επιμέλεια: Χριστόδουλος Δολαψάκης
Οι αντικρουόμενες δηλώσεις των κυβερνώντων υπονομεύουν το πιο σημαντικό στοιχείο της οποιαδήποτε απάντησης στον κορωνοϊό: την εμπιστοσύνη. Εάν οι κυβερνήσεις δεν απευθύνονται με ειλικρίνεια στους πολίτες και δεν εκθέτουν μία ολοκληρωμένη στρατηγική με σκοπό τη μείωση της μετάδοσης του ιού και τη σωτηρία ανθρώπινων ζωών, εάν οι πολίτες δεν ακολουθούν τους βασικούς υγειονομικούς κανόνες (κράτημα αποστάσεων, πλύσιμο χεριών, χρήση μάσκας, παραμονή στο σπίτι επί συμπτωμάτων), εάν δε γίνουν αυτά τα βασικά, υπάρχει μόνο μία κατάληξη αυτής της πανδημίας: να γίνεται όλο και χειρότερη.
Tedros Adhanom, επικεφαλής Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, 13 Ιουλίου 2020
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μετά από το σοκ του πρώτου κύματος SARS-CoV2, επιχειρούν την επάνοδο σε μία «κανονικότητα» που περιλαμβάνει χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, επανεκκίνηση της οικονομίας, καθησυχαστικές δηλώσεις και μια προσπάθεια να «συνηθίσουμε» στην ύπαρξη κρουσμάτων και θανάτων, αρκεί αυτά να μην ξεπερνούν ένα ορισμένο όριο. Μετά από εφτά μήνες πανδημίας είναι φανερό ότι αυτό το όριο δεν είναι απλά ένας αριθμός, αλλά η συνισταμένη της κυνικότητας των κυβερνήσεων και της αντοχής των πολιτών, με κριτήριο όχι την υγεία, την επιβίωση των συστημάτων υγείας και τη μείωση των θανάτων, αλλά τη «συνέχιση της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας».
Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ SARS-COV2 σε παγκόσμιο επίπεδο κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος ήταν «ασύμμετρη», δεν είχε σχέση με την παγκόσμια γεωγραφία αλλά με τις «διαδρομές» της οικονομίας και του κεφαλαίου: από την Κίνα το επίκεντρο της πανδημίας μεταφέρθηκε στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ. Ο χρόνος που μεσολάβησε μέχρι τη θέσπιση των περιοριστικών μέτρων τύπου καραντίνας σε συνδυασμό με το επίπεδο κυκλοφορίας του ιού στην κοινότητα εκείνη τη στιγμή ήταν ο κύριος παράγοντας που καθόρισε την έκταση της μετάδοσης και το κόστος σε ανθρώπινες ζωές σε κάθε χώρα κατά τη διάρκεια του «πρώτου κύματος». Τα περιοριστικά μέτρα επέτρεψαν την επιβράδυνση της μετάδοσης του SARS-CoV2 και σε ορισμένες περιπτώσεις χωρών με εγγενή πλεονεκτήματα (νησιωτικές χώρες, μικροί πληθυσμοί) την πρακτική εξαφάνισή του. Ο ιός «εγκαταστάθηκε» στις χώρες και η άρση των περιοριστικών μέτρων οδηγεί φυσικά σε αύξηση των κρουσμάτων, της οποίας το μέγεθος και οι συνέπειες είναι πλέον αντίστοιχες των κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών συνθηκών ανά χώρα.
Η παγκόσμια εικόνα αυτή τη στιγμή φαίνεται πιο «λογική»: Οι τρεις χώρες που ευθύνονται για το 30% των νέων κρουσμάτων καθημερινά και το 40% των θανάτων παγκοσμίως (ΗΠΑ, Βραζιλία, Ινδία) αποτελούν το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού και χαρακτηρίζονται από τεράστιες οικονομικές, κοινωνικές και φυλετικές ανισότητες με τεράστια κομμάτια πληθυσμού στοιβαγμένα σε γειτονιές και «κατοικίες», χωρίς πρόσβαση σε περίθαλψη και χωρίς δυνατότητα τήρησης κανόνων υγιεινής. Οι μαύροι, οι ιθαγενείς και οι φτωχοί εργαζόμενοι πληρώνουν το τίμημα της κυνικής επίκλησης για «επανεκκίνηση της οικονομίας» και οι θάνατοι ανάμεσά τους αποτελούν για τις ελίτ ένα «αναγκαίο κακό». Η κυνικότητα φτάνει σε επιχειρήματα μαλθουσιανού τύπου και σε θρασείς δηλώσεις πως τα lockdown επιδεινώνουν τη ζωή της «φτωχολογιάς», οπότε γαία πυρί μιχθήτω.
