Παρατείνεται η αδυναμία εξεύρεσης βιώσιμου κυβερνητικού σχήματος
Όσο περνούν οι βδομάδες τόσο επιβεβαιώνεται η εκτίμηση ότι ήταν πολύ βιαστικοί όσοι προσδοκούσαν το γρήγορο σχηματισμό μιας νέας ισπανικής κυβέρνησης μετά τις εκλογές της 20ής Δεκεμβρίου 2015. Πόσο μάλλον μιας «προοδευτικής κυβέρνησης» που θα έχει πιθανότητες να μακροημερεύσει. Τα αποτελέσματα των εκλογών αποτελούν με μια έννοια πιστή αποτύπωση όλων των αντιθέσεων που διαπερνούν τη χώρα, και οι οποίες θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν τη βαθιά και παρατεταμένη κρίση όσο το κατεστημένο της Μαδρίτης προσπαθεί να τις κρύψει κάτω από το χαλί.
Από τη μια, η γενικευμένη διαφθορά που έχει ποτίσει το δεξιό Λαϊκό Κόμμα και τους «σοσιαλιστές», σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, στέρησε τις δύο συνιστώσες του πάλαι ποτέ παντοδύναμου δικομματισμού από εκατομμύρια ψηφοφόρων που μετακινήθηκαν προς τους Podemos και τους Ciudadanos. Από την άλλη, το εθνικό ζήτημα, δηλαδή οι διεκδικήσεις εκατομμυρίων Καταλανών, Βάσκων κ.ά. που ασφυκτιούν στα όρια του ισπανικού κράτους, πεισματικά σφραγίζει τις εξελίξεις – όσο κι αν οι «ισπανικές» δυνάμεις όλου του πολιτικού φάσματος παριστάνουν ότι πρόκειται είτε για οπισθοδρομικούς εθνικιστές είτε για… τρομοκράτες.
Κρίση στη Δεξιά και στους «σοσιαλιστές»
Πάντως κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι οι πολιτικές εξελίξεις είναι βαρετές, παρά τη μονότονη επανάληψη της απαίτησης για «μεγάλο συνασπισμό» από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο (που, ούτως ή άλλως, μοιάζει κανείς να μην της δίνει μεγάλη σημασία). Ο απερχόμενος δεξιός πρωθυπουργός Ραχόι εγκατέλειψε κάθε προσπάθεια σχηματισμού μιας τέτοιας κυβέρνησης, και τώρα είναι απασχολημένος με τη δικαιολόγηση των αλλεπάλληλων σκανδάλων που έρχονται διαρκώς στην επιφάνεια και ενοχοποιούν ηγετικά στελέχη του Λαϊκού Κόμματος. Στα διαλείμματα, απειλεί να τιμωρήσει τους Καταλανούς και τους Βάσκους και προειδοποιεί ότι οσονούπω επανέρχεται η… τρομοκρατική δράση της ΕΤΑ. Αλλά οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις έχουν τους δικούς τους μπελάδες για να τον πάρουν στα σοβαρά.
Οι «σοσιαλιστές» υπό τον επίδοξο πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ προσπαθούν να τετραγωνίσουν τον κύκλο, με αμφίβολα αποτελέσματα. Οι ούλτρα νεοφιλελεύθεροι και «μοντέρνοι» Ciudadanos, που δεν τα πήγαν καλά παρά το ενθουσιώδες σπρώξιμο από δυναμικούς παράγοντες του συστήματος, δήλωσαν ότι δεν ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν σε κυβέρνηση του Σάντσεθ που θα περιλαμβάνει τους Podemos, και βγήκαν από την εξίσωση. Οι Podemos μόνοι δεν αρκούν στον Σάντσεθ για να σχηματίσει κυβέρνηση που θα τύχει της ανοχής, έστω, της βουλής. Κι έτσι σηκώνουν πάλι κεφάλι οι οπαδοί του «μεγάλου συνασπισμού» εντός του Σοσιαλιστικού Κόμματος, με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Φελίπε Γκονζάλες που ζητά… παραίτηση του Σάντσεθ και συνέδριο!
Οι πιρουέτες των Podemos και η πεισματάρα εξίσωση
Αυτοί που έχουν ζαλίσει τους πάντες με τις απότομες πιρουέτες τους είναι όμως οι Podemos. Την περασμένη Παρασκευή ο Πάμπλο Ιγκλέσιας έθεσε τους όρους του για να συμμετάσχει σε κυβέρνηση με τους «σοσιαλιστές», και τη Δευτέρα τους έκανε ακόμη σκληρότερους: Ζήτησε τετ-α-τετ διαπραγμάτευση με τον Σάντσεθ, αποκλεισμό των Ciudadanos, την αντιπροεδρία της κυβέρνησης και σημαντικά υπουργεία, δημοψήφισμα για την αυτοδιάθεση της Καταλονίας και γενναία αύξηση των δημοσίων δαπανών. «Όλα ή τίποτα», ήταν το μήνυμα του Ιγκλέσιας, που εξελήφθη από τον Σάντσεθ ως πρόκληση για νέες εκλογές. Πράγματι, αυτή θα ήταν μια εύλογη διέξοδος για τους Podemos, δεδομένου του πολιτικού κόστους συμμετοχής σε μια κυβέρνηση που θα πάγωνε, στην καλύτερη περίπτωση, τα σημαντικότερα σημεία του προγράμματός τους.
Όμως μόλις προχθές ο Ιγκλέσιας αιφνιδιαστικά ανέκρουσε πρύμνα. Τη διαπραγμάτευση μπορούν να την κάνουν ομάδες των Podemos, των αυτόνομων περιφερειακών σχημάτων, των «σοσιαλιστών» και της Ενωμένης Αριστεράς, δήλωσε, ενώ απέσυρε και το βέτο για τους Ciudadanos, λέγοντας ότι δεν έχει πρόβλημα εάν παράσχουν ανοχή. Διατήρησε όμως τον όρο για δημοψήφισμα στην Καταλονία – δηλαδή το μεγαλύτερο αγκάθι που εμποδίζει τη συμφωνία με τους «σοσιαλιστές». Δεν μπορούσε να κάνει κι αλλιώς, αφού τυχόν εγκατάλειψη αυτού του αιτήματος θα σήμαινε τη ρήξη των Podemos με τα τρία περιφερειακά συμμαχικά σχήματα στα οποία συμμετέχουν μαζί με άλλες δυνάμεις, αλλά και εγκατάλειψη κάθε ελπίδας για ενδεχόμενη ανοχή Καταλανών και Βάσκων βουλευτών. Μ’ αυτά και μ’ αυτά, όλοι πια αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι απ’ όπου και να προσεγγίσουν την περίπλοκη εξίσωση δεν μπορούν απλά να τη διαχειριστούν επικοινωνιακά: θα πρέπει να τη λύσουν!
Ερρίκος Φινάλης
