του Νίκου Σταθόπουλου
Η πρόσφατη δολοφονία του δημοσιογράφου Γ. Καραϊβάζ επικαιροποιεί δραματικά τη βαθιά αίσθηση αποδιοργανωτικής παρακμής που χαρακτηρίζει τα δημόσια πράγματα στην Ελλάδα. Δεν χρειάζονται ούτε ειδικές γνώσεις ούτε μαντικά χαρίσματα για να αντιληφθεί κάποιος ότι έχουμε μια ακόμα εκδήλωση της «κουλτούρας εκκαθάρισης» που όλο και πιο πυκνά τεκμηριώνεται ως νέο ήθος στη διαχείριση των όποιων (βασικά, «σκοτεινών») ανταγωνισμών. Το Noor 1 δεν είναι μια «δυσάρεστη εκτροπή» αλλά η κανονικότητα σε μια αποσυγκροτημένη κοινωνία υπό καθεστώς «αναμόρφωσης».
Και αυτή η κουλτούρα, δείγμα σαφές και επαρκές μιας «μαφιοποίησης» του κοινωνικού γίγνεσθαι (στις πλευρές του που άπτονται, βασικά, της διαπλοκής στη γενικότερη πραγματοποίησή της), αντανακλά: και τη γενική αλλοτρίωση του συλλογικού ήθους( και ειδικά ως «εθνική ταυτότητα» και γενικά ως «δέκτης και φορέας πολιτισμού»), και την ανάπτυξη καινοφανών «διαχειριστικών εθισμών» στο πλαίσιο των νέων (σε βάση «οργανικής αποικίας») όρων κατανομής της κοινωνικής επιρροής και εξουσίας.
Πριν από λίγες εβδομάδες είχαμε το τραγικό περιστατικό με τον θάνατο του αμέριμνου μοτοσυκλετιστή από οδηγό στην υπηρεσία της Ντόρας Μπακογιάννη. Λίγο μετά «έσκασε» η ανεκδιήγητη καθεστωτική μιζέρια της ειδικής φρούρησης ενός φημισμένου «καλλιτεχνικού ατζέντη κυριών». Και την ίδια ώρα που καταστρέφουν το ΚΕΘΕΑ, μια γενική συνθήκη σχεδόν εργοστασιακής παραγωγής όρων κοινωνικής διάλυσης εμπεδώνεται χωρίς να «ιδρώνει αυτί».
«ΜΙΚΡΑ» γεγονότα που, όμως, πιστοποιούν μια εξελισσόμενη νέα ποιότητα, με μείζον ιδίωμά της ένα μοντέλο θέσμισης δομούμενο στην απαξίωση της «ανθρώπινης κατάστασης» και στη χυδαιότητα ως αντίληψη κοινωνικού γοήτρου. Ταυτόχρονα, βέβαια, με το κίνητρο του «τους κρατάω». Οι νόμοι της «νύχτας», ο αγοραίος παρανιτσεϊσμός της Θεαματικής αηθικότητας, και η «ηθική του τσαμπουκά» τείνουν να συστήσουν την κρατούσα πολιτική κουλτούρα (στην πλατύτερη κοινωνική εννόηση του όρου). Δεν διαπιστώνεται μια κάποια «ιθύνουσα τάξη» αλλά, μάλλον, μια λειτουργία κοινωνικών σχηματοποιήσεων στη βάση εσωτερικευμένων ετερονομιών: Αυτή ακριβώς η έλλειψη οργανικής ταυτότητας επιτρέπει την ηγεμονική επίπλευση «συμμοριακών» μορφών και την ανομιακότητα ως διαχειριστικό ήθος.
