Βήματα προσέγγισης διαπιστώνονται στις Βρυξέλλες – Πλάτη σε νέα σενάρια παράτασης της διαπραγμάτευσης και χρεοκοπίας εντός ευρώ βάζουν οι οίκοι-λύκοι των αγορών
Το κλίμα, αναφέρουν οι πληροφορίες, είναι καλό. Αν αυτό σημαίνει και συμφωνία ακόμη και την Κυριακή, όπως επιδιώκει η κυβέρνηση, δεν είναι σαφές. Η κυβέρνηση μεταδίδει αισιοδοξία και ταυτόχρονα επαναλαμβάνει διαβεβαιώσεις για συμφωνία «εντός πλαισίου λαϊκής εντολής και εντός ορίων των κόκκινων γραμμών». Ωστόσο, το πολυνομοσχέδιο που θα περιλάβει τις μεταρρυθμίσεις με τις οποίες επιχειρείται να πειστούν οι θεσμοί δεν παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο της Πέμπτης. Να υποθέσει κανείς ότι τελεί υπό προκαταρκτική έγκριση από το Brussels Group; Σ’ αυτό συγκλίνουν οι ενδείξεις από τις Βρυξέλλες, όπου πολυπρόσωπα κλιμάκια της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας και των «θεσμών» προσπαθούν να καταλήξουν σε ένα κοινό συμπέρασμα ως προς το δημοσιονομικό αποτέλεσμα των προτεινόμενων από την ελληνική κυβέρνηση μέτρων. Οι αναφορές της Κομισιόν σε «καλοδεχούμενη εμβάθυνση της διαπραγμάτευσης» δείχνουν κάποια διάθεση συναίνεσης.
Από την άποψη αυτή, ο βραχυπρόθεσμος στόχος της κυβέρνησης για μια πρώτη, μερική συμφωνία πριν από το προγραμματισμένο Eurogroup της 11ης Μαΐου, με στόχο μια «πρώτη δόση» χαλάρωσης της χρηματοδοτικής ασφυξίας, φαίνεται ρεαλιστική: Ο Benoit Coeure, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, σύμφωνα με το πρακτορείο Dow Jones Newswire, δήλωσε ότι «εάν η Ελλάδα ήταν κοντά σε μια συμφωνία με τους πιστωτές της για τους όρους που θα συνοδεύουν τη βοήθεια και υπήρχε μια σαφής προοπτική άλλων πηγών χρηματοδότησης για την κυβέρνηση, το όριο στα έντοκα θα μπορούσε να αυξηθεί». Ήτοι, μια προκαταρκτική συμφωνία σε επίπεδο Brussels Group, που θα αφήνει αρκετές ουρές και εκκρεμότητες για συνέχιση της αξιολόγησης-διαπραγμάτευσης μέχρι τον Ιούνιο, θα μπορούσε να επιτρέψει στην ΕΚΤ να βάλει λίγο νερό στο κρασί της: να αποφασίσει άμεσα αύξηση του ορίου εντόκων γραμματίων πάνω από τα 15 δισ. – και αύξηση της αντίστοιχης συμμετοχής των τραπεζών που έχει από τον περασμένο Ιανουάριο μειωθεί.
Προφανώς, κάποιο ρόλο έπαιξε σ’ αυτό η δημόσια καταγγελία του πρωθυπουργού περί παραπλάνησης από τους δανειστές ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά και οι δημόσιες διαβεβαιώσεις Μέρκελ ότι «πρέπει να γίνουν τα πάντα για να μη μείνει η Ελλάδα από ρευστό».
Το bullying συνεχίζεται
Παρ’ όλα αυτά, δεν αλλάζει η γενική γραμμή των δανειστών, και ιδιαίτερα εκείνων των παραγόντων που έχουν αναλάβει το συστηματικό bullying εις βάρος της κυβέρνησης. Πιο χαρακτηριστικός και πιο ακραίος απ’ όλους ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ δήλωσε ότι η Ευρωζώνη είναι προετοιμασμένη «για όλα τα ενδεχόμενα», σε αντίθεση με δηλώσεις άλλων υπουργών Οικονομικών την προηγούμενη εβδομάδα ότι «δεν υπάρχει Plan B, Plan C, Plan D… για την Ελλάδα». Ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών παρέμεινε απειλητικός και σαρκαστικός: «Εύχομαι ότι θα δοθεί λιγότερος χρόνος σε συνεντεύξεις και περισσότερος σε προσεκτική και υπεύθυνη δουλειά για να μείνει η Ελλάδα μακριά από την απειλητική άβυσσο», δήλωσε στο ολλανδικό κοινοβούλιο. Μια μέρα μετά μίλησε για πρόοδο, αλλά μακριά από το «σημείο καμπής».
