«Η συνέχεια του εμπορικού πολέμου με άλλα μέσα» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του άρθρου του Ιταλού αναλυτή Φραντσέσκο Σπατάρο που δημοσιεύουμε σήμερα στο Δρόμο. Ο Σπατάρο αρχικά υπενθυμίζει τα μέχρι τώρα επεισόδια του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας και την πρόσφατη προκαταρκτική συμφωνία τους, που θα ήταν ορθότερο να χαρακτηριστεί ως προσωρινή ανακωχή. Έπειτα επισημαίνει ότι το ξέσπασμα της επιδημίας του νέου κορωνοϊού με επίκεντρο την Κίνα αντιμετωπίστηκε από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους ως ευκαιρία δαιμονοποίησης της Κίνας από το δυτικό μπλοκ, και ως ένα ακόμη μέσο για να πληγεί η οικονομία του απειλητικού για την ήδη αδυνατισμένη Δύση ασιατικού γίγαντα. Τέλος, βάζει τον κίνδυνο από τον κορωνοϊό στις πραγματικές του διαστάσεις. Τα όσα γράφει για το πώς η Ιταλία σύρεται στην αντικινεζική υστερία της Δύσης, με την ενεργητική σύμπραξη των συστημικών ΜΜΕ και του ντόπιου πολιτικού προσωπικού, ισχύουν βέβαια στο πολλαπλάσιο και για την Ελλάδα…
Η κρίση του κορωνοϊού
Ένα νέο κεφάλαιο στον «δασμολογικό πόλεμο» ΗΠΑ-Κίνας
του Φραντσέσκο Σπατάρο*
«Εκείνη την ημέρα πέθανε από την πανούκλα, μεταξύ άλλων, και μια ολόκληρη οικογένεια. Την ώρα της μεγαλύτερης κοσμοσυρροής, στους γεμάτους κόσμο και άμαξες δρόμους, οι σοροί αυτής της οικογένειας, στοιβαγμένες γυμνές πάνω σ’ ένα κάρο, οδηγούνταν στο εν λόγω νεκροταφείο με εντολή της Υγειονομίας – έτσι που το πλήθος μπορούσε να τις δει σαφώς σημαδεμένες από την επιδημία.
Μια κραυγή απέχθειας και τρόμου αναδυόταν απ’ όπου περνούσε το κάρο. Ατέλειωτοι ψίθυροι βασίλευαν απ’ όπου είχε ήδη διαβεί. Ψίθυροι προηγούνταν και της άφιξής του. Η ύπαρξη της πανούκλας γινόταν έτσι πιο πιστευτή: αλλά, ακόμη περισσότερο, γινόταν πιο πραγματική, κάθε μέρα και πιο πολύ. Κι αυτή καθαυτή η συνάντηση του κάρου με το πλήθος δεν χρησίμευσε λίγο στη διάδοσή της».
[Αλεσάντρο Μαντσόνι, «Οι αρραβωνιασμένοι»]
Ο «δασμολογικός πόλεμος» τον οποίο οι ΗΠΑ επέβαλαν σε μια σειρά χωρών, και κυρίως στην Κίνα, μια οικονομική δύναμη σταθερά και ταχέως ανερχόμενη, θα μπορούσε να ξαναβρεί ανανεωμένο σθένος μέσα από την κρίση που ξέσπασε εξαιτίας της εξάπλωσης του λεγόμενου κορωνοϊού στη Λαϊκή Δημοκρατία που κυβερνιέται από τον Σι Τζινπίνγκ. Για αυτούς που έχουν ξεχάσει, ιδού μια σύντομη περίληψη του εμπορικού πολέμου μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου:
- Στις 8 Μαρτίου 2018 ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοινώνει ότι, προκειμένου να μειώσει το αμερικανικό εμπορικό έλλειμμα, σκοπεύει να επιβάλει στην Κίνα σειρά τελωνειακών δασμών που θα προστεθούν σε αυτούς που είχε εφαρμόσει προηγουμένως: 25% στις εισαγωγές χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο. Στις 22 Μαρτίου, ο πρόεδρος Τραμπ κηρύττει την έναρξη του εμπορικού πολέμου με το Πεκίνο, καταγγέλλοντας την «οικονομική επιθετικότητα της Κίνας»(!) και απειλώντας ότι θα επιβάλει και πρόσθετους τιμωρητικούς δασμούς σε εισαγωγές κινεζικών προϊόντων αξίας 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
- Η αντιπαράθεση οξύνεται τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, ώσπου να επιτευχθεί μια πρώτη ανακωχή την 1η Δεκεμβρίου 2018.
