ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ από την Κύπρο
Η κατοχική Τουρκία είναι αποφασισμένη να κυριαρχήσει στο ενεργειακό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και να επικρατήσει στις μάχες που δίνονται στην εν εξελίξει ανακατανομή ισχύος στην ευρύτερη περιοχή. Ο Τούρκος πρόεδρος, παρόλο που όλοι τον θέλουν «εξασθενημένο πολιτικά», φαίνεται να έχει διαμορφώσει την τακτική που θα ακολουθήσει και την υλοποιεί. Τόσο με επιθετικές, επεκτατικές κινήσεις όσο και αναφορικά με πρακτικές που θα συνιστούν «απάντηση» στον ενεργειακό και άλλων σχεδιασμών της Λευκωσίας.
Πριν μερικά χρόνια η Άγκυρα έψαχνε να ενοικιάσει σκάφη για σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις και αντιμετώπιζε μεγάλες δυσκολίες. Σήμερα η κατοχική δύναμη έχει δημιουργήσει έναν δικό της στόλο με γεωτρύπανα και ερευνητικά σκάφη. Προ ημερών, ανακοίνωσε την αγορά και τέταρτου γεωτρύπανου, 7ης γενιάς. Το γεωτρύπανο βαθέων υδάτων «West Cobalt» θα ξεκινήσει τις εργασίες του αφού θα του δοθεί νέο όνομα, τουρκικό. Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Σαμπάχ, η Τουρκία θα είναι ο πρώτος χρήστης του West Cobalt, γνωστού ως Cobalt Explorer στη διεθνή ναυτιλιακή αγορά. Η Τουρκία, της οποίας τα τρία υπάρχοντα πλοία είναι 6ης γενιάς, θα προσθέσει το πλοίο γεωτρήσεων 7ης γενιάς στον στόλο της, αγοράζοντας το πλοίο West Cobalt. Το σκάφος, μετά τις προσαρμογές που θα γίνουν, θα «βαπτιστεί» τουρκικά και θα σταλεί αρχικά στη Μαύρη Θάλασσα, όπου βρέθηκαν κοιτάσματα φυσικού αερίου. Ωστόσο, τόσο το νέο απόκτημα όσο και τα υπόλοιπα ανά πάσα στιγμή θα σταλούν στην κυπριακή ΑΟΖ. Αυτή θα είναι και η απάντηση στην επανέναρξη του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κάνοντας αρχή με την κάθοδο γεωτρύπανων της Exxon Mobil και Qatar Petroleum.
Μεγαλώνει, λοιπόν, ο στόλος των γεωτρύπανων της Τουρκίας. Μεγαλώνουν και οι αξιώσεις της και είναι –κατά την τουρκική λογική– πιο κοντά στις επεκτατικές επιδιώξεις σε όλα τα πεδία. Άλλωστε τα ενεργειακά συνδέονται με τους ευρύτερους στρατηγικούς στόχους της Άγκυρας.
Την ίδια ώρα, ο Ερντογάν δήλωσε ότι σκοπεύουν να θέσουν σε λειτουργία την πρώτη μονάδα του πυρηνικού σταθμού Άκουγιου το 2023, γεγονός που θα εντάξει την Τουρκία μεταξύ του περιορισμένου αριθμού χωρών στον κόσμο που μπορούν να επεξεργαστούν και να χρησιμοποιήσουν την πυρηνική ενέργεια. Η ημερομηνία, το 2023, δεν τίθεται τυχαία: Συμπληρώνονται 100 χρόνια τουρκικού κράτους ενώ είναι προγραμματισμένες και εκλογές.
Η Τουρκία, μέχρι στιγμής, αντιλαμβάνεται πως δύσκολα θα ανατραπούν οι σχεδιασμοί της αυτοί. Αξιοποιεί το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αντιδράσεις –πέραν των φραστικών– στις παρανομίες της και πως η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μικρή χώρα και, στην προκειμένη περίπτωση, μόνη της. Η συνέχεια αναμένεται ότι θα είναι πολύ δύσκολη για την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία θα βρίσκεται αντιμέτωπη με τις κλιμακούμενες επιθέσεις της Τουρκίας.
«Παγώνοντας» τις όποιες άλλες εξελίξεις, κυρίως σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, η Άγκυρα έχει διαμορφώσει μια τακτική επιβολής και ετσιθελισμού. Σε αυτή τη φάση η μεγάλη εικόνα είναι τα ενεργειακά. Ο… πόλεμος των γεωτρύπανων. Κι αυτό γίνεται με προέλαση στη θάλασσα –εκτός από το έδαφος βέβαια– με απώτερο στόχο την επιβολή νέων τετελεσμένων. Η Άγκυρα υλοποιεί βαθμηδόν έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό πλήρους ελέγχου της Κύπρου και μέσω αυτής και της περιοχής. Είναι η σύγχρονη εκδοχή του πολέμου των κανονιοφόρων.
Η Τουρκία, μέχρι στιγμής, αντιλαμβάνεται πως δύσκολα θα ανατραπούν οι σχεδιασμοί της αυτοί. Αξιοποιεί το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αντιδράσεις –πέραν των φραστικών– στις παρανομίες της και πως η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μικρή χώρα και, στην προκειμένη περίπτωση, μόνη της
Επενδύει στους εποίκους
Αλλά και στα κατεχόμενα, αυτό που γίνεται είναι πως το καθεστώς Ερντογάν, σφίγγει όλο και περισσότερο τον κλοιό του ελέγχου γύρω από τους Τουρκοκύπριους. Πέραν από την πλήρη εξάρτηση, που υπάρχει –πολιτική, οικονομική– η Άγκυρα ξεκάθαρα πλέον φαίνεται να μην εμπιστεύεται τους Τουρκοκύπριους πολιτικούς. Ούτε εκείνους που βρίσκονται στην υπηρεσία της και είναι πιστοί. Γι’ αυτό και σιγά σιγά προωθούνται στην ιεραρχία του ψευδοκράτους έποικοι. Είναι της απολύτου εμπιστοσύνης της Τουρκίας, που δεν επιτρέπει «λάθη» ή διαφοροποιήσεις από τις εντολές της.
