Πληθαίνουν οι αντιδράσεις των φορέων και των πολιτών
της Δέσποινας Σπανούδη*
Δεν αποτελεί πρωτοτυπία, το γεγονός ότι και στον τομέα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, ανατρέπονται οι προκυβερνητικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Μετά από μια μικρή καθυστέρηση κυβερνητικής προσαρμογής, οι ΣΔΙΤ και τα μεγαλοεργολαβικά σχέδια για φαραωνικά εργοστάσια διαχείρισης σύμμεικτων σκουπιδιών, επανακάμπτουν πλησίστια σε όλη την Ελλάδα. Η πραγματικότητα αυτή αποτυπώνεται και στην πρόσκληση για χρηματοδότηση μέσω του ΕΣΠΑ, στην οποία μόλις το 8,5 % αφορά δημοτικές δράσεις για την προδιαλογή βιοαποβλήτων –χωρίς να υπάρχουν προς το παρόν χώροι κομποστοποίησης– ενώ η ανακύκλωση παραμένει για εύλογους λόγους εκτός χρηματοδότησης.
Υπάρχει όμως μια ιδιαιτερότητα, στο συγκεκριμένο θέμα. Οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις έθεταν ως προϋπόθεση (αιρεσιμότητα) την ύπαρξη εθνικού σχεδίου και 13 περιφερειακών. Το εθνικό σχέδιο, υπήρχε έτοιμο τον Γενάρη του 2015, αλλά διορθώθηκε εκ βάθρων πολύ γρήγορα, σύμφωνα με το πρόγραμμα του τότε τμήματος περιβάλλοντος (που αποχώρησε σχεδόν σύσσωμο μετά τον Αύγουστο του ’15 από τον ΣΥΡΙΖΑ), το οποίο με τη σειρά του είχε λάβει υπόψη κινηματικές επεξεργασίες. Για την ιστορία, η αλλαγή αυτή έγινε με εθελοντική εργασία και παρά τις εσωτερικές αντιδράσεις που και τότε υπήρχαν. Το εθνικό σχέδιο, παρότι εξακολουθεί να έχει αδυναμίες ως προϊόν αντιτιθέμενων απόψεων, θέτει ως κεντρικά σημεία το δημόσιο χαρακτήρα, την αποκεντρωμένη διαχείριση με μικρή κλίμακα, την προδιαλογή και ανακύκλωση τουλάχιστον του 50% των αποβλήτων, με συγκεκριμένους στόχους, μέτρα και παρεμβάσεις. Τα περιφερειακά σχέδια, έπρεπε να αναθεωρηθούν σύμφωνα με το εθνικό, κάτι που δεν έγινε δεκτό με ενθουσιασμό. Έτσι οι περιφερειακοί σχεδιασμοί που ένας-ένας ολοκληρώνονται είτε προσχηματικά υιοθετούν το εθνικό σχέδιο και στην συνέχεια το ανατρέπουν, είτε αποφεύγουν να εξειδικεύσουν οτιδήποτε έτσι ώστε να αφήνουν ανοιχτά τα σχέδια «ΣΔΙΤ-εργοστάσια-καύση απορριμμάτων». Αυτή η πραγματικότητα απεικονίζεται και στην προαναφερθείσα κοινοτική χρηματοδότηση. Ωστόσο δεν είναι εύκολο να τους κοροϊδέψεις όλους. Σε επιστολή-κόλαφο των Γενικών Διευθύνσεων Περιβάλλοντος και Περιφερειακής πολιτικής και ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ημερομηνία 30/8/2016, επισημαίνονται οι αναντιστοιχίες και εκφράζονται ανησυχίες για την κατά προτεραιότητα χρηματοδότηση των μεγάλων μονάδων διαχείρισης σύμμεικτων σκουπιδιών που ανατρέπουν την ορθή ιεράρχηση.
Αντιδράσεις για τα σχέδια αυτά σημειώνονται σε αρκετές περιφέρειες όπως η Πελοπόννησος, ενώ σε άλλες έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Κρίσιμη αναμένεται και η μάχη για την Αττική, καθώς το νέο σχέδιο προβλέπει συγκεντρωτική διαχείριση, διατήρηση του ΧΥΤΑ και νέες εγκαταστάσεις σε Φυλή και Ασπρόπυργο. Συλλογικότητες και παρατάξεις έχουν συγκροτήσει το Δυτικό Μέτωπο, κάνουν συγκεντρώσεις και παρεμβάσεις και καλούν σε εγρήγορση όταν θα συζητηθεί το θέμα στο Περιφερειακό Συμβούλιο.
* Η Δέσποινα Σπανούδη είναι μέλος της Πρωτοβουλίας Συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων
