Η περιφανής εκλογική νίκη του Ερντογάν δεν πρόκειται να επιφέρει ουσιώδεις αλλαγές στην εσωτερική ή την εξωτερική του πολιτική. Οι εκλογές επιβεβαίωσαν ένα παλαιό δεδομένο: Όταν το πολιτικό σύστημα έχει φθαρεί και διαφθαρεί, εμφανίζεται σωτήρας, με μεγαλύτερη ή μικρότερη επιτυχία. Η διαφορά είναι ότι στην Ελλάδα ούτε η ελίτ ούτε, ευρύτερα, η κοινωνία δείχνουν ότι διαθέτουν την απαραίτητη ζωτικότητα ώστε να αναλάβουν ρόλο σωτηρίας της χώρας. Αντίθετα, η τουρκική κοινωνία, με τον Ερντογάν, έχει σημάδια ρώμης και ισχύος. Ο Ερντογάν έχει και διατηρεί την ηγεμονία και επομένως η άποψη ότι η Τουρκία είναι χωρισμένη στα τρία είναι έωλη και παραπλανητική: Η Τουρκία θεωρητικά χωρίζεται στην κεμαλική/κοσμική, στην ισλαμική του Ερντογάν και στους Κούρδους. Ο διαχωρισμός τυπικά ισχύει αλλά στερείται ουσίας. Οι Κούρδοι έχουν ηττηθεί και απομονωθεί και οι κοσμικοί δεν έχουν δυναμική ανάκτησης της εξουσίας. Αν δεν κάνει κάποιο σοβαρό λάθος, ο Ερντογάν μπορεί να ανατραπεί, μεσοπρόθεσμα, μόνο από μια καθοριστική αποτυχία στα εξωτερικά. Για την ώρα είναι προσεκτικός. Χαρακτηριστικά ο «εξισλαμισμός» της κοινωνικής ζωής άρχισε με φόρα αλλά σύντομα η ορμή εξασθένησε. Μόνο ένας ηλίθιος θα προκαλούσε εσωτερικούς διχασμούς την ώρα πολέμου στη Συρία/Ιράκ, κακών σχέσεων με τις ΗΠΑ κ.λπ. Το τουρκικό καθεστώς δεν κάνει (θρησκευτική) ιδεολογία αλλά εφαρμόζει πολιτικές. Αντιλαμβάνεται ότι το σημαντικό δεν είναι αν τα κορίτσια φοράνε σορτσάκια, αλλά αν η νεολαία στηρίζει την κυβέρνηση αντί να τα σπάει εναντίον της στην πλατεία Ταξίμ. Οι εκλογές έδειξαν ότι η νεολαία ψήφισε «τον πατριώτη Ερντογάν».
Η νίκη του Ερντογάν είναι καθαρή, αριθμητικά και πολιτικά, αλλά εύθραυστη καθώς βασίζεται σε μια ευνοϊκή αλλά ρευστή συγκυρία και όχι σε μια παγιωμένη, ιδεολογικά και πολιτικά, κατάσταση. Ο Ερντογάν είναι κυρίαρχος, υπό τον όρο ότι θα διατηρεί ισσοροπίες, ιδεολογικές / θρησκευτικές και κοινωνικές
Μια παρένθεση: Ο Ερντογάν είναι αδιάλλακτος, επίφοβος αντίπαλος. Αλλά δεν μπορεί να νικηθεί με ύβρεις, τσαμπουκάδες του καφενείου και υποβάθμιση του κινδύνου. Είναι λάθος να δημιουργούμε πλαστή εικόνα του αντίπαλου προτρέποντας στον εφησυχασμό ότι «οι τουρκαλάδες είναι του χεριού μας» γιατί είμαστε πιο μάγκες. Συνταγή καταστροφής.
Κέντρο της πολιτικής του Ερντογάν είναι η συντριβή των Κούρδων και σταδιακά το πετυχαίνει. Μόνο στήριγμα των Κούρδων απόμειναν οι Αμερικανοί που, όμως, δίνουν προτεραιότητα στις σχέσεις με την Τουρκία.