Η πλήρης, λοιπόν, οικονομική εξάρτηση, η εναρμόνιση με τις δομές της Τουρκίας, η ισλαμοποίηση, η βαθμηδόν επικράτηση των εποίκων στα δρώμενα, αποτελούν παζλ τουρκικών κινήσεων, που συνδέονται με τις στρατηγικές επιδιώξεις της κατοχικής δύναμης.
Αθηναϊκό κράτος Κολωνακίου
Απέναντι σε αυτές τις επιθετικές κινήσεις της κατοχικής δύναμης, η απάντηση της Λευκωσίας είναι η ενίσχυση των συνεργασιών. Είναι τούτο αρκετό; Μέχρι στιγμής δεν φαίνεται τούτο να λειτουργεί αποτρεπτικά. Εκείνο, που προφανώς απουσιάζει είναι η έλλειψη στρατηγικής και τακτικής. Είναι αποτέλεσμα αδυναμίας καθορισμού βημάτων αποτροπής, που θα οδηγούν στην ανατροπή των κατοχικών δεδομένων στην Κύπρο.
Και η Αθήνα; Στο στενό περιβάλλον του αθηναϊκού κράτους, που περιορίζεται στα όρια του κέντρου που καλύπτει Κολωνάκι, Βουλή, Μαξίμου, οι προτεραιότητες είναι άλλες. Άλλωστε, το Κυπριακό, η Κύπρος θεωρείται «πονοκέφαλος» και… εμπόδιο για την ανάπτυξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Ψευδαισθήσεις και απουσία γνώσης της τουρκικής πολιτικής.
Τριάντα οκτώ χρόνια από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους
Η Τουρκία προχώρησε στις 15 Νοεμβρίου 1983 στην ανακήρυξη του ψευδοκράτους, πιάνοντας εν πολλοίς στον ύπνο τη Λευκωσία. Το προηγούμενο βράδυ, στις 14 Νοεμβρίου, ο Ντενκτάς κάλεσε όλους τους «βουλευτές» της «νομοθετικής συνέλευσης» σε δείπνο. Δεν υπήρξε οποιαδήποτε ένδειξη για τις προθέσεις του μέχρι εκείνη τη στιγμή. Στο δείπνο ο πάλαι κατοχικός ηγέτης, τους ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προχωρήσει στην ανακήρυξη ανεξάρτητου κράτους. Το κλίμα στα κατεχόμενα ήταν συνωμοτικό. Οι επικοινωνίες δεν λειτουργούσαν και όλες οι κινήσεις γινόντουσαν με πλήρη μυστικότητα. Η Άγκυρα διά του Ντενκτάς είχε καταστήσει σαφές πως για όλα τα κόμματα η υποστήριξη της αποσχιστικής ενέργειας ήταν μονόδρομος. Όποιος δεν ακολουθούσε θα είχε επιπτώσεις. Με ό,τι αυτό θα σήμαινε. Στα κόμματα της Αριστεράς οι συζητήσεις κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες. Τόσο το Ρεπουπλικανικό Τουρκικό Κόμμα όσο και το Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης αποφάσισαν με πλειοψηφία να στηρίξουν την απόφαση.
Ο τότε υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Ιακώβου, σε συνέντευξή του στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση (15/11/2017) ανέφερε πως εκείνο το πρωινό, 15/11/1983 και ώρα 9.30 π.μ. κτύπησε το τηλέφωνό του. Ήταν ο Βρετανός ύπατος αρμοστής στη Λευκωσία, ο οποίος τον πληροφορούσε «ότι κάτι περίεργο συμβαίνει στα κατεχόμενα και πως μάλλον ο Ραούφ Ντενκτάς θα ανακήρυττε το ψευδοκράτος, αφού προχώρησε και σε κλείσιμο του οδοφράγματος. Πράγμα που επιβεβαιώθηκε».
Σύμφωνα με τον Γιώργο Ιακώβου, η κυβέρνηση γνώριζε για την ύπαρξη αυτού του ενδεχομένου, ωστόσο η ημερομηνία δεν μπορούσε να προβλεφθεί. Άλλωστε, όπως είπε, από το 1977-1978, ο Ραούφ Ντενκτάς αναφερόταν σε αυτό. Υπήρχε ο σχεδιασμός για το πώς Λευκωσία και Αθήνα θα αντιδρούσαν, είπε ο κ. Ιακώβου, ζητήθηκαν σχετικές γνωματεύσεις και προετοιμαζόταν η ομιλία του ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας. Σε συσκέψεις που γίνονταν, ο τότε υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Κυπριανού, έθετε ακόμα και το ενδεχόμενο στρατιωτικής φύσεως αντιποίνων, το οποίο ωστόσο απορρίφθηκε. Λευκωσία και Αθήνα τάχθηκαν υπέρ της διεκδίκησης ενός ισχυρού ψηφίσματος καταδίκης της ανακήρυξης του ψευδοκράτους από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Όπερ και έγινε.