- Όμως στα μέσα Μαΐου 2019 ξαναρχίζουν οι εχθροπραξίες, και η Ουάσιγκτον επεκτείνει τον εμπορικό πόλεμο και στο πεδίο της τεχνολογίας στοχοποιώντας τον κολοσσό Huawei, τον οποίο κατηγορεί ότι διατηρεί ιδιαίτερα στενούς δεσμούς με το κινεζικό καθεστώς.
- Ο πόλεμος των συναλλαγματικών ισοτιμιών ξεκινά τον Αύγουστο. Η Ουάσιγκτον κατηγορεί επισήμως το Πεκίνο ότι ρίχνει το γιουάν κάτω των 7 μονάδων έναντι του δολαρίου, για πρώτη φορά σε 11 χρόνια, προκειμένου να υποστηρίξει τις εξαγωγές του. Η Κίνα σε αντίποινα ανακοινώνει δασμούς 75 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αμερικανικά προϊόντα και αυτοκίνητα, και στις αρχές Σεπτεμβρίου υποβάλλει καταγγελία εναντίον των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
- Στις 13 Δεκεμβρίου 2019 οι δύο χώρες ανακοινώνουν μια προκαταρκτική εμπορική συμφωνία[1]. Δύο ημέρες πριν την υπογραφή της (αποκαλούμενη Πρώτη Φάση), οι ΗΠΑ βγάζουν την Κίνα από τη «μαύρη λίστα» των χωρών που χειραγωγούν τη συναλλαγματική ισοτιμία τους. Αλλά φέτος, στις 14 Ιανουαρίου 2020, γνωστοποιείται ότι «στη συμφωνία δεν περιλαμβάνεται περαιτέρω μείωση των δασμών των ΗΠΑ που είχαν ήδη επιβληθεί τη στιγμή της υπογραφής της».
Σχιζοειδής συμπεριφορά
Η συμφωνία αντιμετωπίζεται ως το τέλος του pax belli (για αποκλειστική χρήση και κατανάλωση των Δυτικών και φιλοαμερικανικών ΜΜΕ) μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά: στη συνέντευξη Τύπου που έλαβε χώρα στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο αποκαλύφθηκε ότι η Ουάσιγκτον δεν θα καταργήσει τους δασμούς 25% σε κινεζικές εισαγωγές ύψους 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ τα τέλη εισαγωγής θα μειωθούν από 15% σε 7,5% για κινεζικές εισαγωγές ύψους 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Για οποιαδήποτε αλλαγή θα πρέπει να περιμένουμε μάλλον ως τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου.
Η Κίνα κρίνεται ένοχη διότι αγενέστατα αποκαθήλωσε τη Δύση από τη βιομηχανική της πρωτοκαθεδρία, και ταυτόχρονα ταπείνωσε τις ολιγαρχίες μας επιδεικνύοντας την ανωτερότητα μιας μικτής και σχεδιοποιημένης οικονομίας έναντι των εμμονών ενός οντολογικού ιδιωτισμού
Πράγματι, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία μιας συνέντευξής του στο CNBC για να διευκρινίσει ότι οι ΗΠΑ είναι πάντα έτοιμες να αυξήσουν περαιτέρω τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα «εάν η άλλη πλευρά δεν τιμήσει τις δεσμεύσεις της». Από την άλλη, ο Τραμπ εξήγησε ότι οι δασμοί θα καταργηθούν μετά την αποσαφήνιση της Δεύτερης Φάσης της συμφωνίας, για την οποία θα αρχίσουν σύντομα διαπραγματεύσεις: οι ΗΠΑ δηλαδή κρατούν τα χαρτιά τους για να παίξουν στον δεύτερο γύρο. «Δεν αναμένουμε να χρειαστεί μια Τρίτη Φάση της συμφωνίας», αποφάνθηκε ο πορτοκαλοσκεπής πρόεδρος. Αυτή η σχιζοειδής συμπεριφορά, αντάξια του πιο χαρακτηριστικού διπολικού υποκειμένου, λέει πολλά για την κακοπιστία της κυβέρνησης Τραμπ – αν κάποιος θεωρούσε ότι αυτή χρήζει απόδειξης.
