Διευρύνονται οι επιπτώσεις της προσφυγικής κρίσης
Του Σπύρου Παναγιώτου
Όλο και πιο συχνά, όλο και πιο πυκνά τα συσσωρευμένα αδιέξοδα από τον εγκλωβισμό πάνω από 50.000 μεταναστών και προσφύγων στη χώρα οδηγούν σε εκδηλώσεις βίας. Βία κυρίως κρατική, με κορυφαίο παράδειγμα τη στάση της αστυνομίας των ΠΓΔΜ και άλλων ευρωπαϊκών χωρών που χωρίς δισταγμό πυροβόλησαν με πλαστικές σφαίρες και έριξαν χημικά σε εκατοντάδες πρόσφυγες και μικρά παιδιά που πλησίασαν το φράκτη, διεκδικώντας ελεύθερη πρόσβαση στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Χωρίς ντροπή ολόκληρη η Ε.Ε. σιώπησε μπροστά σε αυτή τη κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και της συνθήκης της Γενεύης που παρέχει καθεστώς προστασίας σε πρόσφυγες, θύματα πολέμου. Χωρίς ντροπή και η ελληνική κυβέρνηση σιώπησε -διπλά παράνομη- μπροστά στάση της κυβέρνησης των Σκοπίων. Παράνομη έναντι των προσφύγων και παράλληλα ενάντια στην ίδια την υπόσταση της χώρας, καθώς επρόκειτο για κατάφωρη παραβίαση των ελληνικών συνόρων, θεμελιώδη όρο της εθνικής κυριαρχίας, που είχε την ευθύνη και υποχρέωση να προστατεύσει. Η ένοχη σιωπή μαρτυρά πιθανώς την ύπαρξη συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών (οι δηλώσεις τους έμειναν αναπάντητες από της ελληνική πλευρά) πριν από την επίθεση της σκοπιανής αστυνομίας. Ο υπουργός Εσωτερικών της ΠΓΜΔ άφησε να εννοηθεί ότι είχε ζητηθεί η συνδρομή της ελληνικής αστυνομίας πριν ξεσπάσουν τα επεισόδια. Η ένοχη σιωπή συνοδεύτηκε από ακόμα πιο ένοχες δικαιολογίες ότι δηλαδή δεν υπήρξε παραβίαση των ελληνικών συνόρων, ο φράκτης έχει τοποθετηθεί πριν τον οριογραμμή των συνόρων των δύο χωρών κλπ. Ξέχασε βέβαια η ελληνική κυβέρνηση, παρά το μέτρημα των βημάτων των αστυνομικών δυνάμεων της γειτονικής χώρας, να υπολογίσει που έπεσαν τα χημικά και οι πλαστικές σφαίρες , στο έδαφος ποιας χώρας κτυπήθηκαν οι πρόσφυγες.
Κραυγαλέα η κυβερνητική ανεπάρκεια
Η στάση αυτή επιβεβαιώνει την ρηχότητα της απόφασης της ελληνικής κυβέρνησης να επιλέξει την παντελή απουσία του κράτους από το «καταυλισμό» της Ειδομένης. Η απουσία κάθε κρατική μέριμνας, με πιο κραυγαλέα παραδείγματα την Ειδομένη και από τον Πειραιά, όχι μόνο δεν αποθαρρύνει τους πρόσφυγες από το να παραμένουν στη περιοχή αλλά θέτει σε κίνδυνο και τους πρόσφυγες και τους κατοίκους δημιουργώντας άλλα πιο σύνθετα προβλήματα από εκείνα που υποτίθεται ότι επιχειρεί να λύσει.
Η βία, αστυνομική αυτή τη φορά, απλώνεται σταδιακά και σε βάρος των προσφύγων που συγκεντρωμένοι σε μεγάλους αριθμούς σε άτυπες δομές λιμάνια ύπαιθρο αλλά και σε οργανωμένα «κέντρα φιλοξενίας» και υπό καθεστώς έλλειψης στοιχειωδών όρων διαβίωσης έχουν από καιρό ξεπεράσει τα όρια αντοχής τους και διαμαρτύρονται για τον εγκλωβισμό τους σε μια χώρα που δεν θέλουν να παραμείνουν. Τα επεισόδια στη Χίο και πιο πρόσφατα στα Γιάννενα, οι αποκλεισμοί δρόμων και σιδηροδρομικών γραμμών, οι πράξεις βίας μεταξύ των ίδιων των προσφύγων και μεταναστών, δυστυχώς, είναι φαινόμενα που θα ενταθούν καθώς τα σύνορα της Ευρώπης παραμένουν κλειστά και η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων ασύλου εξαιρετικά, ίσως και σκόπιμα, αργή.
