Με την επέκταση της παγκοσμιοποίησης, δεν είναι σίγουρο ότι ο κόσμος όλος θα γίνει ομοιόμορφος. Αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να μην ανησυχούμε, γιατί η ομογενοποίηση μπορεί να γίνει καθεστώς αλλοιώνοντας και ισοπεδώνοντας τους πολιτισμούς με μορφές και περιεχόμενο που θα δημιουργούν μια πλαστή ποικιλία επιλογών. Η παγκοσμιοποίηση επισπεύδει τη διεύρυνση των ανισοτήτων, διαχωρίζοντας απολύτως τους λίγους πλούσιους από όλους τους άλλους, φτωχούς, μικρομεσαίους και μεσαίους τους οποίους τυποποιεί πολιτισμικά. Επιβάλλει τη λιτότητα και την εργασιακή ανασφάλεια σαν μονόδρομο, αφαιρεί τη δημιουργικότητα από τις «μάζες» και διαπαιδαγωγεί τους πολίτες σαν καταναλωτές σε βάρος της έλλογης σκέψης, της φυσικής ικανοποίησης των ενστίκτων, της ψυχικής ισορροπίας και της αυτοδιάθεσης του ελεύθερου χρόνου. Η ομοιομορφία σαν επιδημία αλλοιώνει και ισοπεδώνει τους ψυχισμούς, τους πολιτισμούς και τις πολιτείες παίρνοντας – σαν χαμαιλέων- μορφές και περιεχόμενο που προσιδιάζει στα χαρακτηριστικά των τοπικών κοινωνιών.
Το πιθανότερο είναι ότι δεν πάμε για ένα ενιαίο κόσμο απολύτως ομοιόμορφο, αφενός επειδή οι κοινωνίες είναι πολύ άνισες και ανόμοιες, εξελίσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς και αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα διαφορετικού βαθμού και είδους εσωτερικές αντιστάσεις και αφετέρου γιατί σημασία για την κυριαρχία της παγκοσμιοποίησης έχει κυρίως το βάθος της διάβρωσης και συμπληρωματικά η μορφή της.
Φαίνεται, μάλλον, ότι δεν θα δούμε ένα παγκόσμιο κράτος ομοιόμορφο, ενιαίο και αδιαίρετο, τύπου «1984». Τουλάχιστον όχι παντού. Ο έλεγχος των συνειδήσεων και των συμπεριφορών και η αλλοτρίωση των ηθών και των αξιών δεν θα γίνεται μόνο με καταστολή, βασανιστήρια και βόμβες. Γίνεται ήδη και με πιο εκλεπτυσμένους τρόπους. Με συγγνωστή πλάνη. Με δελεαστικά κίνητρα και με ήπιο και έμμεσο εξαναγκασμό, π.χ. λόγω οικονομικής κρίσης, έκτακτων καταστάσεων, εθνικού συμφέροντος, πολέμου κ.ά. Πέρα από μερικά κοινά γνωρίσματα, με μεγάλη ποικιλία εκδηλώνεται η ενσωμάτωση στην παγκοσμιοποίηση από μέρος σε μέρος, από χώρα σε χώρα, από λαό σε λαό, ακόμα κι από άτομο σε άτομο. Σε χώρες με πειθαρχία, στις οποίες οι πολλοί «εισπνέουν»- χωρίς να αγγίζουν- τον πλούτο των λίγων, η μετάλλαξη πραγματοποιείται σταδιακά και έντεχνα σε σημείο που αφαιρείται ασυναίσθητα από τον άνθρωπο όχι μόνο η ατομική του ταυτότητα, αλλά περιορίζεται και η συμμετοχή του σε συλλογικές δράσεις και αδρανοποιούνται ακόμα και οι φυσικές του λειτουργίες.
Η δυστοπία είναι εδώ!
Αυτές τις σκέψεις έκανα, ταραγμένος, βλέποντας το 40λεπτο ρεπορτάζ στη Deutsche Welle με τίτλο Love and Sex in Japan, το οποίο μπορεί κανείς να δει στο σάιτ του τηλεοπτικού δικτύου, στα γερμανικά ή τα αγγλικά.
