Μέρκελ και Σαρκοζί επείγονται τώρα να καταλήξουν σε συμβιβασμό για νέο, «γενναιόδωρο» δανεισμό της Ελλάδας με όρους ελεγχόμενης χρεοκοπίας – Το σοκ της κοινωνικής έκρηξης και το δέος του ντόμινο.
Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου.
Ένα φάντασμα πλανιόταν εδώ και πέντε μέρες πάνω από την Ευρώπη, αλλά και πάνω από τις ΗΠΑ -για να μην πούμε και πάνω από την Κίνα: το φάντασμα της κυβερνητικής κατάρρευσης στην Αθήνα. Και- πάντα κατά την κλισαρισμένη παράφραση του Μανιφέστου- όλες οι δυνάμεις της γερασμένης Ευρώπης (και του κόσμου τελικά) συνασπίστηκαν σε μια Ιερή Συμμαχία για να την αποτρέψουν. Ο Ομπάμα και ο Ρομπάι, η Μέρκελ και ο Σαρκοζί, ο Μπαρόζο και ο Φου Γινγκ (ο Κινέζος υφυπουργός Εξωτερικών). Δεν υπάρχει καμιά υπερβολή σ’ αυτό. Οι πολιτικοί εκπρόσωποι της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής δικτατορίας αντιμετώπισαν με έκδηλο δέος και πανικό τα παράλληλα γεγονότα: τις ογκώδεις διαδηλώσεις στο Σύνταγμα και την κρίση στο ΠΑΣΟΚ, που λίγο έλειψε να οδηγήσει σε πτώση της κυβέρνησης. Με μια εντυπωσιακή ομοβροντία δηλώσεων συμπάθειας και στήριξης στον Γ. Παπανδρέου από Ομπάμα, Σαρκοζί, Μέρκελ, Κομισιόν και άλλους, συνοδευόμενες από κάποιες σαφείς αλλά λιγότερο αγενείς απ’ ό,τι συνήθως αιχμές κατά της αντιπολίτευσης για την απροθυμία της να προσφέρει συναίνεση στην ψήφιση του νέου Μνημονίου, επιχείρησαν να κλείσουν το βαθύ πολιτικό ρήγμα που άνοιξε στην Αθήνα. Αλλά, πολύ πιο αποκαλυπτικά, τα πρωτοσέλιδα του παγκόσμιου Τύπου περιέγραφαν γλαφυρά τον πραγματικό φόβο: το ενδεχόμενο η ελληνική κατάρρευση να πλήξει τον σκληρό πυρήνα του διεθνούς καπιταλισμού και το πιο ακραίο νεοφιλελεύθερο απόκτημά του, την Ευρωζώνη.
Με συνοπτικές διαδικασίες…
Δολιχοδρομίες και διαγκωνισμοί εβδομάδων και μηνών παραμερίστηκαν, τα ανακλαστικά πήραν φωτιά, οι εκβιασμοί ξεχάστηκαν κι όλα μπήκαν σε μια σειρά -τη δική τους σειρά, βεβαίως. Η 5η δόση του δανείου θα εκταμιευτεί πιθανότατα κανονικά μέχρι τις 10 Ιουλίου, με την απόφαση που θα λάβει το έκτακτο Eurogroup του Σαββατοκύριακου. Αυτή η απόφαση θα θεραπεύει και τις αρνητικές συστάσεις που ενδεχομένως θα περιλαμβάνει η έκθεση της τρόικας, αλλά και τις «τεχνικές» δυσκολίες του ΔΝΤ, που προανήγγειλε τη συναίνεσή του στην εκταμίευση. Και, το κυριότερο, Μέρκελ και Σαρκοζί που συναντήθηκαν την Παρασκευή στο Βερολίνο έδωσαν τέλος στη διαμάχη για την ακριβή συνταγή του νέου δανείου ύψους 120 δισ. ευρώ που θα καλύψει την Ελλάδα μέχρι το 2014, καταλήγοντας σε έναν συμβιβασμό για τον τρόπο συμμετοχής των ιδιωτών στο νέο σχέδιο διάσωσης. Η συμμετοχή των ιδιωτών (τραπεζών) που κατέχουν ομόλογα που λήγουν την επόμενη τριετία θα είναι «πλήρως εθελοντική», κατέληξε ο γαλλογερμανικός άξονας, υιοθετώντας την εκδοχή που με νύχια και με δόντια πάλεψε ο Τρισέ, προκειμένου να μην υποστεί την παραμικρή «εκδορά» το ιερόν χρηματοπιστωτικό τέρας.
Ο μπαμπούλας των CDS
Το επιχείρημα υπέρ του συμβιβασμού στον οποίο καταλήγει η γερμανική ηγεσία είναι ότι έτσι θα αποφευχθεί ο κίνδυνος να θεωρηθεί μια επιμήκυνση των ομολόγων που λήγουν «πιστωτικό γεγονός» από τους κατόχους των διαβόητων ασφαλίστρων κινδύνου χρεοκοπίας, των CDS, οι οποίοι, κατά ορισμένους υπολογισμούς, διεκδικούν κέρδη έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ από μια ελληνική χρεοκοπία. Κέρδη που θα κληθούν να πληρώσουν οι τράπεζες – εκδότες αυτών των «χαρτιών». Και το κόστος είναι υψηλό και για τις αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες (όπως αποδεικνύει το θερμό ενδιαφέρον Ομπάμα να υπάρξει συμφωνία), αλλά και για τις γερμανικές που παραμένουν μπλεγμένες σ’ αυτό το διπλό παιχνίδι, παρά τη μείωση των ελληνικών ομολόγων που κρατούν (αυτή η πικρή, ανομολόγητη αλήθεια, είναι πιθανότατα το στοιχείο που έκανε και τη Μέρκελ να… λυγίσει).
Η ελληνική ανεξέλεγκτη χρεοκοπία πρέπει, λοιπόν, πάση θυσία να αποφευχθεί και μαζί της ο συστημικός κίνδυνος για το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης και, σ’ έναν βαθμό, των ΗΠΑ. Αυτό είναι το κομβικό κίνητρο της ευρωπαϊκής ανασύνταξης (και το ίδιο θα ήταν το ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για μια ελληνική κυβέρνηση που θα μπορούσε να σώσει, έστω, τα προσχήματα). Η λύση για την οποία βιάζονται, πλέον, οι Ευρωπαίοι εταίροι, με μόνο όρο την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου τέρατος, έστω και με πλειοψηφία μιας ψήφου, είναι αντί της ανεξέλεγκτης, μια ελεγχόμενη, συντεταγμένη χρεοκοπία. Γιατί περί αυτού πρόκειται τελικά.
Το νέο δάνειο
Η νέου τύπου ελεγχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας, σύμφωνα με το σενάριο της ΕΚΤ πλέον, θα γίνει με χρηματοδότηση ύψους 120 δισ. απευθείας από τον προσωρινό μηχανισμό διάσωσης EFSF, για να αποφευχθούν αντιρρήσεις κρατών μελών της Ε.Ε. και θα περιλάβει και επιμήκυνση – αντικατάσταση των ομολόγων που λήγουν μέχρι το 2014 κατά 5 τουλάχιστον χρόνια, αλλά με την εγγύηση του ίδιου του ευρωπαϊκού ταμείου EFSF. Με τον τρόπο αυτό, εκτιμούν Βερολίνο και Παρίσι, αποκλείεται το ενδεχόμενο να θεωρηθεί «πιστωτικό γεγονός» η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Και, επίσης κατά τις εκτιμήσεις τους, δεν θα χρειαστεί να ενταχθεί η Ελλάδα στον νέο, μόνιμο μηχανισμό διάσωσης, τον ESM, που ενεργοποιείται από το 2013, υποχρεώνοντας τα υπερχρεωμένα κράτη σε υποχρεωτικό «κούρεμα» χρέους.
