Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
(www.gtozidis.wordpress.com)
Η θορυβώδης είσοδος της νέας χρονιάς επιβεβαίωσε ότι το 2016 θα είναι μία ακόμη ενδιαφέρουσα χρονιά τόσο για την Ελλάδα όσο και για τον υπόλοιπο πλανήτη. Μόνο σε μία μέρα, την προηγούμενη Πέμπτη, καταγράφηκαν:
- Tο κλείσιμο των Xρηματιστηρίων της Κίνας μετά από 29 λεπτά συναλλαγών, εξαιτίας της μεγάλης πτώσης τους (πλέον του 7%).
- H ανακοίνωση ότι τα συναλλαγματικά αποθεματικά της Κίνας μειώθηκαν κατά 108 δισεκατομμύρια δολάρια τον Δεκέμβριο λόγω της στήριξης του γουάν (η ετήσια μείωση ανήλθε σε 512 δισ. δολάρια).
- Tα ευρωπαϊκά Xρηματιστήρια και η Wall Street ακολούθησαν στην πτώση τα χρηματιστήρια της Κίνας.
- H τιμή του πετρελαίου βρέθηκε σε χαμηλά 12ετίας, παρά την ένταση μεταξύ Ιράν-Σαουδικής Αραβίας, τον βομβαρδισμό πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στη Λιβύη και τη μείωση της παραγωγής στις ΗΠΑ που σε άλλες εποχές θα είχαν εκτινάξει την τιμή του.
Όλοι οι αναλυτές συμπίπτουν στην εκτίμηση ότι το 2016 θα είναι μία ακόμη χρονιά επιβεβαίωσης της κρίσης της παγκοσμιοποίησης. Εκτιμάται ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 3,3%, ελάχιστα υψηλότερα από το 2015 (3,1%) αλλά χαμηλότερα από τον μέσο όρο της τριετίας 2012-2014 (3,4%) ενώ το διεθνές εμπόριο θα εξακολουθήσει να αυξάνεται με αναιμικούς ρυθμούς (2,7%) σε σύγκριση με τα προ κρίσης επίπεδα (8% την περίοδο 2003-2007). Το ποσοστό μεγέθυνσης του ΑΕΠ της Ευρωζώνης εκτιμάται ότι θα είναι μόλις 1,5% και άνισα κατανεμημένο, επιτείνοντας τα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα ενώ πρόσθετο κόστος θα προκύψει από τη διαχείριση των αυξημένων μεταναστευτικών ροών.
Οι παράγοντες που θα επηρεάσουν τις εξελίξεις είναι οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, η πτώση των τιμών του πετρελαίου και των πρώτων υλών που εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί και το 2016, η άνοδος των επιτοκίων της Fed που θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους δανεισμού των επιχειρήσεων των ΗΠΑ και την απόσυρση κεφαλαίων από τις αναδυόμενες οικονομίες* και η κατάσταση στην Κίνα.
Η Κίνα έχει εισέλθει σε φάση μετάβασης από μία οικονομία που είναι προσανατολισμένη στις επενδύσεις και τις εξαγωγές σε οικονομία που στηρίζεται, κυρίως, στην εσωτερική κατανάλωση, με συνέπεια τη μείωση των ποσοστών μεγέθυνσης και της ζήτησης πρώτων υλών και ενεργειακών πόρων. Η παγκοσμιοποίηση στηρίχθηκε στη λειτουργία της Κίνας ως προμηθεύτριας φθηνών προϊόντων και εισαγωγέα πρώτων υλών αλλά και μηχανημάτων και πολυτελών προϊόντων που ευνόησαν τις αναπτυγμένες οικονομίες της δύσης και κυρίως τη Γερμανία. Η σημερινή στροφή επηρεάζει αρνητικά τόσο τις αναδυόμενες οικονομίες όσο και τις αναπτυγμένες.
Στην Eυρωζώνη, η συνέχιση της πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης και οι χαμηλές τιμές πετρελαίου δεν επαρκούν για την αύξηση του ΑΕΠ και τη δημιουργία θέσεων εργασίας εάν δεν συνδυαστούν με την αύξηση των δημοσίων δαπανών και επενδύσεων. Η κρίση στην Ευρωζώνη ενισχύεται και από την εντεινόμενη πολιτική διαίρεση μεταξύ των χωρών του Ευρωπαϊκού Nότου και Βορρά (με τη Γαλλία να βρίσκεται στο μέσον της διαμάχης). Όπως έδειξαν οι εκλογικές διαδικασίες που διεξήχθησαν το 2015 σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, οι λαοί του Nότου (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία) εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην ποικιλώνυμη Aριστερά, ενώ αντίθετα στις χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά ενισχύονται τα ακροδεξιά κόμματα. Η ακροδεξιά κυβέρνηση της Πολωνίας ήδη κινείται στην κατεύθυνση δημιουργίας μίας άτυπης συμμαχίας με τις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού που θα συναντηθεί εντός της νέας χρονιάς και με τις επιδιώξεις της βρετανικής κυβέρνησης για μετατροπή της Ε.Ε. σε ζώνη ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών. Το μέλλον της Ε.Ε. ποτέ στο παρελθόν δεν φαινόταν τόσο γκρίζο και προβληματικό.
Το 2015 έφυγε διαψεύδοντας τις ελπίδες και προσδοκίες των λαών πολλών χωρών του πλανήτη. Στην αυγή της νέας χρονιάς είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι ο γερο-τυφλοπόντικας εξακολουθεί να σκάβει…
(*) Tέλος εποχής; Φύλλο 291/19/12/2015
