Του Γιάννη Ραχιώτη
Στον ελληνικό λαό, που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης Ιστορίας του σε καθεστώς εξάρτησης ή και άτυπου προτεκτοράτου, είναι λογικό να φαίνεται δύσκολη η αποχώρηση από τις δυτικές ολοκληρώσεις, δηλαδή την Ευρωζώνη, την Ε.Ε., το ΝΑΤΟ κ.λπ. όσο κι αν γίνεται αντιληπτό ότι αυτές λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής ισχύος για τις μεγάλες δυνάμεις, ενώ παράλληλα αποτελούν μηχανισμό ελέγχου και αποικιοποίησης των περιφερειακών χωρών-μελών.
Ένα σημαντικό μέρος του αριστερού τμήματος του πολιτικού σκηνικού είναι φορέας των ίδιων δισταγμών, μόνο που τους επενδύει με «ριζοσπαστικά» ευχολόγια περί αποχώρησης από την Ευρωζώνη ή την Ε.Ε. μόλις αυτή… διαλυθεί ή όταν θα γίνει… σοσιαλιστική επανάσταση, όταν δηλαδή δεν θα υπάρχει καπιταλισμός, οπότε δεν θα υπάρχουν και οι συστημικές επιλογές του. Ένα άλλο τμήμα της Αριστεράς δείχνει να μην κατανοεί ότι η αποδέσμευση από την Ευρωζώνη με παραμονή όμως στην Ε.Ε., θα προσφέρει βέβαια μια πρόσκαιρη ανακούφιση αλλά μακροπρόθεσμα θα οδηγήσει στην ίδια κατάσταση, αφού δεν θα αλλάξει το -επιθετικά νεοφιλελεύθερο- κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την Ε.Ε.
* * * * *
Όμως, σήμερα, υπάρχουν οι συνθήκες για να μπορέσει μία χώρα μέσου επιπέδου ανάπτυξης να σταθεί έξω από τις καπιταλιστικές ολοκληρώσεις. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αξιοποιήσει τα πρώτα βήματα για ένα πολυπολικό κόσμο που ήδη έχουν γίνει. Οι BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική) αποτελούν ένα υπολογίσιμο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας, πολύ μακράν βέβαια αυτού που είναι ο δυτικός κόσμος, αλλά επαρκές για το δίχτυ οικονομικών και πολιτικών σχέσεων που χρειάζεται μια χώρα του μεγέθους της Ελλάδας. Οι αναδυόμενοι νέοι πόλοι του παγκόσμιου συστήματος δεν παύουν να είναι καπιταλιστικοί αλλά είναι ανταγωνιστικοί με το επιθετικό νεοαποικιακό δυτικό μπλοκ. Αυτό δημιουργεί εναλλακτικές δυνατότητες για τις μικρές χώρες που επιδιώκουν να σταθούν στο παγκόσμιο σκηνικό ως κυρίαρχα κράτη. Έχει μεγάλη σημασία και οι ίδιες οι BRICS να αντέξουν την πολυεπίπεδη πίεση που τους ασκείται από το δυτικό μπλοκ. Αυτό ισχύει πρώτα απ’ όλα για τη Ρωσία που πρέπει να αντεπεξέλθει στο εμπάργκο και κυρίως στην κατευθυνόμενη από τις ΗΠΑ εκμηδένιση των τιμών του πετρελαίου που την εξαναγκάζει σε αγώνα δρόμου με αβέβαιη κατάληξη για ανασυγκρότηση της οικονομίας της και δημιουργία νέων διεθνών δικτύων. Παράλληλα, πρέπει να αντιμετωπίσει τον στρατηγικό κίνδυνο που συνεπάγεται η εγκατάσταση ενός φασιστικού καθεστώτος ελεγχόμενου από τη Δύση στην Ουκρανία και να φέρει σύντομα σε πέρας τον πολύπλοκο και δύσκολο ρόλο που ανέλαβε στη Μέση Ανατολή.
