Ευκαιρίες και αντιλήψεις για την αξιοποίησή τους
Η Λαϊκή Ενότητα αποτελεί ένα νέο κόμμα στην ελληνική Aριστερά και προφανώς είναι νωρίς για να κριθεί ολοκληρωμένα η φυσιογνωμία και η ταυτότητά της. Άλλωστε, αυτά δεν προκύπτουν μονάχα από τις διακηρύξεις. Είναι κυρίως ο ρόλος που τα κόμματα διαδραματίζουν στις διάφορες καταστάσεις, η συμβολή τους στο ν’ ανοίξουν κάποιοι ελπιδοφόροι δρόμοι. Μερικές πρώτες παρατηρήσεις:
Η ΛΑΕ δημιουργήθηκε βασικά από δυνάμεις προερχόμενες από τον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι κυρίως το Αριστερό Ρεύμα και η κάπως πιο διευρυμένη Αριστερή Πλατφόρμα. Δηλαδή, συνιστώσες και τάσεις με μια ορισμένη ομοιογένεια και μια κοινή στάση μέσα στη ζωή του ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει δηλαδή ένα καταρχήν «κέντρο» που φαίνεται να δίνει το πρόσημο και το χαρακτήρα αυτού του κόμματος. Μια ομάδα στελεχών με επικεφαλής τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, σχετικά συμπαγής, με τη δικιά τους ιστορία μέσα στο χώρο της Αριστεράς και με ρίζες -που οι ίδιοι συχνά προβάλλουν- στο ΚΚΕ του ’80. Κι ενώ η μνημονιακή στροφή του Μαξίμου δημιουργεί ένα μεγάλο κενό σε χιλιάδες ανθρώπους αλλά και δυνάμεις που συμμετείχαν στο εγχείρημα ΣΥΡΙΖΑ, η ΛΑΕ μοιάζει να προσφέρει μια έτοιμη, ήδη συγκροτημένη, λύση. Έτοιμο το πλαίσιο, στις θέσεις τους οι επικεφαλής κ.ο.κ. Αν κάτι αναμένεται να τροποποιηθεί στην εικόνα της, αυτό θα αφορά αποκλειστικά κάποιες ακόμα «προσωπικότητες» που πιθανόν να συμπράξουν.
Η διαδικασία συγκρότησης του νέου φορέα είναι, προς το παρόν, αρκετά «κλειστή». Δεν έχουν φανεί περιθώρια συνδιαμόρφωσης μιας φυσιογνωμίας. Οι συνεννοήσεις στελεχών παρά οι ανοιχτές διεργασίες δίνουν τον τόνο. Μάλλον, το «κέντρο» ή τα «κέντρα» θα αθροίζουν γύρω τους κάποιες δυνάμεις, συμβατές με τους δικούς τους σχεδιασμούς. Την ώρα που οι ανάγκες θα απαιτούσαν περισσότερο ένα εγχείρημα πιο ευρύχωρο, πιο δημοκρατικό και πιο συλλογικό, εδώ κυριαρχεί ο «έλεγχος». Αν μια μορφή χειραγώγησης από ένα μηχανισμό είναι ο τρόπος για να συγκροτηθεί μια πολιτική δύναμη, είναι επόμενο ότι η οργανική σχέση με το κίνημα και το ριζοσπαστισμό δεν είναι ούτε επιθυμητή, ούτε εφικτή. Μια αντίληψη τύπου ΚΚΕ, όπου ο πάλαι ποτέ ΣΥΡΙΖΑ είχε ίσως σε ένα βαθμό ή, στις καλύτερες στιγμές του, καταφέρει να αποβάλει, φαίνεται να επιστρέφει.
Πέρα από τις δυνάμεις που προέρχονται από το ΣΥΡΙΖΑ, για το νέο κόμμα δείχνουν ενδιαφέρον άνθρωποι που προέρχονται από το ΚΚΕ και ομάδες από την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Κι εδώ κυριαρχεί μια οπτική για τη «συσπείρωση» που περισσότερο γίνεται αντιληπτή ως συγκόλληση διαφόρων οργανώσεων παρά ως ενότητα με τις ανάγκες και τις διεργασίες του μαζικού κινήματος στην ιδιαίτερη φάση που περνάμε σήμερα. Η ΛΑΕ φαίνεται να κινείται σε μια προοπτική «κομμουνιστικής επανίδρυσης», όπου το κοινωνικό μέτωπο θα μοιάζει με άθροιση αριστερών οργανώσεων που συνενώνονται. Αυτό όμως δεν αφορά τον κομμουνισμό ως αίτημα. Λείπει κάθε φυσιογνωμικό στοιχείο έξω από το υπάρχον «κόμμα», ενώ δεν φαίνεται να προσφέρεται ή να αναζητείται κάτι πιο προωθητικό για το υποκείμενο και τα χαρακτηριστικά της Αριστεράς του 21ου αιώνα.
Είναι προφανές ότι η στόχευση αυτού του νέου κόμματος είναι κυρίως η καλή εκλογική καταγραφή. Δηλαδή, κάποιοι βουλευτές μέσα στο κοινοβούλιο και την καθ’ υπαγόρευση λειτουργία του. Αυτό δεν είναι κακό ή μεμπτό εξ ορισμού. Παρ’ όλα αυτά, δεν προκύπτει τόσο αβίαστα όσο προβάλλεται, γιατί είναι τόσο σημαντικός, τόσο καθοριστικός σήμερα αυτός ο στόχος. Ειδικά, όταν πρόκειται για ένα πολιτικό προσωπικό που το προηγούμενο διάστημα υπηρέτησε μέχρι το τέλος την κυβέρνηση, ακόμα και από υπουργικές θέσεις. Πώς κάποιοι που δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν τη μνημονιακή μετάλλαξη στο κόμμα που συνδιαχειρίζονταν, θα μπορέσουν να υπηρετήσουν την αντιμνημονιακή στροφή της χώρας; Όταν, μάλιστα, δεν φαίνεται προς το παρόν να υπάρχει ίχνος αυτοκριτικής για το πώς έφτασαν τα πράγματα σε αυτό το σημείο. Δεν μπορούμε να ξεκινάμε από το μηδέν, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Η καχυποψία ότι η προσωπική διάσωση ενός πολιτικού προσωπικού αποτελεί την αφετηρία των διάφορων επιλογών δεν είναι απλά φυσιολογική αλλά και στοιχείο ωριμότητας της αριστεράς και του κινήματος.
Ποια είναι τα πρώτα δείγματα σε σχέση με τη «γραμμή» αυτού του κόμματος; Οι πρώτες διακηρύξεις περί «αντιμνημονιακής Βουλής» και περί «κατάργησης των μνημονίων» είναι απογοητευτικές. Ακόμα και το «όχι στο ευρώ» που υπήρξε βασικό στοιχείο αυτής της συνάντησης φαίνεται ότι θα λειτουργήσει και θα διαπλαστεί από τις ανάγκες του εκλογικού παιχνιδιού και όχι ως κατεύθυνση. Για παράδειγμα, με κριτήριο ποιος θα «χωράει» και ποιος όχι σε αυτή την πολιτική πλατφόρμα. Έτσι είναι, όμως, σαν να ζούμε στο 2010. Σαν να μην κυριαρχεί κοινωνικά η καταστροφή και πολιτικά η ματαίωση. Η χώρα διαλύεται και είναι θλιβερό να μην τίθεται καμιά ατζέντα αντιστροφής. Σαν όλα να κυλούν σε κανονικές συνθήκες: Κάποιοι βουλευτές ανεξαρτητοποιούνται, γίνονται 3ο κόμμα και παίρνουν την εντολή, θα παρουσιάσουν ένα εκλογικό πρόγραμμα, θα ψάξουν φίλους και σύμμαχους, θα καταρτίσουν εκλογικές λίστες, θα υπάρξουν οι συνήθεις προστριβές για το ποιος θα κατέβει και πού, θα ζητήσουν τη ψήφο του κόσμου, θα ορίσουν μια τακτική απέναντι στους υπόλοιπους κ.ο.κ. Και όλα αυτά με ένα γενικό καπέλο ότι έτσι θα εκφραστεί το «μέτωπο του “όχι”». Δεν είναι η καλύτερη υπηρεσία το να τεθεί το «όχι» υπό την προστασία μιας τέτοιας αντίληψης, εντός δηλαδή πολιτικού συστήματος, ακόμα και σε αντιμνημονιακή μεριά.
Είναι σεβαστό το επιχείρημα ότι κάτι αντιμνημονιακό χρειάζεται να δοκιμαστεί σε αυτές τις εκλογές. Ότι σε αντίθετη περίπτωση ίσως να κυριαρχήσει η απογοήτευση και η διάλυση. Ότι η επόμενη φάση αγώνων πρέπει να έχει μια πολιτική αναφορά. Ότι το 62% δείχνει τις τεράστιες δυνατότητες που υπάρχουν. Το ερώτημα είναι με ποιες αντιλήψεις και επιλογές θα σταθεί ο καθένας μας απέναντι σε όλα αυτά.
Δείτε και εδώ: Η «αντιμνημονιακή Βουλή» και η «κατάργηση των μνημονίων»