Πλέον, όλα μοιάζει να σχεδιάζονται και να εννοούνται ως «κινήσεις» σε ένα πεδίο επιτελικών καταστρώσεων(με τη μορφή του «αποψινού κόλπου) και καθόλου ως δράσεις σε πλαίσια σχέσεων ζωντανών ανθρώπινων υπάρξεων. Δεν είναι απλά η γνωστή μαρξική απόφανση («σήμερα η πολιτική είναι διεύθυνση ανθρώπων…»), αλλά είναι, πολύ βαθύτερα και τραγικότερα, η διεύθυνση ανθρώπων με όρους και «λογική» χρήσης πραγμάτων. Η ιστορική συγκυρία της υπερτεχνολογικής έκρηξης, της «λειτουργικοποίησης-υπηρεσιοποίησης» του καπιταλισμού, και της απολυτοποίησης του μαζικού: Επιβάλλει, εκ των πραγμάτων, μια λειτουργική αφαιρετικοποίηση του ζωντανού κοινωνικού, και, έτσι, «αναπαριστά» τη ζωή και την ύπαρξη ως «εργαστηριακή πατέντα» σε διαρκή τρεπτότητα και καθόλου ως ρυθμιστική αυταξία.
Επιμένουμε σε μονοδιάστατες «πολιτικές αναλύσεις»-κονσέρβα και έτσι χάνουμε το κρίσιμο πολιτισμικό βάθος των καταστάσεων, και, επιπλέον, περιορίζουμε την αναζήτηση διεξόδων σε «αντικειμενικότητες» που και ευνουχιστικές της βιωμένης αλήθειας είναι και μια αυτοματική μοιρολατρία υποβάλλουν. Η κλιμάκωση και το βάθεμα της λειτουργικής αήθειας δεν είναι ηθικολογική διαπίστωση αλλά πολιτική εκτίμηση. Αφορά στην κατανόηση του συστημικού λόγου ως πολιτικής και κοινωνικής πρακτικής και, συνεπώς, στην πρόγνωση των συστημικών διεργασιών δια των οποίων θα προάγεται το πολιτικό γίγνεσθαι και θα αντιμετωπίζονται οι αντιδράσεις.
Η ολοένα και πιο προκλητική περιφρόνηση του ανθρώπου, συγκροτεί μια πρακτική ηθική αποδεκτής «υποκοσμικότητας» που επιτείνει την αξιακή αποδόμηση και μετατρέπει τη δημοκρατία και τη γενική κοινωνική ζωή σε τυπικό πλέγμα αποτελεσματικών ή όχι συμπεριφορών. Και αυτό σημαίνει ότι γίνεται αυτονόητος ο «νόμος της ζούγκλας» και αποκτά απόλυτο κύρος το «γεγονός», πέρα από κάθε αξιολόγηση και ηθική-ιδεολογική αποτίμηση.
Οι ελίτ του παρόντος είναι κανονικοί διεκπεραιωτικοί ιμάντες με απλώς «εύλογο προνόμιο» αυξημένης υπεραξίας σε σχέση με το πλήθος (το «λαό»), και το πολιτικό προσωπικό είναι απλώς κάτι σαν λογιστής και προσωπάρχης μαζί
ΔΙΥΠΑΡΧΟΥΜΕ δυνάμει σαν οργανική αποικία (σαν μια «Κούβα του Μπατίστα» σε μετακαπιταλιστική πλανητική προοπτική), κι έτσι o αναπροσδιορισμός της ένταξής μας στο παγκόσμιο σύστημα γίνεται ολικά, σαν σφαιρικό σύστημα ζωής και όχι σαν «ρόλος». Και αυτό, με δεδομένη την ειδική φύση της σύγχρονης καπιταλισμικής θέσμισης, «μεταφράζεται» σε κάτι σαν «πειραματική χώρα-μετάνθρωπος». Η καθολική ρευστοποίηση (ας πούμε: Διαλεκτική της προοδευτικής ακύρωσης) των πολιτισμικών συστατικών μας, βιωνόμενη ως ιλιγγιώδης αποξένωση από τον ιστορικό εαυτό μας, εκφράζεται ως ριζική ηθική-βιοθεωρητική ανασυγκρότηση με χαρακτηριστικά εσωτερικευμένης ματαίωσης.