Το κερασάκι στην τούρτα;
Αλλά ας επιστρέψουμε στο παρόν. Τις ίδιες αυτές εβδομάδες άρχισε να μεταδίδεται αυτό που όλοι τώρα γνωρίζουμε με τον όρο κορωνοϊός – ο οποίος μετονομάστηκε «2019-nCoV» από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Μέσα σε λίγες μέρες, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΠΟΥ της 30ής Ιανουαρίου, έγινε αναγκαίο να αναβαθμιστεί ο συναγερμός από περιφερειακό σε διεθνή, γεγονός που προκάλεσε μια υπολογίσιμη και δραστική πτώση σε όλα τα σημαντικά χρηματιστήρια και φέρνει δραματικές επιπτώσεις προ των πυλών της παγκόσμιας οικονομίας. Δηλαδή όχι μόνο στην ασιατική δύναμη απ’ όπου φαίνεται να προέρχεται ο ιός, στην οποία έχουν μπλοκαριστεί εδώ και λίγες εβδομάδες στρατηγικοί παραγωγικοί τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η υψηλή τεχνολογία, καθώς και οι κατασκευές.
Μετά την πλαστή συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας, αλλά και το πόρισμα στο οποίο κατέληξε τον περασμένο μήνα η δική μας Copasir [Κοινοβουλευτική Επιτροπή για την Ασφάλεια της Δημοκρατίας], που προτείνει την εκδίωξη της Κίνας από τα σχέδια για δίκτυα 5G «για λόγους που άπτονται της εθνικής ασφάλειας», τώρα προστίθεται και η διάδοση ενός ιού, ο οποίος θέτει σε κίνδυνο την οικονομία του ασιατικού γίγαντα. Εμείς δεν δίνουμε βάση σε θεωρίες συνωμοσίας. Επιμένουμε στην ορθή κρίση και, από μια άλλη προοπτική, εμμένουμε στα γεγονότα. Τα υπόλοιπα, τη χειραγώγηση των γεγονότων, τα αφήνουμε στα μεγάλα ΜΜΕ, εκείνα δηλαδή που εξυπηρετούν τις κυβερνήσεις, τους λακέδες της πληροφόρησης που ανήκουν στο μισθολόγιο της εξουσίας. Σε ό,τι μας αφορά, περιοριζόμαστε να επισημαίνουμε γεγονότα.
«Ο Θεός είναι με το μέρος μας»
Και τα γεγονότα οδηγούν στο εξής συμπέρασμα: είναι αδύνατο να μην βλέπει κανείς ότι όλα όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες δεν είναι τίποτε άλλο από μια συνέχιση του παλιού «δασμολογικού πολέμου» της αστερόεσσας υπό άλλη μορφή. Μια μορφή που αφήνεται ίσως να αιωρείται, σύμφωνα πάντα με τα συστημικά ΜΜΕ, ως μια παρέμβαση που θα τολμούσαμε να αποκαλέσουμε θεϊκή. Εξάλλου οι ΗΠΑ είναι μια χώρα που ξεχειλίζει από σέχτες Ευαγγελιστών, και οι Αμερικανοί λατρεύουν τις «θεϊκές παρεμβάσεις». Για να το πούμε με τα λόγια του βάρδου από την Ντουλούθ, «Ο Θεός είναι με το μέρος μας»[2]. Και στο όνομα Του η Αμερική έφερε εις πέρας και εξακολουθεί να υλοποιεί τις χείριστες αδικίες. Όμως οι ΗΠΑ είναι και πανούργες: όπως έκαναν και με την 11η Σεπτεμβρίου, γύρισαν το παιχνίδι, κατά το κοινώς λεγόμενο.
Αλλά ας δούμε αυτό που συμβαίνει εδώ και μια εβδομάδα χάρη στη δυτική προπαγάνδα: μια ενορχηστρωμένη μιντιακή καμπάνια που αποσκοπεί στη δαιμονοποίηση της Κίνας, η οποία κρίνεται ένοχη διότι αγενέστατα αποκαθήλωσε τη Δύση από τη βιομηχανική της πρωτοκαθεδρία, και ταυτόχρονα ταπείνωσε τις ολιγαρχίες μας επιδεικνύοντας την ανωτερότητα μιας μικτής και σχεδιοποιημένης οικονομίας έναντι των εμμονών ενός οντολογικού ιδιωτισμού.
