Μια νέα φούσκα στην αγορά ακινήτων, την υποτιθέμενη «ασφαλέστερη επένδυση», απειλεί τα διεθνή χρηματιστήρια. Μόνο που αυτή τη φορά είναι κινέζικη! Δεν ανησυχεί όμως μόνο τη «σχεδιασμένη» κινεζική οικονομία, αλλά και το ακραία απορρυθμισμένο δυτικό σύστημα, καθώς τα χρηματιστηριακά εργαλεία και κεφάλαια και των δύο συνδέονται στενά. Επιπλέον, η Κίνα έχει πιστωμένο στα λογιστικά βιβλία της μεγάλο μέρος του δυσθεώρητου χρέους των ΗΠΑ. Οπότε μια κατάρρευση τύπου Lehman Brothers θα έχει τεράστιες επιπτώσεις στις ΗΠΑ και γενικότερα στη Δύση.
Σε ανύποπτο χρόνο, τα δυτικά ΜΜΕ ασχολούνταν με την εξαφάνιση του Τζακ Μα, ιδρυτή και πρώην προέδρου της Alibaba και άλλων κινεζικών μεγαθηρίων, με προσωπική περιουσία άνω των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο Μα, που ήταν και μέλος του Κινεζικού Κ.Κ.(…), κριτικάρισε πέρυσι δημόσια τις «υπερβολικές ρυθμίσεις» στον κινεζικό τραπεζικό τομέα. Λίγο αργότερα χάθηκε από τη δημόσια σφαίρα, ως τον περασμένο Φεβρουάριο, οπότε έκανε την «αυτοκριτική» του και δώρισε σημαντικό μέρος (13 δισεκατομμύρια δολάρια) της περιουσίας του για την «κοινωνική ανάπτυξη».
Η περίπτωση του Μα είναι χαρακτηριστική για το πώς η κινεζική ηγεσία προσπαθεί εναγωνίως να προλάβει μια κατάρρευση επιβάλλοντας αυστηρότερο έλεγχο στις αγορές και στον χρηματοπιστωτικό τομέα και περιορίζοντας τους σπεκουλαδόρους (τα παιχνίδια του Μα προκάλεσαν ήδη αρκετή τρικυμία), καθώς και να αποκρούσει τις πιέσεις των ιδιωτικών κινεζικών μεγαθηρίων για περαιτέρω απορρύθμιση. Αλλά είναι δύσκολο, δεδομένης της αλληλεξάρτησης πλέον, με πολλούς τρόπους, της κινεζικής οικονομίας με τις δυτικές, στην οποία καθοριστικό ρόλο παίζει το εκτός κάθε ελέγχου διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι ολοένα και μεγαλύτερες φούσκες που διαρκώς δημιουργεί για να επιβιώσει.
Μια εταιρία με χρέος ίσο με το ΑΕΠ ολόκληρων χωρών
Αυτό γίνεται τώρα πασιφανές με τη διαφαινόμενη χρεοκοπία της Evergrande, της δεύτερης μεγαλύτερης κινεζικής ιδιωτικής εταιρίας της αγοράς ακινήτων. Τα μεγέθη είναι τεράστια: το χρέος της Evergrande, που έχει διακριθεί στη σπέκουλα στην αγορά ακινήτων, «ξαφνικά» ανήλθε σε πάνω από 300 δισεκατομμύρια δολάρια! Η επικείμενη έκρηξη της φούσκας τρομοκρατεί και τα δυτικά χρηματιστήρια, καθώς είναι το τελευταίο πράγμα που θα ήθελαν τη στιγμή που ελπίζουν σε μια αναζωογόνηση και σχετική έστω σταθερότητα μετά τα γερά τραντάγματα της πανδημίας. Πόσο μάλλον που η πραγματική οικονομία ελάχιστη σχέση έχει πια με τη χρηματιστηριακή, κι όλα στηρίζονται στη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών και των επενδυτών ότι οι κυβερνώντες και οι αρχιτραπεζίτες θα συνεχίσουν να κάνουν ενέσεις ρευστότητας στο σαθρό οικοδόμημα. Την ίδια στιγμή, οξύνεται η γεωπολιτική αντιπαράθεση μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου…
Η κινεζική οικονομία, προσανατολισμένη στην εξαγωγή προϊόντων, βρέθηκε αντιμέτωπη με την κάθετη μείωση της διεθνούς ζήτησης. Τεράστια κεφαλαιακά αποθέματα, από κρατικά έως και σπεκουλαδόρικα, επενδύθηκαν στην κατασκευή πόλεων, αυτοκινητόδρομων και άλλων υποδομών στο εσωτερικό, μεταξύ άλλων για να απορροφηθούν οι νέοι άνεργοι. Η ανώτερη μεσαία τάξη, και ιδίως οι πλούσιοι, «έπαιξαν» με την αγορά ακινήτων και τον εύκολο πλουτισμό που πρόσφερε. Κάτι αντίστοιχο δηλαδή με αυτό που συνέβη στις ΗΠΑ την πρώτη δεκαετία του αιώνα και πυροδότησε την κρίση του 2008-2009… Τώρα, με την ύφεση που έφερε η πανδημία, οι Κινέζοι σπεκουλαδόροι δεν μπορούν να πουλήσουν ώστε να αποπληρώνουν τα χρέη τους. Δεκάδες νέες πόλεις παραμένουν φαντάσματα…
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η κινεζική κυβέρνηση κρατά στα χέρια της όχι μόνο την τύχη κολοσσών όπως η Evergrande, αλλά ολόκληρου του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αν αφήσει την Evergrande να καταρρεύσει, οι αντιδράσεις θα είναι αλυσιδωτές. Οι «αγορές» αγωνιούν, αφού μέχρι στιγμής το Πεκίνο δεν έχει ξεκαθαρίσει αν θα «διασώσει» τον κινεζικό όμιλο ή θα τον αφήσει να πτωχεύσει – όπως συνέβη με τη Lehman Brothers, η πτώχευση της οποίας αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για ένα νέο παροξυσμό της διαρκούς δομικής κρίσης του «ενιαίου» καπιταλιστικού συστήματος.