Οι ελίτ του παρόντος είναι κανονικοί διεκπεραιωτικοί ιμάντες με απλώς «εύλογο προνόμιο» αυξημένης υπεραξίας σε σχέση με το πλήθος (το «λαό»), και το πολιτικό προσωπικό είναι απλώς κάτι σαν λογιστής και προσωπάρχης μαζί. Η κοινωνική συνοχή οργανώνεται από τα ΜΜΕ, όχι απλά ως «Θέαμα» όπως σε μια «καπιταλιστική μητρόπολη» αλλά βασικά ως γεγονός, δηλαδή με κανονική υπαγόρευση των λειτουργικών όρων. Αν δεν ίσχυε αυτό η κυβέρνηση θα είχε ανατραπεί από την υπόθεση Λιγνάδη και ο Χρυσοχοίδης θα είχε παραιτηθεί λόγω Φουρθιώτη: Το ότι δεν συνέβησαν αυτά(τα άλλοτε στοιχειώδη) δείχνει ότι πλέον η Δημοκρατία ολοκληρώνεται ως απαξίωση των ιστορικών της βάθρων όπως σηματοδοτεί η διακυβέρνηση με ΠΝΠ. Η δυτική δημοκρατία εκπνέει και αντικαθίσταται από το «δημοκρατικό-ανθρωποκεντρικό» management ενός μεταανθρώπινου καπιταλισμού της «υγειονομικής (στην πλατύτερη και ανώτερα συμβολική σημασία) προτεραιότητας». Κάνουν εγκλήματα στο πεδίο διαχείρισης της πανδημίας (με την αντιπολίτευση να διακοσμεί, απλώς, τα πολιτικά κάδρα του συστήματος) και «δεν τρέχει τίποτα»!
Δεν είναι «κατάσταση εξαίρεσης», ούτε καν σε τυπικό επίπεδο, αλλά πλήρης τρόπος αυτορρύθμισης… «Σύστημα», «ηγεσίες», «λαός», είναι σε μια οργανική ενότητα αποικιοποιημένης α-συνείδησης! Κάθε συζήτηση περί διεξόδου πρέπει να εκκινεί από αυτή την εργαστηριακή «μοίρα» που αφορά όχι απλά σε σχέσεις δύναμης και ισορροπίες υποτέλειας, αλλά, βαθύτερα, σε υπαρκτικά παραδείγματα και δομές βιωματικότητας.
Δεν είναι η κλασική σχηματικότητα «από δω οι εξωνισμένοι και ριψάσπιδες – από κει οι ασυμβίβαστοι και αντιστεκόμενοι»: Είναι μια συμπληρωματικότητα προσαρμογής με συνεκτική ουσία ένα ψυχοϊδεολογικό κράμα ευκαιριακής συμφεροντολογίας και εκλογικευμένης απογοήτευσης και απαισιοδοξίας. Οι καθιερωμένοι όροι ανάλυσης των τρεχουσών καταστάσεων θα τείνουν σταθερά προς μια διαιωνιζόμενη αποτυχία καθώς θα αναπαράγουν μια ξεπερασμένη πραγματολογία και θα κωφεύουν στις όλο και εντονότερες αντηχήσεις μιας ολόπλευρης μέθεξης στις όλο και συνθετότερες διεργασίες πολιτισμικής μας μεταδόμησης.
ΤΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ δε μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από μια άμυνα ριζοσπαστικής αυτοσυντήρησης με όρους συλλογικού εαυτού: Σήμερα, η «πρωτοπορία» δε μπορεί παρά να παραμερίζει «κάθετα» κάθε «εθνικό» σφετεριστή των «τίτλων ιδιοκτησίας» του ιστορικού μας χωρόχρονου και να γίνεται αυτή η ενεργός συνείδηση της αιμόφυρτης και καταληστευμένης πατρίδας.