Σ’ ένα πολυπολικό πλαίσιο, μια ανεξάρτητη χώρα είναι δυνατό να αναζητήσει αυτούς τους τύπους οικονομικών σχέσεων που σήμερα δεν επιτρέπονται στους παρίες των δυτικών ολοκληρώσεων. Ενδεικτικά, η Ευρασιατική Ένωση είναι σήμερα υπαρκτός οικονομικός χώρος και ταυτόχρονα εν δυνάμει αντιπαράδειγμα στην Ε.Ε. γιατί προτείνει ένα μοντέλο οικονομικής συνεργασίας κυρίαρχων κρατών. Η Κίνα οικοδομεί πολύ πιο έντιμες οικονομικές σχέσεις με τις φτωχές χώρες: πουλάει φτηνά βιομηχανικά προϊόντα και κατασκευάζει υποδομές με χαμηλό κόστος, με αντάλλαγμα πρώτες ύλες. Τέλος, οι διμερείς σχέσεις μεταξύ κυρίαρχων κρατών στη βάση του αμοιβαίου οφέλους μπορούν να γίνουν ο κανόνας, ενώ στο πλαίσιο της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ αυτό πρακτικά είναι αδύνατον.
* * * * *
Στο πλαίσιο μιας ανεξάρτητης πορείας είναι αναγκαία μια νέα περιφερειακή πολιτική και περιφερειακή οικονομική πολιτική που να παίρνει σοβαρά υπ’ όψιν της την κατάσταση που είναι διαμορφωμένη στην περιοχή μας.
Οι Βαλκανικές χώρες βρίσκονται από χρόνια στην κατάσταση που σιγά-σιγά μπαίνουμε και εμείς. Η απόσταση είναι ακόμη μεγάλη, αλλά βαίνει μειούμενη λόγω της απότομης πτώσης του βιοτικού επιπέδου στην Ελλάδα. Όλες αντιμετωπίζονται από τους Δυτικούς σαν ορεινές αποικίες. Μόνο για λόγους γεωπολιτικής ενότητας ασχολούνται μαζί τους. Καμία Βαλκανική χώρα δεν πρόκειται να γνωρίσει ευημερία στο πλαίσιο της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. Απλώς θα τροφοδοτούν με εργατικά χέρια τις ισχυρές χώρες της Ένωσης και θα επιβιώνουν με τα εμβάσματα των μεταναστών. Οι ισχυροί και πολυποίκιλοι δεσμοί που συνδέουν τους λαούς μας είναι το έδαφος για τη δημιουργία ενός βαλκανικού οικονομικού χώρου που θα στηρίζει την ανάπτυξη όλων των χωρών της περιοχής σε μη ανταγωνιστική βάση και θα προωθεί την υπέρβαση των κατατμήσεων που επέβαλαν οι δυτικές δυνάμεις μετά το 1989.
Η Τουρκία, μεσοπρόθεσμα, δεν πρόκειται να πάψει να βιώνεται από την Ελλάδα σαν απειλή. Δεν μπορούμε να εξαφανίσουμε το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν ούτε την αίσθηση γεωπολιτικής ανισορροπίας στα δυτικά τους σύνορα, που διαχρονικά χαρακτηρίζει την τουρκική ελίτ.
Όμως, η μακρά παράδοση αναζήτησης ισορροπιών, είναι μια πολιτική που πρέπει να συνεχισθεί. Για την Ελλάδα, η έξοδος από το ΝΑΤΟ και η αποδέσμευση των Ενόπλων μας Δυνάμεων από τον έλεγχό του, θα συμβάλλει αποφασιστικά στη διατήρηση της επιθυμητής ισορροπίας.
Τέλος, πρέπει να σταθούμε, κατ’ αρχήν, θετικά στις αντιιμπεριαλιστικές αντιαποικιακές τάσεις στη Μέση Ανατολή που αποσκοπούν στη χειραφέτηση των λαών της περιοχής ανεξάρτητα από ιδεολογικές προσεγγίσεις.
Καταλήγοντας, η Ελλάδα με αναπροσανατολισμό των διεθνών της σχέσεων μπορεί να ζήσει σαν ανεξάρτητη χώρα. Διαθέτει ακόμα ένα σχετικά μεγάλο ΑΕΠ, παρά τη συρρίκνωση λόγω μνημονίων, μια σχετικά ισχυρή παραγωγική βάση, που δεν εξαφανίστηκε με το κλείσιμο των γραμμών παραγωγής και έμπειρο επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό. Όμως, όσο παραμένει στις δυτικές ολοκληρώσεις, τα πράγματα θα γίνονται χειρότερα.
