Οι χούντες βασάνιζαν και βασανίζουν τους αντιπάλους τους. Οι δημοκρατίες επίσης, όλο και συχνότερα, αν και συνήθως όχι μεθοδικά. Το κοινό στοιχείο, πέρα από τη χρήση μιας διεθνώς απαγορευμένης μεθόδου ανάκρισης ή/και τιμωρίας, είναι ότι όλα τα καθεστώτα το αρνούνται. Η ελληνική χούντα, για παράδειγμα, απέρριπτε μετά βδελυγμίας τις κατηγορίες ότι βασάνιζε πολιτικούς κρατούμενους. Υπάρχει μια εξαίρεση: οι ΗΠΑ, που μάλιστα είναι υπερήφανες διότι βασανίζουν μόνο όταν «χρειάζεται», και μετά ξοδεύουν και 50 εκατομμύρια για να εντοπίσουν αν το παράκαναν ή (ακόμη χειρότερα) αν τα βασανιστήρια δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Ίσως ακόμη πιο εξοργιστικό από το ψευδοεπιστημονικό πρόγραμμα «αναβαθμισμένων μεθόδων ανάκρισης» των ΗΠΑ είναι ότι, από ένα σημείο και μετά, τέτοιου είδους παροχή υπηρεσιών… ιδιωτικοποιήθηκε. Η CIA παρέδιδε κρατούμενους σε ιδιωτικές εταιρίες ή σε «αρμόδιες» κρατικές υπηρεσίες τρίτων χωρών ώστε να αποσπάσουν ομολογίες με βασανιστήρια χωρίς να λερώνονται αμερικανικά χέρια. Στο έργο αυτό συμμετείχε και πλήθος ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, που σήμερα μαθαίνουν για βασανιστήρια και πέφτουν από τα σύννεφα… Το άρθρο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στο AlterNet στις 9/12/2014.
Τι έφερε στο φως η έρευνα για τα βασανιστήρια της CIA
Του Κλιφ Γουέδερς
Στις 9 Δεκεμβρίου δόθηκε στη δημοσιότητα η έρευνα που διενήργησε η Επιτροπή Αντικατασκοπείας της Γερουσίας, η οποία κόστισε 50 εκατομμύρια δολάρια και είχε ως αντικείμενο τις τακτικές βασανιστηρίων που εφάρμοσε σε κρατούμενους η CIA την περίοδο Μπους, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Φυσικά το κείμενο που δημοσιεύθηκε δεν είναι η πλήρης και τελική έκθεση, αλλά μία συμπυκνωμένη και λογοκριμένη περίληψη 480 σελίδων. Η συνολική έκθεση ξεπερνά τις 6.000 σελίδες.
Η έκθεση διαπιστώνει ότι οι «αναβαθμισμένες μέθοδοι ανάκρισης» που επέτρεψε η αμερικανική κυβέρνηση δεν οδήγησαν σε «αξιοποιήσιμες πληροφορίες», σύμφωνα με τον γερουσιαστή Άνγκους Κινγκ, μέλος της Επιτροπής Αντικατασκοπείας. «Βασανίσαμε ανθρώπους; Ναι. Έφερε αποτέλεσμα; Όχι», δήλωσε ο Άνγκους Κινγκ, ανεξάρτητος γερουσιαστής του Μέιν. Ακολουθούν οι πιο συγκλονιστικές διαπιστώσεις της έρευνας:
1. Κάποιοι κρατούμενοι πέθαναν λόγω των μεθόδων ανάκρισης. Το Νοέμβριο 2002, ένας κατά τα άλλα υγιής κρατούμενος που κρατείτο ημίγυμνος και αλυσοδεμένος σε τσιμεντένιο πάτωμα, πέθανε – μάλλον από υποθερμία. Η ηγεσία της CIA υποστήριξε ότι είχε περιορισμένη μόνο γνώση των «αναβαθμισμένων ανακριτικών πρακτικών» στον συγκεκριμένο τόπο κράτησης.
2. Οι μέθοδοι ήταν πολύ πιο βίαιες απ’ ό,τι ήταν προηγουμένως γνωστό. Πολλοί κρατούμενοι της CIA που υπέστησαν τις μεθόδους αυτές υπέφεραν από παραισθήσεις, παράνοια, αϋπνία και κάποιοι προσπάθησαν να αυτοακρωτηριαστούν, αναφέρει η έκθεση. Σε μία περίπτωση, ένας κρατούμενος ύποπτος για συμμετοχή στην Αλ Κάιντα έπαψε να έχει οποιαδήποτε αντίδραση μετά από μία περίοδο εντατικών βασανιστηρίων με τη μέθοδο του εικονικού πνιγμού. «Αφροί έβγαιναν από το ορθάνοιχτο στόμα του», αναφέρει η έκθεση. Επίσης, κρατούμενοι υποβλήθηκαν σε αναγκαστική σίτιση και ενυδάτωση από τον πρωκτό, παρότι δεν υπήρχε ιατρική ανάγκη για κάτι τέτοιο.
3. Άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν σε συνδυασμό με τον εικονικό πνιγμό. Αυτές οι ανακριτικές μέθοδοι περιλάμβαναν παρατεταμένη έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες, χτυπήματα στο πρόσωπο και στέρηση ύπνου. Ιδιαίτερα σφοδρή ήταν η άσκηση του εικονικού πνιγμού. «Σε πολλές περιπτώσεις, οι πιο σκληρές μέθοδοι εφαρμόστηκαν αμέσως, σε συνδυασμό μεταξύ τους και χωρίς παύση», αναφέρεται σε άλλο σημείο. «Η στέρηση ύπνου για πάνω από 180 ώρες επιβαλλόταν συνήθως σε όρθια θέση ή σε επώδυνες στάσεις, συχνά με τα χέρια αλυσοδεμένα πάνω από τα κεφάλια τους».
4. Η χρήση των αναβαθμισμένων τεχνικών ανάκρισης δεν απέβη αποτελεσματική. Η Επιτροπή καταλήγει ότι οι «αναβαθμισμένες ανακριτικές μέθοδοι» δεν αποδείχτηκαν αποτελεσματικό μέσο απόκτησης ορθών πληροφοριών. Για παράδειγμα, 7 από τους 39 κρατούμενους της CIA για τους οποίους είναι γνωστό ότι υποβλήθηκαν σε «αναβαθμισμένη ανάκριση», δεν απέφεραν πληροφορίες στη διάρκεια της κράτησής τους από τη CIA. Άλλοι κρατούμενοι απέφεραν ουσιαστικές, ακριβείς πληροφορίες πριν βασανιστούν ή χωρίς καν να υποβληθούν σε βασανιστήρια.
5. Η CIA είπε ψέματα για την αποτελεσματικότητα των μεθόδων. Η CIA είπε ψέματα στο Λευκό Οίκο και το Κογκρέσο ότι «οι αναβαθμισμένες ανακριτικές της μέθοδοι απέτρεψαν συγκεκριμένα τρομοκρατικά σχέδια», ενώ έγιναν συλλήψεις ανθρώπων που εσφαλμένα είχαν χαρακτηριστεί τρομοκράτες εξαιτίας αυτών των μεθόδων. Η CIA χρησιμοποίησε τα παραδείγματα αυτά για να υποστηρίξει ότι οι μέθοδοί της ήταν όχι μόνο αποτελεσματικές, αλλά και αναγκαίες για την απόκτηση «κατά τα άλλα μη διαθέσιμων» αξιοποιήσιμων πληροφοριών που «έσωσαν ζωές».
6. Συμβασιούχοι ψυχολόγοι χωρίς εμπειρία επινόησαν τις μεθόδους. Η έρευνα δείχνει ότι ψυχολόγοι με συμβάσεις έργου επινόησαν τις αναβαθμισμένες ανακριτικές τεχνικές της CIA και έπαιξαν κομβικό ρόλο στην εκτέλεση, αξιολόγηση και διαχείριση του προγράμματος κράτησης και ανάκρισης. Η προηγούμενη εμπειρία των ψυχολόγων είχε αποκτηθεί στη Σχολή Αεροπορίας των ΗΠΑ για Επιβίωση, Διαφυγή και Απόδραση. Κανείς τους δεν είχε εμπειρία ως ανακριτής. Δεν είχαν καμία ειδική γνώση γύρω από την Αλ Κάιντα, καμία εμπειρία σε θέματα καταπολέμησης της τρομοκρατίας, ούτε κάποια σχετική πολιτισμική ή γλωσσολογική ειδίκευση. Σύμφωνα με την έκθεση, «το 2005 η CIA είχε πλέον αναθέσει σε εξωτερικούς συνεργάτες σχεδόν όλες τις δραστηριότητες του προγράμματος».
7. Ακόμα και όσοι δεν ήταν ύποπτοι υποβάλλονταν σε ανάκριση. Από τους 119 γνωστούς κρατούμενους, τουλάχιστον 26 κρατήθηκαν από λάθος, χωρίς να πληρούν τις προδιαγραφές κράτησης. Μεταξύ αυτών ήταν ένας άνδρας με «νοητική στέρηση» που κρατήθηκε από τη CIA μόνο και μόνο για να εκβιαστεί μέλος της οικογένειάς του να δώσει πληροφορίες, δύο άτομα που ήταν ξένες «πηγές» της υπηρεσίας πληροφοριών της CIA, και δύο άτομα που η CIA ισχυρίστηκε ότι είχαν σχέση με την Αλ Κάιντα με βάση μόνο «ομολογίες» που κατασκεύασε κρατούμενος της CIA υπό την πίεση των αναβαθμισμένων μεθόδων ανάκρισης. Αυτοί οι κρατούμενο όμως παρέμειναν υπό κράτηση ακόμα και μήνες μετά την ετυμηγορία της CIA ότι δεν πληρούσαν τα αναγκαία κριτήρια κράτησης. Τα αρχεία της CIA δεν παρέχουν επαρκείς πληροφορίες που να δικαιολογούν την κράτηση πολλών άλλων κρατουμένων.
Μετάφραση: Ελεάννα Ροζάκη