***
Οι Τούρκοι, λοιπόν, θα συνεχίσουν, σε γενικές γραμμές, να ζουν όπως ζούσαν την παραμονή των εκλογών. Η νίκη του Ερντογάν είναι καθαρή, αριθμητικά και πολιτικά, αλλά εύθραυστη καθώς βασίζεται σε μια ευνοϊκή αλλά ρευστή συγκυρία και όχι σε μία παγιωμένη, ιδεολογικά και πολιτικά, κατάσταση. Ο Ερντογάν είναι κυρίαρχος, υπό τον όρο ότι θα διατηρεί ισορροπίες, ιδεολογικές/ θρησκευτικές και κοινωνικές. Όλοι εκτιμούν ότι βάση του Ερντογάν είναι οι μάζες και οι ανερχόμενοι αστοί της Ανατολής, πιστοί, συντηρητικοί μουσουλμάνοι. Τόσο συντηρητικοί όπως π.χ. οι Τούρκοι αστοί της Κωνσταντινούπολης πριν από τρεις-τέσσερεις δεκαετίες. Αυτό το «κοσμοπολίτικο» κλίμα μπορεί ίσως να καταπιεστεί αλλά όχι, πλέον, να εξαλειφθεί. Αντίθετα, είναι το αναπόφευκτο πρότυπο για τους πλούσιους της Ανατολής. Το εκλογικό ακροατήριο του Ερντογάν ωθείται το ίδιο και ωθεί και τον αρχηγό του στον «μοντερνισμό», όχι στο τζιχαντιστικό Ισλάμ.
Οι ανερχόμενοι αστοί γενικά, από τη Δύση ως την Ανατολή, είχαν πάντα και παντού ανάγκη από έναν ισχυρό ηγέτη για να νιώθουν ασφάλεια και να κάνουν τις δουλειές τους. Ο πατριωτισμός του Ερντογάν δεν είναι κούφια λόγια, ξεπούλημα της χώρας από την πίσω πόρτα. Ο κοσμάκης έχει μπροστά του μια εικόνα όπου ο ηγέτης του τα βάζει με τους Αμερικάνους, είναι σεβαστός από τους Ρώσους και δείχνει περιφρονητικός στους Ευρωπαίους. Τι άλλο θα έπρεπε να κάνει για να τον ψηφίσουν; Το αν αυτά καταλήξουν σε τραγωδία δεν μπορεί να συνυπολογιστεί από τους Τούρκους ψηφοφόρους. Εδώ δεν συνυπολογίστηκε από τους Έλληνες ψηφοφόρους ότι ο Τσίπρας είχε αγνοήσει και ανατρέψει το δημοψήφισμα του 60+%. Και τον ξαναψήφισαν. Όχι από κάποια μυστηριώδη τύφλωση ή ιδεολογική μαλάκυνση του εγκεφάλου (επιπόλαιες ερμηνευτικές αγκυλώσεις φανατικών), αλλά απλούστατα επειδή δεν υπήρχε ασφαλής εναλλακτική. Όλοι οι άλλοι, πάσης πολιτικής και ιδεολογικής απόχρωσης, ήταν και είναι δοκιμασμένοι και θλιβερά αποτυχημένοι. Όπως και στην Τουρκία οι αντίπαλοι του Ερντογάν.
***
Οι Ευρωπαίοι δεν έχουν λόγο στα τουρκικά δρώμενα. Απλώς πληρώνουν για να κλείσουν τη ροή μεταναστών. Η ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. έχει εγκαταλειφθεί. Μια αυτοκρατορική Τουρκία δεν χωράει, ούτε ενδιαφέρεται να ενταχθεί στην Ε.Ε. Αν, αντίθετα, ηττηθεί και καταλήξει να τεμαχιστεί, κάθε πρόβλεψη είναι αδύνατη.
Η ανησυχία των ΗΠΑ είναι πραγματική και θα κάνουν ότι μπορούν για να μην τους ξεφύγει η Τουρκία. Μπορεί οι ΗΠΑ να θυσιάσουν τους γείτονες (εμάς) αν έτσι θα εξασφαλίσουν την επάνοδο της Τουρκίας στο μαντρί. Το χειρότερο θα είναι να μας τάξουν ανταλλάγματα για να γίνουμε αιχμή του δόρατος στα συμφέροντά τους, όπως με τον Βενιζέλο. Η πρώην πρόεδρος της Βουλής κ. Μπενάκη είχε προειδοποιήσει για αλλαγές συνόρων από τη δεκαετία του ’90, αλλά ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. παριστάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν.
Η Τουρκία μόνο αν προσκρούσει σε συνεννόηση Τραμπ-Πούτιν θα τα βρει σκούρα. Δηλαδή μια «Γιάλτα» της Μ. Ανατολής, με άδηλη την τύχη Αγγλίας-Γαλλίας. Όσο κι αν φαίνεται απίθανο δεν μπορεί να αποκλειστεί. Οι ΗΠΑ έχουν πρόβλημα με την Κίνα και προοπτικά το ίδιο έχει και η Ρωσία…
ΥΓ. Κλίμα αποστασίας επικαλείται η κυβέρνηση. Δεν υπάρχει, όμως, ούτε Μητσοτάκης, ούτε Παλάτι. Υπάρχει μόνο το Σκοπιανό και άλλες αμαρτίες. Δικές της.