Μέσα σε όλα όσα συμβαίνουν και θα συμβούν μέχρι το τέλος του καλοκαιριού ας προσπαθήσουμε να είμαστε ψύχραιμοι, λογικοί, σωστά πληροφορημένοι και όσο μπορούμε να αποφεύγουμε τη συνύπαρξη των «τριών Κ»: Κλειστούς χώρους, Κοντινές επαφές και πολύ Κόσμο!
Αυτή τη στιγμή ολόκληρες χώρες ή περιοχές χωρών σε ΗΠΑ, Λατινική Αμερική και Αφρική αποτελούν πραγματικές εστίες υπερμετάδοσης, αποτελούν τα παγκόσμια «covid party» με οικοδεσπότη το νεοφιλελευθερισμό. Στην Ευρώπη, οι καθημερινές εικόνες των ΜΜΕ τον χειμώνα με τις εκατόμβες νεκρών σε νοσοκομεία και γηροκομεία, έχουν δώσει τη θέση τους σε μία «καθημερινότητα» κάποιων εκατοντάδων νέων καθημερινών κρουσμάτων, που φαίνεται να μην «ενοχλούν» τις κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών και –το χειρότερο– να «συνηθίζονται» από τους πολίτες. Παρά την πικρή εμπειρία του πρώτου κύματος SARS-CoV2 δεν προκύπτει από πουθενά μία στροφή στην πολιτική υπέρ της θωράκισης και ενίσχυσης των δημοσίων συστημάτων υγείας πόσο μάλλον υπέρ της αλληλεγγύης και της συνεργασίας μεταξύ των χωρών.
ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ είμαστε μάρτυρες μιας πολιτικής «βλέποντας και κάνοντας» χωρίς ουσιαστικό, δημόσια διατυπωμένο σχέδιο για τους επόμενους μήνες. Η κυβέρνηση «τα έδωσε όλα» για την επανεκκίνηση του τουρισμού και με ένα τρόπο η εξαιρετικά μειωμένη τουριστική κίνηση έχει «γλιτώσει» προς το παρόν τη χώρα από μία μεγάλη υγειονομική κρίση την ίδια στιγμή που αυτό στοιχίζει ακριβά σε οικονομικό επίπεδο. Οι αλλοπρόσαλλες και αντιφατικές πολιτικές υγείας, ο ουσιαστικός εκβιασμός για ανάγκη επανεκκίνησης της οικονομίας («δεν τίθεται ξανά θέμα ολικού lock down» διακηρύττουν συνεχώς οι κυβερνώντες), η συνεχής επίκληση σε επικείμενες επιστημονικές ανακαλύψεις που θα «λύσουν το πρόβλημα» χωρίς ουδεμία σοβαρή δέσμευση για την ενίσχυση των δομών υγείας, αποτελούν τον κύριο παράγοντα κινδύνου και όχι γενικά και αόριστα η «ανευθυνότητα».
Αυτή τη στιγμή, η διάρρηξη του αισθήματος «εμπιστοσύνης» που οικοδομήθηκε κατά τη διάρκεια του χειμώνα (ο ρόλος του κ. Τσιόδρα ήταν κομβικός σε αυτόν τον τομέα και η κυβέρνηση το αντιλήφθηκε και το εκμεταλλεύτηκε) με την επακόλουθη χαλάρωση ή κατάργηση των βασικών υγειονομικών κανόνων, η αύξηση των κρουσμάτων τόσο των εισαγόμενων από το εξωτερικό όσο και των εντόπιων ιδίως σε περιοχές της περιφέρειας που μέχρι τώρα δεν είχαν κρούσματα, άρα ούτε δομές και εμπειρία διαχείρισης περιστατικών, εγκυμονούν κινδύνους για τη χώρα μας. Μέσα σε όλα όσα συμβαίνουν και θα συμβούν μέχρι το τέλος του καλοκαιριού ας προσπαθήσουμε να είμαστε ψύχραιμοι, λογικοί, σωστά πληροφορημένοι και όσο μπορούμε να αποφεύγουμε τη συνύπαρξη των «τριών Κ»: Κλειστούς χώρους, Κοντινές επαφές και πολύ Κόσμο!