Η καμπάνια αυτή εκπορεύεται από τις ΗΠΑ, που αποσκοπούν να ορίσουν την Κίνα ως έναν μεγάλο συμβολικό εχθρό, ένα είδος πλανητικής γλίτσας. Επιχειρούν έτσι, κι από άλλους δρόμους, να πετύχουν το αποτέλεσμα που επεδίωξαν ξεκινώντας τον πόλεμο των δασμών: να σπρώξουν τον Κινέζο γίγαντα, τον δεύτερο κάτοχο του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ, σε μια μεγάλη οικονομική κρίση [πρώτος πιστωτής των ΗΠΑ είναι, από τον Ιούνιο του 2019, η Ιαπωνία – βλ. και το σχετικό γράφημα].
Μια χρήσιμη παρέκβαση
Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται παρά για μια γνωστική προκατάληψη, μια αλλοίωση των γεγονότων. Επιτρέψτε μου μια ιατρική/επιστημονική «παρέκβαση» που είναι χρήσιμη για να γίνει καλύτερα κατανοητό γιατί μιλώ για αλλοίωση. Κι εδώ, για μια ακόμη φορά, τα δεδομένα μας βοηθούν: οι θάνατοι από ενδονοσοκομειακές μολύνσεις στην Ιταλία ανέρχονται σε 49.000 το χρόνο, και η γρίπη πλήττει ετησίως μερικά εκατομμύρια ανθρώπων στην Ιταλία, προκαλώντας άνω των 8.000 θανάτων μόνο στη χώρα μας (και 700.000 θανάτους το χρόνο παγκοσμίως). Είναι ένας αριθμός που θα έπρεπε να προκαλεί φόβο, αλλά περνά απαρατήρητος επειδή η γρίπη θεωρείται συνηθισμένη: ο καθένας μπορεί να κολλήσει, και συνήθως δεν έχει δραματικές συνέπειες (ώσπου η ηλικία μας να αρχίσει να αυξάνεται, αυξάνοντας και τις περιπλοκές).
Έπειτα, οι ιοί που προκαλούν τη γρίπη μπορεί να μεταλλάσσονται και να γίνονται πιο επικίνδυνοι, προκαλώντας πανδημίες – όπως αυτή της ασιατικής γρίπης, ή της γρίπης των χοίρων, ή της ισπανικής γρίπης. Η τελευταία λυσσομανούσε ακριβώς πριν έναν αιώνα και προκάλεσε (ανάλογα με τις εκτιμήσεις) 40-100 εκατομμύρια θανάτους. Ξεπέρασε δηλαδή κατά πολύ τον αριθμό των θυμάτων του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Έπειτα, υπάρχει και η μηνιγγίτιδα, που πλήττει στις μέρες μας διάφορες ιταλικές περιφέρειες και παρουσιάζει ποσοστό θνησιμότητας 14%, παρόλο που υπάρχουν φάρμακα για την αντιμετώπισή της.
Τι πραγματικά αντιμετωπίζουμε
Ας ξαναπάμε τώρα, μετά την παρέκβαση, στο θέμα που κυριαρχεί στις ειδήσεις των τελευταίων εβδομάδων, καταφέροντας να υποσκελίσει ακόμη και τις συγκρούσεις που πυρπολούν τη Μέση Ανατολή, περιλαμβανομένης της λιβυκής σύρραξης, που κλιμακώνεται σε απόσταση λίγων μόνο ναυτικών μιλίων από το νότιο άκρο της χώρας μας.
Ο κορωνοϊός λοιπόν προέρχεται από μία οικογένεια παθογόνων την οποία γνωρίζουμε καλά, επειδή είναι αυτά που προκαλούν διάφορες ελαφρές αδιαθεσίες, περιλαμβανομένων των κοινών κρυολογημάτων, και –σε εξαιρετικές περιπτώσεις– πιο σοβαρές ασθένειες. Τις τελευταίες συγκαταλέγεται αυτή που προκάλεσε ο ιός SARS (Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο), που υποτίθεται ότι θα έφερνε το τέλος του κόσμου αλλά τελικά είχε μηδαμινές επιπτώσεις. Ή ο δίδυμός του, ο ιός MARS (Αναπνευστικό Σύνδρομο Μέσης Ανατολής), που εξαπλώθηκε στη Μέση Ανατολή και αποδείχθηκε λίγο χειρότερος.
