Οι μικροπολιτικές επιδιώξεις και το καθοριστικό κενό εκπροσώπησης
Του Γιώργου Παπαϊωάννου
Οι αυξομειώσεις της δύναμης των κομμάτων, η ρευστοποίηση και οι μετακινήσεις συνεχίζονται. Είναι φανερό ότι η διάσταση του χρόνου έχει διαφορετική σημασία από ό,τι λίγα χρόνια πριν. Κόμματα δημιουργούνται, εκτινάσσονται ή καταποντίζονται με καταιγιστικούς ρυθμούς. Αυτό που γραφόταν, λοιπόν, το 2010 σαν μια πρόβλεψη για το μέλλον, ότι δηλαδή το πολιτικό σκηνικό ανατινάζεται όπου «μπαίνει το ΔΝΤ», σήμερα είναι μια πραγματικότητα που μάλιστα είναι δεδομένο ότι δεν έχει ξεδιπλωθεί σε όλη της την έκταση.
Έχει επισημανθεί ξανά ότι κρίσιμη παράμετρος των εξελίξεων είναι ο λεγόμενος χώρος της Κεντροαριστεράς και η επιχείρηση ανάκαμψής του. Όταν εμφανίστηκε η κίνηση των 58, υπήρχε η εκτίμηση ότι, παρά την προβολή που απολάμβαναν από τα ΜΜΕ, λίγα πράγματα μπορούσαν να καταφέρουν οι διεργασίες δοκιμασμένων παραγόντων και χώρων που παραπέμπουν στη διάσωση των σημερινών πολιτικών σχηματισμών, ενώ αναζητούνται πιο άφθαρτες λύσεις και εφεδρείες.
Από αυτήν την άποψη, δεν αποτελεί έκπληξη η κατάληξη στο σίριαλ της Ελιάς αλλά ούτε και το δημοσκοπικό φούσκωμα του Ποταμιού. Οι πιο κλασικές συνταγές με άρωμα παλιού πολιτικού συστήματος φαίνονται καταδικασμένες σε αποτυχία. Οι «πιο άφθαρτες λύσεις και εφεδρείες» τραβάνε περισσότερο, μέχρι να αναμετρηθούν με πραγματικά προβλήματα και πιθανόν κι αυτές να φθαρούν, αφού αν το πρόβλημα ήταν μόνο επικοινωνιακό, θα είχε λυθεί ευκολότερα από καιρό.
Παρ’ όλα αυτά, η εμφάνιση της κίνησης του Στ. Θεοδωράκη μπερδεύει την εικόνα. Το αληθινό ποτάμι, απρόβλεπτο και σε κίνηση, δεν είναι το κόμμα που έφτιαξε ο δημοσιογράφος και πλέον (κατά δήλωσή του) «ηγέτης» αλλά ο λεγόμενος Κανένας που πότε ορμητικά και πότε πιο σιωπηλά καθορίζει συσχετισμούς και εξελίξεις. Έτσι, οι πολυσυζητημένες δηλώσεις του γραμματέα της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ ότι «το Ποτάμι εδράζεται στο ίδιο πλαίσιο που εδραζόταν η Χρυσή Αυγή» και «οι συνθήκες που δίνουν το πλαίσιο να γεννηθούν τα φαινόμενα αυτά είναι ίδιες, η κρίση εμπιστοσύνης στα παραδοσιακά κόμματα» δεν στερούνται λογικής.
Ενώ, λοιπόν, ένα τμήμα της απόρριψης του πολιτικού συστήματος, προερχόμενο από διάφορες καταβολές, προσανατολίστηκε προς τη Χρυσή Αυγή, τώρα ένα άλλο με εντελώς διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά συμπλέει προς το παρόν με το Ποτάμι του Θεοδωράκη. Ένα ακόμα μεγαλύτερο, όμως, ποσοστό των πολιτών εξακολουθεί να μην εκφράζεται καθαρά, να μη δηλώνει τις προθέσεις του, να μην καταλήγει σε μία στάση και επιλογή.
Δίπλα στις μικροπολιτικές προσπάθειες της Ν.Δ. να επαναπατρίσει ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής και των ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ να συγκροτήσουν πόλους έλξης ψηφοφόρων που όμως δεν συγκινούνται εύκολα, υπάρχει ένα σοβαρότερο θέμα. Αυτό είναι το συνολικότερο κενό εκπροσώπησης που δεν καλύπτεται επικοινωνιακά, γιατί δεν παράχθηκε επικοινωνιακά αλλά στη βάση πραγματικών κοινωνικών και πολιτικών δεδομένων.
Ο Α. Σαμαράς δεν έχει εγκαταλείψει την ιδέα να συγκροτήσει κι αυτός ένα νέο κόμμα-πόλο για να σημάνει γενικό συναγερμό δεξιάς συστράτευσης. Η «μεγάλη ιδέα» εξακολουθεί να είναι άλλη και δεν αφορά μόνο τη Ν.Δ. αλλά γενικότερα το εγχώριο κατεστημένο που για χρόνια πορεύτηκε χωρίς πυξίδα και τώρα προσπαθεί να λανσάρει το όραμα της εξόδου από τα μνημόνια και της ανάκαμψης. «Το Μνημόνιο φεύγει, οι επενδυτές έρχονται», λοιπόν, σύμφωνα με το χθεσινό πρωτοσέλιδο των Νέων, παρ’ όλο που στα ψιλά γράμματα διευκρινίζεται ότι «η ζωή του ανέργου ή του φτωχού δεν μπορεί να αλλάξει μέσα σε μία ημέρα ή σε ένα μήνα. Αλλά κατακτούμε και πάλι το δικαίωμα στην ελπίδα!». Η ελπίδα, όμως, δεν φτάνει για όλους, πόσο μάλλον για τους φτωχούς και τους άνεργους…
Αν αυτό, όμως, είναι το μεγάλο πρόβλημα που παραμένει άλυτο για το πολιτικό σύστημα, ότι δηλαδή το κενό εκπροσώπησης δεν καλύπτεται όσο δεν υπάρχει μια ουσιαστική διέξοδος για τους πολλούς, δεν είναι άσχετο και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Αριστερά.
Η επένδυση σε έναν ιδιότυπο νέο διπολισμό ΣΥΡΙΖΑ-Ν.Δ. δεν αποδίδει τα αναμενόμενα. Έτσι, η εικόνα των δύο μεγαλύτερων σήμερα πολιτικών δυνάμεων, καθηλωμένων σε σχετικά χαμηλά και κοντινά ποσοστά, μπορεί να είναι δημοσκοπική αλλά η πραγματικότητα, πιο πλούσια και σύνθετη, δείχνει με το δικό της τρόπο την εμπλοκή. Πέρα, λοιπόν, από τις πλαστές υποσχέσεις των κυβερνώντων για το τέλος των μνημονίων, υπάρχει ένα πραγματικό γεγονός και αυτό είναι ότι δεν αρκεί σήμερα η αντιμνημονιακή ρητορεία, αλλά απαιτούνται άλλοι όροι για να υπερβεί η Αριστερά αυτή την εμπλοκή.