Άλλος, ανώνυμος κοινοτικός αξιωματούχος είπε ότι οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις «στερούνται ουσίας». Γενικώς μια συμμαχία προθύμων, από διεθνή πρακτορεία, εγχώρια ΜΜΕ και τους πάντα παρόντες οίκους-λύκους των αγορών, όπως η Moody’s που έσπευσε σε νέα υποβάθμιση της χώρας, συντηρούν την εικόνα μιας κυβέρνησης στο καναβάτσο.
Ίσως σ’ αυτό στοχεύει και η προαναγγελθείσα περιοδεία Ντάισελμπλουμ την εβδομάδα που έρχεται σε Παρίσι, Βερολίνο και Ρώμη. Ο επικεφαλής του Eurogroup θα συναντηθεί με τους ομολόγους του σε Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία, αλλά και με την καγκελάριο Μέρκελ. Μένει να δούμε αν στο «ισοζύγιο» των διαβουλεύσεων θα βαρύνει η άποψη Σόιμπλε, που επιδιώκει ένταση της πίεσης στην κυβέρνηση μέχρι να της αποσπάσουν έστω και συμβολικού χαρακτήρα υποχωρήσεις στο πεδίο της λιτότητας, ή η ρητορική Μέρκελ υπέρ μιας πιο διαλλακτικής διαχείρισης.
Ξανά το Plan B
Συνολικά, πάντως, πιο δραστήριο και κινητικό εμφανίζεται το ιδιότυπο μέτωπο που έχει συμπήξει ο Βόλφγκαγκ Σόιμπλε με τον επικεφαλής του Eurogroup, που λειτουργεί ως εντεταλμένος του, με τους εκπροσώπους του ΔΝΤ, που επιμένουν να θέτουν ως προαπαιτούμενα το ασφαλιστικό και τα εργασιακά, και η ΕΚΤ, που διατηρεί πάντα τον απόλυτο έλεγχο του χρήματος. Η νέα αύξηση του ELA κατά 1,4 δισ. δεν αλλάζει την εικόνα. Τα διεθνή ΜΜΕ που εκφράζουν αυτό το μέτωπο των δανειστών συντηρούν με ανακυκλούμενες πληροφορίες το σενάριο περί προετοιμασίας της Ευρωζώνης για ένα Plan B σε περίπτωση μη συμφωνίας με την ελληνική κυβέρνηση, που έχει παρουσιαστεί από τις σελίδες του Δρόμου.
Το σενάριο περιορίζεται στην πολυσυζητημένη δυνατότητα χρεοκοπίας εντός ευρώ, στην περίπτωση που η Ελλάδα αθετήσει τις πληρωμές του Μαΐου (1 δισ.) προς ΔΝΤ ή του Ιουνίου. Απώτερος στόχος αυτού του διακινούμενου σεναρίου, με σταθερή και βασική πηγή τον Γιενς Βάιντμαν της Bundesbank, είναι μια γεφύρωση της τρέχουσας διαπραγμάτευσης κυβέρνησης-δανειστών με αυτή του Ιουνίου, οπότε θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και το ζήτημα του χρέους. Η πιο σκληρή πτέρυγα των δανειστών εκτιμά ότι μια «συγχώνευση» των δυο διαπραγματεύσεων, και μάλιστα χωρίς απελευθέρωση των δόσεων της δανειακής συμφωνίας, αλλά μόνο με διευκολύνσεις ρευστότητας από την ΕΚΤ, θα αυξήσει την πίεση στην ελληνική κυβέρνηση να αποδεχθεί μεγαλύτερες υποχωρήσεις στα ακανθώδη πεδία των συντάξεων, των μισθών, της φορολογίας, υιοθετώντας μια ακόμη δόση «ήπιας λιτότητας».