Αγάπη και σεξ στην Ιαπωνία
Το ρεπορτάζ ξεκινάει με μία κοπέλα 29 ετών που πληρώνει 2.400 ευρώ σε μια ιδιωτική υπηρεσία για να βαφτεί, να χτενιστεί, να φορέσει νυφικό και κοσμήματα και να φωτογραφηθεί όπως φωτογραφίζονται οι νιόπαντροι μετά το γάμο. Με μία μικρή διαφορά: χωρίς αληθινό γάμο, αλλά και χωρίς γαμπρό! Το είχε καημό να φορέσει νυφικό, η κοπέλα, «να ζήσει το όνειρο της νύφης». Και δεν είναι η μόνη. Η πελατεία είναι πολύ μεγάλη για τις εταιρίες που αναλαμβάνουν αυτούς τους μη-γάμους. Η όλη διαδικασία με τον στυλίστα, την μοδίστρα, τον κομμωτή, την μακιγιέζ, τον ανθοπώλη και τον φωτογράφο, γνωστή στη γλώσσα των επαγγελματιών ως «σόλο γάμος», διαρκεί 48 ώρες. Η «νύφη», μετά το πέρας της «τελετής», δήλωσε στον δημοσιογράφο «είμαι πολύ ευτυχισμένη, ονειρευόμουν αυτή τη στιγμή και δεν λυπάμαι που το έκανα χωρίς σύζυγο».
Οι νέοι Γιαπωνέζοι δεν κάνουν παιδιά, δεν παντρεύονται, αλλά δεν κάνουν ούτε σχέσεις με το άλλο φύλλο, ούτε καν σεξ! Αυτό ακούγεται σαν κακό αστείο, αλλά δεν είναι. Οι Γιαπωνέζοι το ομολογούν οι ίδιοι και το επιβεβαιώνουν οι λεπτομερείς επίσημες στατιστικές τους. Και πρόκειται για την τρίτη σε οικονομικό μέγεθος δύναμη και δεύτερη σε τεχνολογική ανάπτυξη χώρα στον κόσμο. Μέχρι το 2060, ο πληθυσμός της Ιαπωνίας θα έχει μειωθεί κατά 30% λόγω υπογεννητικότητας! Το 25% των ανδρών και γυναικών ηλικίας 30-40 ετών είναι παρθένοι. Όχι επειδή η κοινωνία έχει ταμπού ή είναι υπερβολικά σεμνότυφη. Όποιος έχει δει κλασικές γιαπωνέζικες ταινίες, ξέρει πόσο σημαντικό ήταν το σεξ, πόσο ατμοσφαιρικό, ενεργητικό και τελετουργικό. Τώρα, κάνουν μεγάλες μπίζνες οι επιχειρηματίες που εμπορεύονται σεξουαλικά και ερωτικά υποκατάστατα. Κυκλοφορούν 30.000 πορνοταινίες το χρόνο και ο τζίρος αγγίζει τα 17 δισεκατομμύρια ευρώ! Ταινίες με πορνοστάρ και ταινίες με κινούμενα σχέδια. Τα περιοδικά mango, με ερωτικές ιστορίες σε κόμικς, είναι άπειρα και πωλούνται παντού.
No sex
Οι νέοι δουλεύουν πολλές ώρες χωρίς να σηκώνουν κεφάλι, κοινωνικές δομές για να έρχονται σε επαφή δεν υφίστανται, παρά μόνο με πληρωμή, και τα χρήματα που βγάζουν δεν φτάνουν πέρα από τα απολύτως απαραίτητα αγαθά πρώτης ανάγκης. Η στενότητα στην Ιαπωνία διαρκεί δεκαετίες. Μπορεί να βλέπεις τους υψηλούς ουρανοξύστες, τις πολύχρωμες φωτεινές ψηφιακές επιγραφές, τα παγκόσμια brand names, τα υπερσύγχρονα μέσα μεταφοράς και τα πιο εξελιγμένα τηλέφωνα και laptop στα πανέρια, αλλά οι άνθρωποι, και ιδίως οι νέοι διστάζουν να μιλήσουν μεταξύ τους, δεν ξέρουν πώς πρέπει να φερθούν και αποφεύγουν να δημιουργήσουν διαπροσωπικές σχέσεις. Αόρατα και αδιαπέραστα τείχη τούς εμποδίζουν μέσα σε ένα περιβάλλον αφθονίας.
Νεαροί που έχουν εργασία, αλλά μένουν σε διαμερίσματα 15 τετραγωνικών, στο απαστράπτον μητροπολιτικό Τόκιο, έχουν απωθήσει ή απορρίψει την προοπτική του γάμου ή της σχέσης. Δεν τους παίρνει. Μετά τη δουλειά βλέπουν, ο καθένας μόνος ή μόνη, βίντεο. Επί ώρες. Με παιχνίδια ή τσόντα. Δεν το κρύβουν, γιατί αυτό είναι το σύνηθες. Και πολλοί θεωρούν ότι αυτός είναι κι ο κανονικός τρόπος. Αγάπη ναι, έλεγαν τα νεαρά κορίτσια στους Γερμανούς δημοσιογράφους, σεξ όχι. «Δεν τις καταλαβαίνω τις γυναίκες. Προτιμώ να ερωτευτώ τις σέξι ηρωίδες των κόμικς, γιατί είναι σωστές και δεν σου δημιουργούν ποτέ πρόβλημα. Ούτε θα σου ζητήσουν κάτι, ούτε θα σε κοροϊδέψουν» λέει ο νεαρός που δουλεύει σε τηλεφωνική εταιρία. Κι όταν θελήσει να δοκιμάσει πώς είναι η επαφή με μια ζωντανή γυναίκα, πηγαίνει σε ένα «καφέ ζευγαριών» που διαθέτει κοπέλες που θα του κάνουν παρέα μέσα σε ένα μικρό, δύο επί δύο, δωμάτιο που επιτρέπεται μόνο να μιλάνε, πληρώνοντας 60 ευρώ για μια ώρα. Η κοπέλα που κρατάει συνέχεια το κινητό της και είναι ντυμένη κανονικά, τον ενημερώνει ότι εάν θέλει μπορεί να πάρει το πλήρες πακέτο: με άλλα 8 ευρώ, θα τον αγκαλιάσει για τρία λεπτά, με 6 ευρώ θα του κάνει ελαφρό μασάζ στους ώμους πάνω από το σακάκι και με 16 ευρώ θα του επιτρέψει, μια και κάθονται σε μαξιλάρια στο πάτωμα, να ακουμπήσει το κεφάλι του στα πόδια της. Οι όροι είναι απολύτως ξεκάθαροι και σεβαστοί. Ούτε σκέψη για σεξ ή ερωτικά χάδια, τα οποία δεν φαίνεται να τα επιζητούν ούτε οι πελάτες.
Οι ίδιοι όροι ισχύουν και για τις μοναχικές κοπέλες που μπορούν, σε ένα από τα πολλά γραφεία που λειτουργούν, να διαλέξουν από ένα πλούσιο σε φωτογραφίες και βιογραφικά ηλεκτρονικό αρχείο, τον συνοδό της προτίμησής τους. Η παρέα του για δύο ώρες κοστίζει 120 ευρώ και μπορούν να πάνε βόλτα στο πάρκο, να κρατιούνται χέρι-χέρι, να συζητούν, να τρώνε παγωτό, να βγάζουν σέλφι ή να τραγουδούν καραόκι διαβάζοντας τα λόγια μπροστά σε μια οθόνη. Στο τέλος χωρίζουν και οι δυο πολύ ευχαριστημένοι. Ανάλογα με τα οικονομικά τους, οι κοπέλες βγαίνουν με συνοδό, τον ίδιο ή άλλο, μία ή δύο φορές το μήνα, αλλά απαγορεύεται και στον εργαζόμενο και στην πελάτισσα να προχωρήσουν πιο πέρα.
Sex dolls
Οι μισοί νέοι ενήλικες που ρωτήθηκαν δεν είχαν ποτέ ένα φίλο στη ζωή τους. Δεν ξέρουμε πώς να κάνουμε σχέση, πού να ψάξουμε, πώς να συμπεριφερθούμε, τι να περιμένουμε από τον άλλο, πώς να αντιδράσουμε σε κάθε περίπτωση. Καλύτερα μόνοι μας. Και για σεξ, για όποιον νιώσει έντονη την ανάγκη, υπάρχει μεγάλη γκάμα βοηθημάτων. Πληθώρα από κούκλες και παιχνίδια του σεξ! Οι κούκλες σε φυσικό μέγεθος, οι οποίες από απόσταση δεν ξεχωρίζουν από μια κανονική γυναίκα, κοστίζουν περίπου 6 χιλιάδες ευρώ, αλλά είναι τέλεια φτιαγμένες, από εμφάνιση, μηχανική λειτουργία και ποικιλία χρήσεων. Αυτές τις προτιμούν οι μεγαλύτεροι που έχουν οικονομική ευχέρεια. Τις παραγγέλνουν, μάλιστα, με προδιαγραφές για τα γούστα τους, κοντές, ψηλές, ξανθιές, λεπτές κ.λπ., συχνά με τη συναίνεση συζύγων που δεν ζηλεύουν τις κούκλες. Έτσι κι αλλιώς, όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία, οι περισσότεροι παντρεμένοι με παιδιά κάνουν σεξ μία φορά το χρόνο ή καθόλου. Παρεξηγήσεις υπάρχουν όταν διαπιστώνουν ότι ο σύζυγος δεν κάνει μόνο σεξ με τα «κορίτσια», αλλά ξοδεύεται κιόλας. Κάποιοι, στα σπίτια, τα εξοχικά και τα γραφεία τους, έχουν πολλές κούκλες, διαφορετικές σε κόμμωση, χρώμα ματιών, σωματικών διαστάσεων κ.λπ., στις οποίες απευθύνονται με τα ονόματα που τις έχουν «βαφτίσει», τις πάνε βόλτα με το αυτοκίνητο και αγοράζουν γι’ αυτές ακριβά δώρα, δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, καρφίτσες, φορέματα, παπούτσια, ζώνες, καπέλα, ακόμα και κούνιες ή κρεβάτια!
Οι νέοι που δεν έχουν λεφτά αρκούνται σε πιο απλά «σκεύη», εκτός από τα περιοδικά και τα DVD. Πολύ δημοφιλής τα τελευταία χρόνια είναι ένας ελαφρύς πλαστικός σωλήνας που έχει μέσα ένα ελαστικό τοίχωμα με λιπαντικό, κατάλληλος για αυνανισμό. Είναι πολλαπλών χρήσεων, μεταφέρεται εύκολα και κοστίζει μόνο 5 ευρώ. Έχουν κιόλας πουληθεί περισσότερα από 2 εκατομμύρια τέτοια «μαλακιστήρια»!
Τα μαγαζιά που πουλάνε αυτά τα προϊόντα δεν είναι σε πίσω στενά ή σε πάνω ορόφους, μισοκρυμμένα. Είναι σε κεντρικούς δρόμους, δεν έχουν καθόλου ατμόσφαιρα ενοχής και οι νέοι μπαίνουν σ’ αυτά όπως μπαίνουν στα φαστφουντάδικα και τα καταστήματα κινητής τηλεφωνίας. Δεν ντρέπονται γι’ αυτό, όπως δεν ντρέπονται για την παρθενιά τους ή την ανικανότητά τους να δημιουργήσουν σχέσεις. Η μοναχικότητα με υποκατάστατα είναι σύγχρονος τρόπος ζωής, κανονικός για τους ίδιους, που προκαλεί την περιέργεια μόνο των ξένων δημοσιογράφων. Βέβαια, δεν είναι όλοι οι Γιαπωνέζοι ίδιοι, αλλά το ρεύμα πάει ορμητικά προς τα κει…