Η αστυνομική βία γίνεται φανερή και σε βάρος ομάδων αλληλέγγυων πολιτών που βρίσκονται δίπλα σε περιοχές συγκέντρωσης μεταναστών. Η πλήρης ασυδοσία που επικρατούσε μέχρι τώρα και το «πάρτι» που είχε στηθεί από κάθε φύσης ΜΚΟ, αντί να αντιμετωπισθεί σοβαρά, μετατρέπεται σε ορισμένες περιπτώσεις σε όργιο αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας με διακριτούς στόχους.
Η ελληνική κυβέρνηση πανηγυρίζει και μετρά υποτιθέμενες νίκες, τη στιγμή που όλο και πιο φανερά συσσωρεύει με την πολιτική της αδιέξοδα.
Η χώρα, στο πλαίσιο μια δήθεν κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για την αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών, έχει μετατραπεί σε κύριο υποδοχέα των προσφυγικών ροών και ο κίνδυνος μόνιμου εγκλωβισμού τούς δυναμώνει. Την ίδια στιγμή, εκτεθειμένη στην επιθετική πολιτική της Τουρκίας, ο κάθε σκεπτόμενος πολίτης διαπιστώνει να γενικεύεται το «γκριζάρισμα» των θαλάσσιων συνόρων και να αμφισβητείται συνολικά το καθεστώς κυριαρχίας σε δεκάδες-εκατοντάδες νησιά του Αιγαίου.
Καθώς οι διάφορες πτυχές της προσφυγικής κρίσης συναντιούνται με τα ερείπια που σπέρνουν οι μνημονιακές πολιτικές, όλο και πιο πολύ γίνεται ορατό και δυναμώνει το ενδεχόμενο μιας μεγάλης αποσταθεροποίησης της χώρας, της κοινωνικής της συνοχής και της συνολικής της υπόστασης.
Από τη διαπίστωση και την ανησυχία είναι πια ώριμο να υπάρξει απάντηση. Μόνοι αρμόδιοι, μόνοι ικανοί να ανταποκριθούν σε αυτή την υποχρέωση είναι οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι, αυτοί οι ίδιοι που με τη στάση τους ανταποκρίθηκαν σε όσα οι ιθύνοντες της Ε.Ε. και η ελληνική κυβέρνηση στέρησαν από τους εκατοντάδες- χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες.
Αυξάνουν οι προσφυγικές ροές προς την Ιταλία
Τα κυκλώματα λαθρεμπορίας των προσφύγων και μεταναστών δεν συναντούν αδιέξοδα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ περίπου 10.000 άνθρωποι έφτασαν στην Ιταλία τον περασμένο μήνα, ενώ τον Μάρτιο του 2015 είχαν φτάσει μόλις 2.300. Μόνο τις 4 τελευταίες μέρες ο αριθμός προσφύγων και μεταναστών ξεπερνά τις 6.000.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, με δηλώσεις τους την περασμένη Τετάρτη είχε προειδοποιήσει λέγοντας ότι «…ένας ανησυχητικά μεγάλος αριθμός μεταναστών καταφθάνει στη Λιβύη, για να διασχίσει τη Μεσόγειο» και καλούσε την Ιταλία να προετοιμαστεί να υποδεχτεί νέο κύμα προσφυγικών ροών ώστε να αποφευχθεί ένα νέο χάος στα εσωτερικά σύνορα της Ευρώπης. «Σε ό,τι αφορά τη βαλκανική οδό, αναλάβαμε δράση πολύ καθυστερημένα, με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων το προσωρινό κλείσιμο των συνόρων εντός της ζώνης Σένγκεν» σημείωσε ο Τουσκ. «Γι’ αυτό το λόγο η πλήρης συνεργασία μας με την Ιταλία και τη Μάλτα, σήμερα, αποτελεί προϋπόθεση για να την αποφυγή αυτού του σεναρίου στο μέλλον», πρόσθεσε.
Το μήνυμα του Ευρωπαίου αξιωματούχου έσπευσε να ενστερνιστεί πρώτη η Αυστρία ή οποία ανακοίνωσε αυστηρούς ελέγχους στα σύνορα της με την Ιταλία ξεσηκώνοντας οργισμένες διαμαρτυρίες της κυβέρνησης Ρέντσι.
Το πραγματικό πρόβλημα σε αυτή της εξέλιξη είναι ότι το καθεστώς χάους που έχει επιβληθεί στη Λιβύη δεν επιτρέπει την σύναψη μιας συμφωνίας αντίστοιχης με τη Τουρκία. Έτσι, το σενάριο μιας νέας επέμβασης στη Λιβύη, δημόσια ομολογημένο σχέδιο της Ιταλίας, έρχεται στην επικαιρότητα προμηνύοντας ακόμα χειρότερες μέρες στη ανατιναγμένη Μ. Ανατολή.