Προς επίρρωση του σεναρίου αυτού, ρεπορτάζ του Reuters υποστηρίζει ότι ενδεχόμενη μη πληρωμή των οφειλών του Μαΐου και Ιουνίου στο ΔΝΤ ή ακόμη και του Ιουλίου στην ΕΚΤ μπορεί και να μην χαρακτηριστεί ως «χρεοκοπία» από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης. Παρ’ ότι τον τελευταίο λόγο σ’ αυτό έχει ο οργανισμός ISDA, ένα παράρτημα της «Διεθνούς» του χρηματοπιστωτικού συστήματος IIF το οποίο δίνει και σήμα για ενεργοποίηση των CDS, για την ίδια την ΕΚΤ μεγαλύτερο βάρος έχει η άποψη των τεσσάρων οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης. Αν αυτοί πουν ότι δεν συντρέχει χρεοκοπία, η ΕΚΤ θα μπορούσε να συνεχίσει να παρέχει ρευστότητα (ELA) στην Ελλάδα, αυξάνοντας όμως δραστικά το «κούρεμα» των ομολόγων που θα δέχεται ως ενέχυρο.
Το υπερ-κράτος του ευρώ και ένα επιπλέον ατού για την Ελλάδα
Το χρονοδιάγραμμα αυτού του σεναρίου μεταφέρει το ενδεχόμενο μιας συμφωνίας (ενδιάμεσης ή και συνολικής) προς το τέλος Μαΐου με αρχές Ιουνίου. Μια ερμηνεία αυτής της διολίσθησης ίσως να είναι η πρόθεση του Σόιμπλε και του Γιούνκερ, με τη θερμή υποστήριξη του Ντράγκι, να αφιερωθεί ο Ιούνιος σε μια εις βάθος μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης, στην κατεύθυνση της πολιτικής της ολοκλήρωσης και της μετεξέλιξής της σε υπερκράτος πλήρους κυριαρχίας. Ο Γιούνκερ έχει προαναγγείλει την κατάθεση της σχετικής ατζέντας από τη στιγμή που ανέλαβε την ηγεσία της Κομισιόν, ο Σόιμπλε έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ «μιας κυβέρνησης, ενός προϋπολογισμού και ενός κοινοβουλίου» της Ευρωζώνης, ο Ντράγκι έχει διαμηνύσει ότι η ποσοτική του χαλάρωση χωρίς πολιτική ολοκλήρωση δεν λύνει το πρόβλημα της Ευρωζώνης. Όλοι αυτοί είναι απίθανο να αφήσουν αυτή τη δύσκολη διαπραγμάτευση μεταξύ των 18 της Ευρωζώνης να επισκιαστεί από την ελληνική «εκκρεμότητα». Αυτή πρέπει να έχει λυθεί πριν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Βεβαίως, ανάμεσα στον «ένα» και στον «άλλο» τρόπο υπάρχουν αβυσσαλέες διαφορές. Αν η κυβερνητική αισιοδοξία για συμφωνία χωρίς υπέρβαση των κόκκινων γραμμών και με αποδέσμευση της χρηματοδότησης επιβεβαιωθεί, θα πιστωθεί μια μικρή επιτυχία και θα κερδίσει χρόνο. Αν όμως οι δανειστές επιμείνουν σε μια γραμμή συνθηκολόγησης και παρασύρουν τη διαπραγμάτευση στο δικό τους βολικό χρονοδιάγραμμα, η κυβέρνηση δεν έχει λόγους να παραμένει επ’ αόριστον σε κατάσταση limbo (=αναμονή σε μια κατάσταση μεταξύ κόλασης και παραδείσου), χωρίς χρήμα και σε υπέδαφος αποσταθεροποίησης. Καιρός να πάρει τα ρίσκα της. Με δημοψήφισμα ή χωρίς, με εκλογές ή όχι, η κυβέρνηση έχει ένα επιπλέον διαπραγματευτικό λόγο να αποκρούσει έναν οδυνηρό συμβιβασμό. Η φεντεραλιστική φιέστα της Ευρωζώνης που ετοιμάζει ο Σόιμπλε και οι πιστοί σύμμαχοί του από τον Ιούνιο θα εξελιχθεί σε φιάσκο αν επισκιαστεί από μια ρήξη Ελλάδας-δανειστών. Έχουν, λοιπόν, έναν παραπάνω λόγο να σκεφτούν την επόμενη κίνησή τους.
