Συνέντευξη στην Μαρία Ατσελέ
Η ομάδα Πλάνη, έπειτα από αρκετά χρόνια ενασχόλησης με έργα ξένου ρεπερτορίου, επιστρέφει στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο με το καινούργιο έργο της Άννας Ετιαρίδου, Οι επισκέπτες του Δεκαπενταύγουστου. Ένα έργο ρεαλιστικό και συγχρόνως συμβολικό, με ήρωες-σύμβολα ενός κόσμου που –αν και είναι πλέον παρελθόν– αποτελεί μέρος της πιο πρόσφατης Ιστορίας μας.
Ελλάδα 1957. Δεκαπενταύγουστος. Έξι γυναίκες, εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους, δουλεύουν σ’ ένα μικρό εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας και κατοικούν στις ετοιμόρροπες παράγκες που τους παραχωρεί ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου. Τρόμος επικρατεί στην καθημερινότητά τους, καθώς, στην παραμικρή αντίδραση απέναντι στο Αφεντικό, διακυβεύεται η παραμονή τους στο εργοστάσιο και στη στέγη που τους προσφέρει.
Ώσπου μια σειρά από αναπάντεχα γεγονότα, φέρνει τις έξι εργάτριες σε αδιέξοδο και ο μόνος δρόμος που τους μένει είναι η κατά μέτωπο σύγκρουση με το Αφεντικό. Στη διάρκεια ενός έτους, η μία ανατροπή διαδέχεται την άλλη και έως τον επόμενο Δεκαπενταύγουστο, τίποτα δεν θα είναι το ίδιο…
Με αφορμή την παράσταση μιλήσαμε με την συγγραφέα και ηθοποιό του έργου, Άννα Ετιαρίδου.
Τι σας έκανε να «ανεβάσετε» μια τέτοια παράσταση τους καιρούς που ζούμε;
Ζούμε σε μια εποχή αρκετά ταραγμένη, που καθημερινά γίνονται πάρα πολλές συζητήσεις σχετικά με την κατάσταση της κοινωνίας, της οικονομίας, τις διαφορετικές ιδεολογίες και τις μεταξύ τους συγκρούσεις. Όμως οι συζητήσεις μας μένουν μετέωρες, μια και δεν μπορούμε να βρούμε λύσεις σε καμία από τις κρίσεις που μας καταδυναστεύουν. Πιστεύω πως οι πολίτες, παγκοσμίως, νιώθουν πολύ μπερδεμένοι μέσα σ’ αυτήν τη νέα τάξη πραγμάτων και δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν. Με αφορμή –ή με πρόφαση– την οικονομική κρίση, οι κοινωνίες οδηγούνται σε μία χαώδη κατάσταση, στην οποία ούτε οι ιδέες, ούτε η κοινωνική πρόνοια, αλλά ούτε και η ίδια η ανθρώπινη ζωή έχουν αξία.
Νιώθοντας αυτό το συναίσθημα ματαιότητας, προσπάθησα να βάλω μέσα μου μια κάποια τάξη σχετικά με αυτά που παρατηρώ στην κοινωνία μας και, κάπως έτσι, «ξεπήδησαν» από μέσα μου Οι επισκέπτες του Δεκαπενταύγουστου. Μέσα σ’ ένα εργοστάσιο, που συμβολίζει ξεκάθαρα την ανθρώπινη κοινωνία, τοποθέτησα την υπόθεση του έργου, προσπαθώντας να μιλήσω για όσο το δυνατόν περισσότερα θέματα αφορούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Η εργασία, η καταπίεση των εργαζομένων, η έλλειψη προσωπικής ζωής και χρόνου, η ανέχεια, η μετανάστευση, η αυθόρμητη αντίδραση, η καταστολή της αντίδρασης και πολλά άλλα παρόμοια ζητήματα απεικονίζονται στο έργο, και με χαρά μου διαπιστώνω, πως πυροδοτούν μεγάλες συζητήσεις μετά το τέλος της παράστασης.