Όσον αφορά τον χρόνο επικύρωσης του γαλλογερμανικού συμβιβασμού, όλα παίζουν, ωστόσο, υπάρχει μια προφανής σπουδή, υπό τον φόβο κλιμάκωσης της κοινωνικής έκρηξης στην Ελλάδα και επιτάχυνσης της πολιτικής αποσταθεροποίησης μέχρι το φθινόπωρο. Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει απόφαση «το συντομότερο δυνατό», είπαν Σαρκοζί και Μέρκελ στη συνάντηση του Βερολίνου, πράγμα που σημαίνει πως θα εξαντλήσουν τις δυνατότητες απόφασης ακόμη και στη Σύνοδο Κορυφής την ερχόμενη εβδομάδα. Ίσως γιατί ο Σεπτέμβρης, στις συνθήκες που επικρατούν, φαίνεται επικίνδυνα μακρινός.
Ο ιός της εξέγερσης
Υπάρχει σ’ όλες αυτές τις κινήσεις μια προφανής αγωνία όλων των «δυνάμεων της γερασμένης Ευρώπης» να κλείσουν όπως – όπως το «ελληνικό πρόβλημα». Επείγονται να αγοράσουν χρόνο, να εξαγοράσουν μια έστω και εξευτελιστική υπερψήφιση του 2ου Μνημονίου, να δεσμεύσουν τη χώρα με μια νέα δανειακή σύμβαση που θα στέλνει το Σύνταγμα και την κρατική κυριαρχία στα αρχεία της ιστορίας, να διασφαλίσουν με όσο γίνεται περισσότερα περιουσιακά στοιχεία τα χρήματα της νέας «διάσωσης». Αντιλαμβάνονται, ίσως με πολύ μεγαλύτερο ρεαλισμό από τη «συγκυβέρνηση» Παπανδρέου – Βενιζέλου, ότι μια όλο διευρυνόμενη κοινωνική πλειοψηφία στην Ελλάδα ξεπερνά οριστικά τα ταμπού του φόβου, των εκβιασμών και των μονοδρόμων. Κι αυτά τα πράγματα είναι κολλητικά. Περισσότερο και από το e-coli…
Η δημοπρασία της «διάσωσης»
Ένα εύγλωττο σχόλιο, που αποκαλύπτει το «δράμα» που περνά η ηγεσία της Eυρωζώνης, χωρίς να το ομολογεί, διατυπώνει η εφημερίδα – ευαγγέλιο των αγορών Wall Street Journal. Υπό τον τίτλο – ερώτημα «Κι αν οι Έλληνες δεν θέλουν να σωθούν;», ο αρθρογράφος Άλεν Μάτιτς αναφέρει: «Οι Έλληνες είναι όλο και πιο αγανακτισμένοι με τα μέτρα λιτότητας και φαίνονται πολύ απρόθυμοι να αποδεχθούν τους αυστηρότερους όρους που τους ζητούνται για νέα χρηματοδότηση. Αναρωτιούνται αν υπάρχει ένας πιο εύκολος τρόπος εξόδου από την κρίση. Και αναπόφευκτα, η εμπειρία της Αργεντινής πριν από μία δεκαετία προσελκύει το ενδιαφέρον τους… Όσο περισσότεροι Έλληνες πείθονται ότι μπορεί να τα καταφέρουν μόνοι τους, τόσο καλύτερους όρους θα τους προσφέρει η Ε.Ε. για τους αποτρέψει. Ο πυρήνας της Ε.Ε. με ηγέτη τη Γερμανία είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έκανε μεγάλες υποχωρήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της μαζικής διαγραφής ελληνικών χρεών…», καταλήγει ο αρθρογράφος, βασιζόμενος στην εκτίμηση ότι η αποχώρηση χώρας από την Eυρωζώνη θα εξελισσόταν σε «μητέρα όλων των χρηματοπιστωτικών κρίσεων». Τελικά, μήπως πράγματι η ελληνική κοινωνία είναι η αληθινή υπερδύναμη της κρίσης;
