσε κεντρική γραμμή του αστισμού και των βασικών αριστερών δυνάμεων (ΚΚΕ, ΑΚΕΛ, ΣΥΝ, ΣΥΡΙΖΑ). Προβλήθηκε ως «εθνική θέση» των ελλαδικών δυνάμεων σε μια ιδιαίτερη στιγμή του συσχετισμού που υπήρχε, για να καταλήξει να γίνει η πιστοποίηση του συμβιβασμού και του ενδοτισμού που είχε ήδη ανοίξει διάπλατα τις θύρες για τον τουρκικό επεκτατισμό και την κατοχή στο νησί. Τώρα που οι κόμποι φτάνουν στο χτένι, έχει πλέον διαφανεί καθαρά, ότι η θέση αυτή είναι ξεπερασμένη και δύσκολα κανείς μπορεί να επιχειρηματολογήσει για υπεράσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε αυτό το έδαφος.
Ενώ στην Κύπρο σφίγγει ο κλοιός, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ συνεχίζουν να παζαρεύουν μια κάποια υπόσταση σε ένα υβρίδιο κράτους – συνομοσπονδίας. Παραβλέπουν έτσι τον φανερό σχεδιασμό ιμπεριαλιστών και Τούρκων επεκτατιστών, που δεν είναι άλλος από την πλήρη απορρόφηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, την κατάλυσή της και τη μετατροπή της Κύπρου σε βάση του ΝΑΤΟ και περιφέρεια υπό τουρκική κηδεμονία. Οι εποχές που το ελληνοκυπριακό στοιχείο θεωρούσε ότι οικονομικά θα κυριαρχούσε στο νησί μέσα από λύσεις τύπου Ανάν (2004), μοιάζουν μακρινές. Η Τουρκία ανήκει στους G20, θέτει τις βάσεις για μόνιμη εγκατάσταση στην Κύπρο (νερό και ενέργεια στα κατεχόμενα σε άμεση σύνδεση με την Τουρκία), και με την συνομοσπονδία γίνεται ρυθμιστής όλης της κατάστασης.
Σήμερα, η προοπτική για «λιγότερη Ελλάδα», για συρρικνωμένο ελληνισμό σε Ελλάδα και Κύπρο, υπό κηδεμονίες, βολεύει τόσο τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όσο φυσικά και τον τουρκικό επεκτατισμό. Όποιος δεν το βλέπει, θα το δει σε λίγο καιρό καθαρά. Γι’ αυτό, η κυριαρχία της Ελλάδας και της Κύπρου αποτελούν στοιχεία που δεν πρέπει να γίνουν βορά στις ληστρικές και αρπακτικές δυνάμεις. Γι’ αυτό, χρειάζεται στοχοθεσία που να αναδεικνύει αιτήματα και κινδύνους, να εκφράζει τα «Όχι» των λαών στους σχεδιασμούς ιμπεριαλιστών και επεκτατιστών.
Η φιλία των λαών δεν μπορεί να είναι σκέτο σύνθημα. Οφείλει να κτιστεί πάνω σε μια ξεκάθαρη βάση κοινών στοχεύσεων και όχι συγκάλυψης. Γιατί δεν είναι μια κοινή πάλη γενικώς απέναντι στον «κακό ιμπεριαλισμό» (που καταντά απλά σύνθημα και υπεκφυγή), ούτε μια πάλη ενάντια στην εκμετάλλευση στις χώρες της περιοχής. Οφείλει να ονοματιστεί ο τουρκικός επεκτατισμός και να καταδεικνύεται η απειλή που αυτός συνιστά για την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Συρία, τους Κούρδους και για τον ίδιο τον τουρκικό λαό. Αυτό δεν το κάνει η απόφαση του ΚΚΕ. Γι αυτό μένει και πάλι πίσω από την πραγματικότητα.
