Συνέντευξη στον Νίκο Ταυρή
Ο Τζέιμς Πέτρας είναι ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο State University της Νέας Υόρκης και συγγραφέας πολλών βιβλίων, αλλά και σύμβουλος κοινωνικών κινημάτων, μεταξύ των οποίων το βραζιλιάνικο κίνημα ακτημόνων MST. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 διατέλεσε διευθυντής του Κέντρου Μεσογειακών Σπουδών στην Αθήνα και σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Α. Παπανδρέου, παραιτήθηκε όμως το 1984, όταν το ΠΑΣΟΚ διέγραψε συνδικαλιστές επειδή οργάνωσαν μια γενική απεργία.
Πρόκειται λοιπόν για έναν αναλυτή από τους καταλληλότερους να εκφράσουν μια εκτίμηση για το πρόσφατο ταξίδι Τσίπρα στις ΗΠΑ και ο Δρόμος, που τακτικά συνεργάζεται μαζί του, δεν έχασε την ευκαιρία για μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη. Ο Πέτρας αναλύει τις οικονομικές και γεωπολιτικές συνέπειες της συνάντησης στην Ουάσιγκτον και αμφισβητεί ευθέως όσα υποστηρίζουν η κυβέρνηση και τα ΜΜΕ στην Ελλάδα.
Πως είδατε τη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Ντόναλντ Τραμπ;
Το βασικό που πρέπει να συνειδητοποιηθεί είναι ότι το ταξίδι του Τσίπρα έρχεται σε μία στιγμή κατά την οποία ο Τραμπ δέχεται μεγάλη επίθεση στο εσωτερικό των ΗΠΑ και ψάχνει σε διάφορα επίπεδα να εμφανίσει κάποιο επίτευγμα, αλλά δεν μπορεί να κερδίσει κάτι από τις άλλες μεγάλες δυνάμεις. Ο Τραμπ είναι πολύ απαξιωμένος και το γεγονός της επίσκεψης Τσίπρα φάνηκε παράταιρο τη στιγμή που όλα τα μεγάλα ΜΜΕ, οι πολιτικοί ηγέτες συμπεριλαμβανομένων Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατών, αλλά και οι Ευρωπαίοι, είναι κριτικοί και καταδικάζουν τον Τραμπ. Έτσι, ο Τσίπρας φάνηκε υπέρμετρα υποτακτικός και αυτό τον κάνει να απαξιώνεται κι αυτός σε ένα μεγάλο κοινό στις ΗΠΑ, το οποίο έχει κακή γνώμη για τον Τραμπ. Θα λέγαμε ότι είναι ένας ταιριαστός γάμος, από την άποψη ότι πρόκειται για δυο μάλλον απαξιωμένους πολιτικούς που φαίνεται να έχουν πάρει την κατιούσα αν κρίνουμε και από τις δημοσκοπήσεις.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, πώς σχολιάζεται η επίσκεψη Τσίπρα;
Οι περισσότεροι παρατηρητές υποστηρίζουν ότι ο Τσίπρας έδωσε πολύ περισσότερα απ’ όσα έλαβε στο επίπεδο των συμφωνιών. Δεν είναι σαφές τι ακριβώς συμφώνησε ο Τσίπρας σε σχέση με την οικονομική βοήθεια ή τις επενδύσεις. Από την άλλη, ο Τραμπ εξασφάλισε να πουλήσει 2,4 δισ. δολάρια εξοπλισμούς σε μια φτωχή χώρα που αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα σε όλους τους τομείς. Συμφώνησε, ακόμα, να συνεχιστεί και να επεκταθεί το καθεστώς στη βάση της Σούδας. Αν συνυπολογιστεί μάλιστα η πολιτική επιθετικότητας του Τραμπ, τότε θα δούμε ότι αυξάνονται οι πιθανότητες να εμπλακεί η Ελλάδα σε δύσκολες καταστάσεις με τη Ρωσία, την Κίνα και άλλες χώρες με τις οποίες ο Τραμπ έχει εχθρικές σχέσεις. Βέβαια, ο Τύπος εδώ αστειεύεται, θυμίζοντας στον Τσίπρα όσα έλεγε πριν εκλεγεί ο Τραμπ. Λένε ότι δεν είναι άξιος εμπιστοσύνης και ότι κάνει τον εαυτό του να μοιάζει με κλόουν όταν διαρκώς λέει άλλα και πράττει διαφορετικά. Νομίζω ότι κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά αυτά που λέει, ειδικά αν σκεφτεί κανείς όσα έλεγε στο παρελθόν και όσα κάνει τώρα.
Η ελληνική κυβέρνηση και κάποια ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι η χώρα κερδίζει την προστασία των ΗΠΑ. Τι λέτε;
Πρόκειται για γελοίο επιχείρημα, είναι ξεκάθαρο. Στις ΗΠΑ, κανένα Μέσο Ενημέρωσης δεν πιστεύει ότι ο Τραμπ θα προσφέρει προστασία στην Ελλάδα. Εδώ δεν μπορεί να προστατεύσει την αμερικανική βιομηχανία. Έλεγε προεκλογικά ότι θα το κάνει, αλλά οπισθοχωρεί στα πάντα. Έχει θέσει σε κίνδυνο τη NAFTA και την αντίστοιχη συμφωνία με την Ασία, δεν είναι επιτυχημένος σε κανένα επενδυτικό και εμπορικό πρόγραμμα. Πού βασίζουν τα ελληνικά ΜΜΕ τον ισχυρισμό ότι ο Τραμπ θα προσφέρει στην Ελλάδα ένα οικονομικό πρόγραμμα που θα την ωφελήσει και θα φέρει ανάπτυξη; Ο Τσίπρας έχει ιδιωτικοποιήσει τους βασικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας και δεν υπάρχει κάτι άλλο που να μπορεί να δώσει. Δεν υπάρχει ενδιαφέρον από τους Αμερικάνους να επενδύσουν σε μία χώρα που ανήκει ήδη σε ξένους επενδυτές, έχει μηδενικό ρυθμό ανάπτυξης και η οικονομία της θα είναι για πολύ ακόμα πλήρως συνδεδεμένη με την Ε.Ε. Ο Τσίπρας έχει πολύ λίγα να προσφέρει σ’ αυτό τον τομέα.