Εν ολίγοις: αντιμετωπίζουμε κάτι όχι εξαιρετικά επικίνδυνο, ακόμη κι αν πρόκειται για νέο στέλεχος (όταν πρωτοεμφανίζεται ένα νέο παθογόνο είναι συνήθως πολύ πιο επιθετικό). Ακόμη και στην αρχή του, ο συγκεκριμένος νέος κορωνοϊός παρουσιάζει ποσοστό θνησιμότητας μικρότερο της γρίπης και μέχρι στιγμής έχει σκοτώσει κυρίως ανθρώπους υπερήλικες, άνω των 80 ετών – δηλαδή ήδη αδυνατισμένους από άλλες σοβαρές ασθένειες. Η πιο επικίνδυνη παθολογία που έχει εμφανιστεί μέχρι στιγμής από κορωνοϊό ήταν η επιδημία MARS, που έπληξε τη Μέση Ανατολή και ιδίως τη Σαουδική Αραβία. Αλλά στην περίπτωση εκείνη καμία σχετική προφύλαξη δεν λήφθηκε από τρίτες χώρες, ούτε απαγόρευσαν τις αφίξεις από τις περιοχές που είχαν πληγεί…
Τα τελευταία χτυπήματα
Οι ΗΠΑ, είναι καθαρό σαν το φως του ήλιου, πρέπει να φαίνονται ισχυρές ακόμη κι αν δεν είναι καθόλου, καθώς μεταξύ άλλων υποφέρουν και από μια κρίση εμπιστοσύνης που πάει πίσω δέκα χρόνια. Διατηρούν όμως μια μεγάλη επιρροή στην Ιταλία και, βασισμένες σε αυτήν, απαιτούν την υποστήριξη και της χώρας μας στη στρατηγική τους. Έτσι η κυβέρνηση Κόντε παρατάσσεται στο πλευρό του «Αμερικανού φίλου» και σηκώνει τα μανίκια της, μπλοκάροντας τις απευθείας πτήσεις από και προς την Κίνα. Αλλά δεν μπλοκάρει όσους ταξιδεύουν κάνοντας τράνζιτ σε τρίτα αεροδρόμια, πράγμα που σημαίνει ότι απλά κοροϊδεύει τους πολίτες με επιχειρήσεις που πρακτικά έχουν μόνο συμβολική σημασία.
Αυτή τη στιγμή προέχει να φέρουμε την κινεζική δύναμη σε δύσκολη θέση, ίσως και παρά τη βούλησή μας. Όπως ήδη επισημάναμε, πάντως, κανείς δεν τόλμησε έστω και να σκεφτεί την απαγόρευση αφίξεων από τη σαουδαραβική πετρομοναρχία, που είναι φίλη της Δύσης και στην οποία οι ΗΠΑ και η Ιταλία πουλάνε όπλα… Απομένει να δει κανείς πώς θα συμπεριφερθεί η Κίνα, η οποία έχει ήδη λάβει τα δικά της μέτρα με την αποτελεσματικότητα που την χαρακτηρίζει.
Χάρη στην αποτελεσματικότητα αυτή έχει ανασχεθεί μια πρωτοεμφανιζόμενη επιδημία. Πράγματι, είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ιατρικής όπου το γονιδίωμα ενός ιού χαρτογραφήθηκε μόλις δέκα μέρες μετά την εμφάνιση της επιδημίας – ένα γεγονός εντυπωσιακό. Το γεγονός αυτό αναγνωρίστηκε και από την επιθεώρηση «Nature», ένα από τα πλέον έγκυρα επιστημονικά περιοδικά. Τι μένει; Να διαπιστώσουμε ποια βέλη θα έχει ο δυτικός καπιταλισμός στη δική του φαρέτρα. Διότι τα τελευταία χτυπήματα της ουράς ενός εχθρού που πεθαίνει είναι πάντα τα πιο επικίνδυνα.
* Ο Φραντσέσκο Σπατάρο είναι μέλος της Σύνταξης της ιταλικής ηλεκτρονικής εφημερίδας Contropiano (www.contropiano.org), όπου δημοσιεύθηκε το παρόν άρθρο του στις 3 Φεβρουαρίου 2020, με ιατρική-επιστημονική επιμέλεια της Πατρίτσια Μοντέστι. Εδώ παρατίθεται σε συντετμημένη μορφή, με μεσότιτλους της Σύνταξης.
[1] Για το περιεχόμενο της λεγόμενης Πρώτης Φάσης, βλ. το άρθρο του Καβαλίτ Σινγκ «Κυρίως συμβολική η εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας» (φύλλο 483, σελ. 18).
[2] Ο αρθρογράφος αναφέρεται στο τραγούδι «With God on Our Side» του Μπομπ Ντίλαν, ο οποίος γεννήθηκε στην πόλη Ντουλούθ της Μινεσότα.