Γιατί η ιστορία έξι εργατριών; Τι το ιδιαίτερο έχουν να μας πουν;
Κατ’ αρχάς πρέπει να πω πως, παρόλο που το έργο έχει σαν κεντρικό του άξονα την κοινή ιστορία των έξι γυναικών μέσα στο χώρο του εργοστασίου, οι ίδιες οι εργάτριες δεν έχουν και πολλά κοινά μεταξύ τους, πέρα από τη φτώχεια που τις αναγκάζει να ζουν και να εργάζονται εκεί. Η καθεμία έχει τη δική της ιστορία, το δικό της παρελθόν, τα δικά της όνειρα, μεγάλα ή μικρά και φυσικά τα δικά της κίνητρα που εξηγούν γιατί κάνει ό,τι κάνει. Με μια απλή αναγωγή, βλέπουμε πως οι έξι γυναίκες αντιπροσωπεύουν ολόκληρες κοινωνικές ομάδες που η καθεμία έχει άλλη οπτική απέναντι στα πράγματα. Κι ενώ δείχνουν να τις χωρίζουν πολλά, ένα αναπάντεχο γεγονός τις φέρνει σε αδιέξοδο και η μόνη λύση είναι η κατά μέτωπο σύγκρουση με το αφεντικό. Η κομβική στιγμή που όλες οι κοινωνικές ομάδες ενώνονται ενάντια στην εξουσία είναι αυτό για το οποίο μιλάει κυρίως το έργο. Βέβαια, επειδή το έργο είναι ρεαλιστικό, απεικονίζεται και η διάνοια της εκάστοτε εξουσίας να χειραγωγεί τους πολίτες. Το αφεντικό χρησιμοποιεί όλους τους τρόπους για να παγιώσει την κυριαρχία του: συχνά με εκφοβισμό, απειλές, ωμή βία, αλλά και μικρά προνόμια –για να εξασφαλίσει την ευγνωμοσύνη των εργατριών– και φυσικά με την αποτελεσματικότερη μέθοδο όλων, το «διαίρει και βασίλευε». Δυστυχώς, η κάθε εξουσία κληροδοτεί τις γνώσεις της στην επόμενη, ενώ οι πολίτες μόνο αυθόρμητα –και συνήθως χωρίς σχέδιο– προβαίνουν σε κάποιες αντιδράσεις. Αυτό είναι κατά τη γνώμη μου ο μεγαλύτερος λόγος για να υπάρχουν οι κοινωνικές αδικίες που βλέπουμε γύρω μας.
Θα θέλατε να μας μιλήσετε για την Ομάδα Πλάνη;
Η Ομάδα Πλάνη κλείνει φέτος 22 χρόνια ύπαρξης με συνεχή παρουσία στο θέατρο από το 1996. Το πιο χαρακτηριστικό «δείγμα γραφής» της είναι η συχνή εναλλαγή ρεπερτορίου, έτσι ώστε μέσα στα 22 αυτά χρόνια να έχει ασχοληθεί σχεδόν με όλα τα είδη θεάτρου. Υπήρξε η ομάδα που εισήγαγε το Bar Theatre και του έδωσε και τη χαρακτηριστική ονομασία του που χρησιμοποιείται ακόμα όταν αναφέρονται έργα που παίζονται στο χώρο ενός μπαρ. Από το 1998 μέχρι και το 2004 γράφαμε οι ίδιοι έργα για να παίζονται ειδικά σε μπαρ, πιστεύοντας ότι το μπαρ πρέπει να αποτελεί το ζωτικό χώρο του έργου και όχι να παίζεται ένα οποιοδήποτε έργο σε μια αυτοσχέδια «σκηνή» και η διαφορά από το παραδοσιακό θέατρο να είναι ότι απλά οι θεατές μπορούν παρακολουθώντας να πίνουν και το ποτό τους. Μετά το 2004 στραφήκαμε στο κλασσικό ρεπερτόριο και για κάποια χρόνια ανεβάσαμε Τσέχωφ, Πιραντέλλο, Στρίντμπεργκ. Αργότερα ανεβάσαμε σύγχρονους δραματουργούς, παρουσιάζοντας στο κοινό σημερινά θέματα σε παραστάσεις όπως Στη Νεκρά και Free Freaks. Και φέτος, εντελώς αυθόρμητα «επιστρέψαμε» στην Ελλάδα και ανεβάζουμε ένα έργο που προσωπικά έγραψα με πολύ πόνο. Συνήθως, δεν επιλέγουμε ένα έργο απλά επειδή μας άρεσε. Είναι η εσωτερική μας ανάγκη που βρίσκει το έργο…
INFO
Κείμενο: Άννα Ετιαρίδου
Σκηνοθεσία: Κώστας Δελακούρας
Ερμηνεύουν: Άννα Ετιαρίδου, Γιάννα Σκουλικάρη, Άννα Πλουμίδου, Ηλιάνα Νικολοπούλου, Θέτις Μητκίδου, Χαρά Καραβασιλείου και ο Κώστας Δελακούρας
Πρωτότυπη μουσική: Σέργιος Τελλής
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ράνια Κονδύλη
Φωτισμοί-Ηχοληψία: Σάββας Σουρμελίδης
Φωτογραφίες: Μάνος Γεωργίου
Βίντεο: Πέτρος Κιοσές
Θέατρο «Βαφείο – Λάκης Καραλής»
Αγίου Όρους 16 & Κωνσταντινουπόλεως 115, Κεραμεικός
Στάση Μετρό: Κεραμεικός
Τηλέφωνο Κρατήσεων: 210 3425637
Ημέρες παραστάσεων: κάθε Σάββατο στις 21:00 & κάθε Κυριακή στις 18:30 (μέχρι 1 Απρίλη)
Διάρκεια παράστασης: 120’
Τιμές εισιτηρίων: 12 € (γενική είσοδος), 5 € (μειωμένο – ΑΜΕΑ, Φοιτητικό, Ανέργων).