Πώς κρίνετε τους ισχυρισμούς ότι η Ελλάδα μετατρέπεται σε προνομιακό εταίρο των ΗΠΑ στη γεωπολιτική σκακιέρα;
Ο Τσίπρας προσφέρει την Ελλάδα χωρίς να εξασφαλίσει έστω κάποιο νοίκι! Δεν είναι η πιο έξυπνη ιδέα να γίνει η Ελλάδα σήμερα προνομιακός γεωπολιτικός και στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ, όταν η Ευρώπη επιτίθεται στην Αμερική για παραβίαση της συνθήκης με το Ιράν για τα πυρηνικά, όταν ο Τραμπ υποστηρίζει την επιθετικότητα στη Ρωσία και αναμιγνύεται με τέτοιο τρόπο στη Συρία. Ο Τσίπρας συμμαχεί με τη λιγότερο δυναμική πλευρά αυτή τη στιγμή, αλλά και με τη λιγότερη ειρηνόφιλη χώρα του κόσμου. Με τις επιλογές που κάνει, δεν μπορεί να ελπίζει σε μια επιτυχία, να έχει μια ειρηνόφιλη πολιτική, να έχει σχέσεις με κάποιες χώρες όπως για παράδειγμα το Ιράν. Έχει επιλέξει τις χειρότερες δυνατές επιλογές και κατευθύνσεις. Μπορούμε να πούμε ότι τα κάνει όλα ανάποδα…
Και η Ευρώπη;
Αντικειμενικά, όλα αυτά οδηγούν σε διαταραχή στις σχέσεις του Τσίπρα με την Ευρώπη. Γιατί αυτή τη στιγμή ο Τραμπ έχει κακές σχέσεις με την Ευρώπη σε όλα τα επίπεδα. Όταν ο Τσίπρας λέει ότι είναι στρατηγικοί εταίροι με τον Τραμπ, μιλά από θέση αδυναμίας.
Ποια θεωρείτε ότι είναι τα οφέλη του Τραμπ από το πρόσφατο ταξίδι;
Ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει κάτι να δώσει στον Τραμπ, σε επίπεδο μιας τακτικής κίνησης. Ο Τσίπρας προσφέρει στον Αμερικανό πρόεδρο ενίσχυση στις επιδιώξεις του απέναντι στο Ιράν, συμφωνεί να ευθυγραμμιστεί με το Ισραήλ και δυνητικά να μετακινηθεί σε εχθρική στάση απέναντι στη Βενεζουέλα, την Β. Κορέα, την Κίνα και τη Ρωσία. Ο Τραμπ διασφάλισε ότι ο Τσίπρας θα αγοράσει αέριο και πετρέλαιο από τις ΗΠΑ. Αυτό είναι εντελώς παράλογο. Μου φαίνεται ότι ο Τραμπ φέρεται στην Ελλάδα όπως η Τρόικα που επέβαλε αυστηρούς όρους στην οικονομία της χώρας. Έτσι κι ο Τραμπ, δένει την Ελλάδα σε μία επικίνδυνη θέση σχετικά με τη Μέση Ανατολή. Νομίζω ότι η επίσκεψη Τσίπρα στις ΗΠΑ ήταν ένα σημαντικό παιχνίδι για μία αποτυχημένη κυβέρνηση όπως αυτή του Τραμπ. Ενώ ο Τσίπρας δεν πήρε τίποτα, πρόσφερε πολλά σε επίπεδο βασικών πόρων και στρατιωτικών υποχρεώσεων.
Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα και πρώην υφυπουργός Νίκολας Μπερνς δήλωσε ότι οι ελληνοαμερικάνικες σχέσεις «είναι καλύτερες τώρα από ό,τι πριν από μερικές δεκαετίες όταν ο έντονος αντιαμερικανισμός κυριαρχούσε στην ελληνική πολιτική».
Έχει δίκιο. Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση είναι η πιο συνεργάσιμη. Ο Τσίπρας είναι εντελώς υποτακτικός απέναντι στις ΗΠΑ με τρόπο που ούτε οι προηγούμενες δεξιές κυβερνήσεις θα το έκαναν. Για παράδειγμα, πάντα η Ελλάδα ήταν φιλική προς τον αγώνα της Παλαιστίνης, ενώ τώρα τη βλέπουμε να αναβαθμίζει τους στρατιωτικούς της δεσμούς με το Ισραήλ. Ο Τσίπρας εκπροσωπεί έναν δορυφόρο σε τιμή ευκαιρίας. Η κυβέρνησή του φαίνεται διατεθειμένη να πουλήσει την εθνική κυριαρχία για το τίποτα. Προσφέρει τα πάντα για να έχει μια συνεργασία με την Ουάσινγκτον, ο Τραμπ την ευχαριστεί και δεν δίνει τίποτα πίσω. Πρόκειται για μία από τις χειρότερες συμφωνίες που έχουν γίνει τα τελευταία τουλάχιστον 20 χρόνια.
