«Μαζί τα φάγαμε» είχε δηλώσει ο Πάγκαλος. Έχει περάσει βέβαια πολύς καιρός από τότε. Ο «καθένας» μας και τα διάφορα «μαζί» κάναμε τους λογαριασμούς μας. Τέτοιους κι αλλιώτικους.
Μα αυτοί που (τότε) σήκωσαν (πολιτικά) το βάρος της καταδίκης του, με γοργά βήματα όχι απλά ασπάστηκαν το ρητό αλλά το εμπλούτισαν με νέες διαστάσεις. «Αυτά γίνονται», «έτσι προχωρούν οι δουλειές», «ας μην κοροϊδευόμαστε»…
Πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα στην υποκρισία του πολιτικού κόσμου και την πραγματική σαπίλα που κρύβεται πίσω από τη δημόσια εικόνα του, και στον κυνισμό ενός «όλα στο φως» και μιας «αλήθειας» που δεν μπορεί παρά να συμπεριλαμβάνει βρωμιές κάθε λογής.
«Ηθικό πλεονέκτημα» υπήρξε κάποτε. Δεν ήταν ακριβώς το ηθικό πλεονέκτημα «της αριστεράς» σαν στοιχείο που το παραλάμβανες μαζί με την κομματική ταυτότητα. Αλλά περισσότερο το παραγόμενο των αγώνων παλιότερων γενεών, αυτό που άφησε η ανιδιοτελής προσφορά χιλιάδων ανθρώπων, η λαϊκότητα ως μια αρετή. Η ελληνική κοινωνία, και όχι μόνο μια παράταξη, ήξερε στα ενδότερά της αυτά να τα αναγνωρίζει και να τα αξιολογεί, συχνά εκτός του πεδίου της ψήφου.
Το «ηθικό πλεονέκτημα» ως «παρακαταθήκη», σαν παράσημο στο ατσαλάκωτο πέτο ανθρώπων στο όνομα άλλων που κάποτε αναμετρήθηκαν με το μπόι τους, ήταν μια φούσκα που αναπόφευκτα θα έσκαγε. Γιατί αναλογιζόμενοι τη στάση ηγεσιών της αριστεράς –μαζί με ό,τι αυτή συμπαρέσερνε– δεν θα βρούμε τόσες διαφορές όσες καμαρωτά προπαγανδίζονται. Όχι τώρα, τις μέρες της κατάντιας του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και παλιότερα.
Αν θα εφευρεθούν ξανά πλεονεκτήματα τέτοιας κοπής, δηλαδή προτερήματα βάθους και όχι λόγια του αέρα, είναι κι αυτό ένα στοίχημα. Σήμερα, είμαστε ένα βήμα πίσω. Δεν ξεκινάμε ούτε να διατηρήσουμε, ούτε να ενισχύσουμε. Αλλά να μη χαλάσουμε κι εμείς από μια χαλασμένη αριστερά. Να μη γίνουμε σαν τα μούτρα των χθεσινών συντρόφων, κι ας ήταν «περίπου σύντροφοι», κι ας ήμαστε «άλλο εμείς» και «ναι, εμείς δεν πουληθήκαμε» κ.ό.κ.
Οι διαχωρισμοί όμως σημαίνουν αγώνα για ένα μεγάλο κίνημα προσφοράς στον τόπο. Ούτε αντοχές, ούτε ιδεολογικές καβάτζες, ούτε πολιτικές πλατφόρμες, ούτε μια ξεκομμένη αγωνιστικότητα. Θα ζήσουμε κάποιο καιρό χωρίς ηθικό πλεονέκτημα, παρά μόνο με το αίτημά του.
