του Σπύρου Παναγιώτου
Η Κίνα, από την πρώτη μέρα της ουκρανικής κρίσης, κράτησε μια προσεκτική και ισορροπημένη στάση έναντι της Ρωσίας. Από τις πρώτες κιόλας δηλώσεις του κινέζικου υπουργείου Εξωτερικών εκφράστηκε η «κατανόηση του Πεκίνου σε θέματα που αφορούν την ασφάλεια της Ρωσίας» και κατηγορήθηκε ευθέως το ΝΑΤΟ ως υποκινητής της ένοπλης σύρραξης. Παράλληλα διατύπωσε τη θέση ότι οι δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας είναι παράνομες και ότι «δεν μπορούν να λύσουν κανένα θέμα».
Η στάση αυτή της Κίνας επισημοποιήθηκε με την επιλογή της αποχής που κράτησε στη Γ.Σ του ΟΗΕ και επαναλήφθηκε με σαφήνεια από τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ κατά την πρόσφατη τηλεδιάσκεψη που είχε με τους Μακρόν και Σολτς, όπου οι ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας ζήτησαν τη μεσολάβησή του για την άμεση κατάπαυση του πυρός. Ο κινέζος πρόεδρος, κρατώντας λεπτές ισορροπίες, αρνήθηκε να δεσμευτεί ότι θα μεσολαβήσει προσωπικά, ζητώντας από τον Πούτιν αυτοσυγκράτηση. Ωστόσο δήλωσε ότι στηρίζει τις προσπάθειες κατάπαυσης του πυρός και τόνισε την ανάγκη αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Ουκρανία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Απαντώντας μάλιστα στην έμμεση απειλή των Μακρόν-Σολτς ότι η ουκρανική κρίση θα επηρεάσει δυσμενώς και την οικονομία της Κίνας, δήλωσε για άλλη μια φορά την αντίθεσή του στις οικονομικές κυρώσεις τονίζοντας ότι τα μέτρα που ελήφθησαν σε βάρος της Μόσχας «θα ζημιώσουν όλες τις πλευρές».
Την ίδια στιγμή, το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας, υιοθετώντας τις αποκαλύψεις της Ρωσίας για την ύπαρξη 26 εργαστηρίων βιολογικών όπλων για στρατιωτική χρήση στην Ουκρανία, ανέβασε τους τόνους της αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ ζητώντας διευκρινήσεις από την Ουάσιγκτον. Σε σχετικές δηλώσεις, ο εκπρόσωπος Τύπου του κινεζικού ΥΠΕΞ, Ζάο Λιαν, κατήγγειλε ότι: «Με διάφορα ονόματα, το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ελέγχει 336 βιολογικά εργαστήρια σε 30 χώρες και τα 26 βρίσκονται στην Ουκρανία. Ποια είναι η πραγματική πρόθεση των Ηνωμένων Πολιτειών; Τι ακριβώς έκαναν; Αυτά ήταν πάντα η πηγή προβληματισμού για τη διεθνή κοινότητα».
Το Πεκίνο επιχειρεί να κερδίσει χρόνο έναντι των πιέσεων που δέχεται από τις ΗΠΑ, με κινήσεις ικανές να διασφαλίζουν ότι θα αποτραπεί η διακοπή του εκσυγχρονισμού και της ενδυνάμωσης της οικονομίας του
Λεπτές ισορροπίες με το βλέμμα στο μέλλον
Η προσεκτική στάση της Κίνας έναντι της Ρωσίας δεν υποκρύπτει απλά και μόνο τη σημαντική αναβάθμιση των σχέσεων και της πολύμορφης συνεργασίας των δύο χωρών. Να θυμίσουμε ότι κατά τη διάρκεια των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων και λίγες μέρες πριν την έναρξη της ουκρανικής κρίσης, οι δύο χώρες υπέγραψαν κολοσσιαία οικονομική συνεργασία, με αποκορύφωμα την τροφοδοσία της Κίνας με φυσικό αέριο αντίστοιχης ποσότητας με εκείνη που απορροφούσε μέχρι σήμερα η Δυτική Ευρώπη. Με την κίνηση αυτή η Ρωσία υποκαθιστούσε απώλειες από τη μείωση των πωλήσεων της στην Ε.Ε και η Κίνα εξασφάλιζε σημαντικά ποσά ενέργειας για την οικονομία της, με τις συναλλαγές μάλιστα αυτές να πραγματοποιούνται σε ευρώ έτσι ώστε να γίνουν πιο οδυνηρές για τις ΗΠΑ.
Βέβαια η συμφωνία αυτή δεν απαλλάσσει πλήρως την κινέζικη οικονομία από τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία και τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας και μάλιστα σε μια στιγμή που η κινέζικη οικονομία δείχνει σημεία λαχανιάσματος. Η πολιτική της Κίνας έναντι της αναγόρευσής της ως «κύριου εχθρού» από την Ουάσιγκτον είναι πολύ προσεκτική. Το Πεκίνο επιχειρεί συστηματικά να κερδίσει χρόνο έναντι των οικονομικών και γεωπολιτικών πιέσεων που δέχεται από τις ΗΠΑ και έχει ως κύριο μέλημα κινήσεις ικανές να διασφαλίζουν ότι θα αποτραπεί η διακοπή του εκσυγχρονισμού και της ενδυνάμωσης της οικονομίας του. Η Κίνα εμφανίζεται σήμερα ως πρωτεργάτης της παγκοσμιοποίησης και της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης για να στηρίξει τον εξώστρεφο χαρακτήρα της βιομηχανικής της παραγωγής και να επωφεληθεί από τα τεχνολογικά της επιτεύγματα. Αποφεύγει έτσι παρορμητικές αποφάσεις και παγίδες από λανθασμένους στρατηγικούς υπολογισμούς φιλοδοξώντας να αναδειχθεί σε κύρια δύναμη ενός πολυπολικού κόσμου.
Με αυτή την έννοια η πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία, πιθανόν να αντιμετωπίζεται μεταξύ άλλων από την κινέζικη ηγεσία και ως ευκαιρία χαλάρωσης της γεωπολιτικής πίεσης που δέχεται από τις ΗΠΑ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα διατηρήσει την προσοχή της Δυτικής συμμαχίας αλλά και τη δέσμευση ισχυρών στρατιωτικών πόρων στην Ευρώπη για μεγάλο χρονικό διάστημα «χαρίζοντας» στην Κίνα πολύτιμο παράθυρο χρόνου.
Και αυτή η παράμετρος μετράει πολύ στους βαθύτερους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Κίνας. Είναι φανερό ότι το Πεκίνο εκτιμά ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ήδη αναδείξει -και θα αναδείξει πιο ισχυρά στο εγγύς μέλλον- ότι οι ΗΠΑ δεν είναι σε θέση, παρά τις προσπάθειες Μπάϊντεν, να αναδειχθούν σε μοναδική υπερδύναμη και να επιβάλουν μια παγκόσμια τάξη σύμφωνα με τα συμφέροντα τους.
Με αυτά τα δεδομένα καθορίζει η Κίνα τη στάση της απέναντι στον πόλεμο και τη Ρωσία συνολικά, ποντάροντας στην επιτάχυνση του ιστορικού χρόνου που θα αναδείξει έναν πολυπολικό κόσμο με μεγαλύτερη διασπορά του πλούτου και με ενισχυμένη τη θέση και το ρόλο των μεγάλων δυνάμεων, ανάμεσά τους και η ίδια η Κίνα.
