Δυο λόγια για το γράμμα του Ζούκερμπεργκ στη νεογέννητη κόρη του
Ο φετινός Δεκέμβρης, αν και ιδιαίτερα «θερμός» στην περιοχή μας με όσα διαδραματίζονται μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα παραδίπλα, στη Συρία, έφερε με τον ερχομό του έναν λίγο διαφορετικό αέρα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού με την είδηση για το γράμμα (1) του Μαρκ Ζούκερμπεργκ (δημιουργός του Facebook) στην κόρη του που μόλις γεννήθηκε. Διαφορετικό από την άποψη ότι γεννάει σκέψεις για τις μεσοπρόθεσμες τάσεις του παγκόσμιου καπιταλισμού στην προωθημένη Δύση ή τις πιο μακροπρόθεσμες στον υπόλοιπο (καθυστερημένο) κόσμο όπου για την ώρα ο πόλεμος, παρότι υβριδικός (2), φαίνεται να αρκεί ως στρατηγική επίλυσης κρίσεων.
Περιληπτικά, μέσα από το συγκεκριμένο γράμμα ο δισεκατομμυριούχος Αμερικανός ανακοινώνει την πρόθεσή του να επενδύσει το 99% των μετοχών του στο Facebook (45 δισ. δολάρια), σε φιλανθρωπική πρωτοβουλία με επωνυμία τη δική του και της συζύγου του (Chan Zuckerberg Initiative) με κύριους στόχους την εξέλιξη των ανθρωπίνων δυνατοτήτων και την προαγωγή της ισότητας. Ως βασικά πεδία ενδιαφέροντος θέτει την εξατομικευμένη μάθηση, την υγεία και την πάταξη ασθενειών, την καλύτερη διασύνδεση των ανθρώπων μέσω της τεχνολογίας και του Διαδικτύου, όπως επίσης και το χτίσιμο ισχυρών κοινοτήτων.
Πολύ ευγενείς στόχοι θα έλεγε κάποιος, αν δεν ερχόταν η κριτική από διάφορους αμερικανικούς ιστότοπους, κυρίως όσον αφορά στο οικονομικό σκέλος.Φαίνεται πως ο Ζούκερμπεργκ επιλέγει να επενδύσει το 99% των μετοχών του όχι σε έναν κλασικό φιλανθρωπικό σκοπό, όπως όταν κάποιος πλούσιος δίνει χρήματα σε ένα ανάλογο ίδρυμα (ή ιδρύει έναν μη-κερδοσκοπικό οργανισμό), αλλά επενδύει σε αντικείμενα που θεωρεί ότι θα έχουν μακροπρόθεσμο φιλανθρωπικό όφελος, ακόμα και μέσω κερδοφόρων επενδύσεων (3). Ειδικότερα τονίζεται ότι η μορφή του υπό ίδρυση εγχειρήματος θα εμπίπτει στην κατηγορία Limited Liability Corporation (LLC) (4), κάτι σαν τις δικές μας ΕΠΕ (Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης) με δυνατότητα ταυτόχρονων επενδύσεων σε κερδοσκοπικούς και μη-κερδοσκοπικούς τομείς ταυτόχρονα, με ανοιχτή τη δυνατότητα χρηματοδότησης πολιτικών διαφημίσεων ή εκστρατειών. Επόμενο σημείο κριτικής αποτελεί η τεράστια φοροαποφυγή που ενισχύεται μέσω αυτού του «Σχήματος Φιλανθρωπίας» (5). Προσφιλής τακτική που ξεκίνησε από τους Warren Buffett και Bill Gates μερικά χρόνια πριν. Εξάλλου ήδη το Facebook πληρώνει ελάχιστους φόρους λόγω του καθεστώτος δημόσιας διάθεσης των μετοχών του (Initial Public Offering ή IPO) το 2012 και διάφορων άλλων φορολογικών εξαιρέσεων (6). Τέλος, τίθεται ένα ερώτημα για το αν οδεύουμε σε ένα είδος «Φιλανθρω(πο)καπιταλισμού» (7, 8) που εκμεταλλεύεται τις ολοένα διευρυνόμενες ανισότητες για παραγωγή δημοφιλούς πολιτικής μέσω της υποκατάστασης του κράτους από τη δράση μεγαλοκεφαλαιούχων, γύρω από επενδύσεις πιο αποδεκτές και πειστικές για το ρόλο τους από την πλειοψηφία του κόσμου.
Άραγε στα μυαλά μιας πρόσφατα αναδειγμένης ελίτ ή ενός πιο «φρέσκου» αστικού κόσμου στις ΗΠΑ κρύβεται η αφήγηση για την επόμενη φάση ανοικοδόμησης και αναδιάρθρωσης του καπιταλισμού, μετά την παρούσα φάση έντονων γεωπολιτικών αναταράξεων και σύντομα πιθανά διευρυμένων πολεμικών συγκρούσεων; Να ετοιμαζόμαστε για σχέδια Marshall νέου τύπου στην Ευρώπη ή και αλλού; Πώς θα αντιδρούσαμε σε μερικά δισ. «ανθρωπιστικών επενδύσεων» στην Ελλάδα, όταν απουσιάζει εκκωφαντικά ένα σχέδιο ενδογενούς παραγωγικής ανασυγκρότησης στη χώρα μας; Τέλος, μήπως είναι καιρός να πιάσουμε στα σοβαρά δουλειά για ένα πολιτικό κίνημα διεξόδου; Αλλιώς θα υπάρξουν ουκ ολίγα σχέδια να καλύψουν το κενό. Μαρκ (Ζούκερμπεργκ) ευχαριστούμε που μας κρατάς σε εγρήγορση.
(1) A letter to our daughter, στο λογαριασμό του Mark Zuckerberg στο Facebook,·Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2015
(2) Κωνσταντίνος Παντελής, Αναλυτής ΚΕΔΙΣΑ, Ποιος είναι ο σύγχρονος υβριδικός πόλεμος; kedisa.gr
(3) Marcus Baram, Facebook wants you to know that zuckerberg’s 99% initiative is not a charity, www.fastcompany.com
(4) Matthew Yglesias, Why Mark Zuckerberg’s huge new donation is going to an LLC rather than a charity, www.vox.com
(5) Tom Cahill, Why Mark Zuckerberg’s ‘Charity’ is a Scheme to Dodge Billions in Taxes, usuncut.com
(6) Facebook’s Multi-Billion Dollar Tax Break: Executive-Pay Tax Break Slashes Income Taxes on Facebook – and Other Fortune 500 Companies, CTJ Citizens for Tax Justice, 14 Φεβρουαρίου 2013
(7)John Cassidy, Mark Zuckerberg and the Rise of Philanthrocapitalism, www.newyorker.com
(8) The birth of philanthrocapitalism, www.economist.com, 23 Φεβρουαρίου 2006
Αντώνης Μαυρόματος, μέλος της Παγκόσμιας Κοινότητας Facebook (sic)
