Η Ε.Ε., και ιδιαίτερα η Ευρωζώνη, εξελίσσεται γοργά σε μια «αυτοκρατορία του κακού». Ολοκληρώνεται ως το πιο ακραίο νεοφιλελεύθερο μόρφωμα του καπιταλιστικού σύμπαντος, εδραιώνοντας μια πολιτική απίστευτου κυνισμού εις βάρος των κοινωνιών της, ιδιαίτερα στις «αποικίες» της περιφέρειας, και ανάγοντας σε απόλυτο προορισμό της την προστασία του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Έστω κι αν όλα εξελίσσονται σαν μια χαοτική περιδίνηση γύρω από την ελληνική κρίση.
Τα τελευταία 24ωρα επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά (για τον ελληνικό λαό εφιαλτικά), αυτό που και απ’ αυτή την εφημερίδα έχει υποστηριχτεί επανειλημμένα. Η περίφημη «ιστορική συμφωνία της 21ης Ιουλίου» μας τελείωσε. Πάμε γι’ άλλα. Φτου κι απ’ την αρχή. Σύμφωνα με όλες τις μέχρι στιγμής ενδείξεις, στην επικείμενη νέα σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στο Βερολίνο, στις 17 και 18 του μηνός, οι ευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες ενδέχεται να προδιαγράψουν, ίσως και να αποφασίσουν, ένα νέο σχέδιο «διάσωσης» της Ελλάδας από την κρίση χρέους που μετατρέπει τη χώρα, με τρόπο απόλυτο πια, σε προτεκτοράτο των πιστωτών, θεσμικών (των κρατών) και ιδιωτών. Ο Γερμανός αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας Φίλιπ Ρέσλερ, που ήρθε και στην Αθήνα για να υποβάλει την κυβέρνηση σε «ασκήσεις θάρρους» έναντι της ελληνικής κοινωνίας, φέρεται κομιστής του Plan B, που στην πραγματικότητα δεν είναι κάτι εντελώς καινούργιο. Πρόκειται για την επίσπευση εφαρμογής της απόφασης που έχει λάβει η Ε.Ε. από το Δεκέμβριο του 2010 για ενεργοποίηση του νέου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ESM (που θα διαδεχθεί το ταμείο EFSF) και των προβλέψεων που αυτός περιλαμβάνει για διαδικασία ελεγχόμενης χρεοκοπίας σε χώρες με μη βιώσιμο χρέος. Ο μηχανισμός αυτός επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή από το 2013, αλλά η νέα πρόταση θέλει την ενεργοποίησή του τουλάχιστον 6 μήνες νωρίτερα, εντός του 2012. Και, φυσικά, με πρώτο «πειραματόζωο» εφαρμογής του την Ελλάδα.
Η συντεταγμένη χρεοκοπία της Ελλάδας, λοιπόν, είναι προαποφασισμένη, με την κυβέρνηση ζαλισμένο κι άβουλο παρατηρητή των ζυμώσεων ανάμεσα σε δύο μπλοκ που έχουν διαμορφωθεί στις ευρωπαϊκές ηγεσίες, η διαφωνία των οποίων αφορά απλώς το εύρος της ελληνικής χρεοκοπίας.
Η γερμανική ηγεσία και οι στενότεροι σύμμαχοί της, με βασική την Ολλανδία, φαίνεται ότι προκρίνουν ένα σενάριο γενναίας αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, σε ποσοστό άνω του 50%.
Το τραπεζικό λόμπι
Αντίθετοι στο σενάριο αυτό, ωστόσο, εμφανίζονται οι τραπεζίτες, μέσω της Διεθνούς τους IIF, και ο συλλογικός τους εκφραστής, η ΕΚΤ, όπως φάνηκε από την «αποχαιρετιστήρια» εμφάνιση του αποχωρούντος προέδρου της, Ζαν Κλοντ Τρισέ. Το μόνο που φαίνεται διατεθειμένο να διαπραγματευτεί το τραπεζικό λόμπι είναι μια διεύρυνση του «κουρέματος» 21% των ελληνικών ομολόγων που ήδη προβλέπεται μέσω της διαδικασίας ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί από την 21η Ιουλίου. Κι ο βασικός λόγος είναι φυσικά… μη στάξει η ουρά του γαϊδάρου. Δηλαδή, να μην υποστούν καταστροφικές απώλειες οι τράπεζες που θα συμμετάσχουν στο ελληνικό «κούρεμα». Αυτό, φυσικά, αφορά πρωτίστως τις ελληνικές τράπεζες, κι ακολούθως τις γαλλικές, ιταλικές και φυσικά τον μεγάλο γαλλοβελγικό πονοκέφαλο, την Dexia, που βρίσκεται προ νέας κατάρρευσης και προ ενός ακόμη προγράμματος διάσωσής της, μετά αυτό του 2008. Ιδιαίτερα οι ελληνικές τράπεζες, που έσπευσαν δια του Λ. Παπαδήμου, άτυπου συμβούλου του πρωθυπουργού, να δηλώσουν την αντίθεσή τους σε ένα «κούρεμα» μεγαλύτερο από το 21% που προβλέπει το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων, αντιμετωπίζουν το φάσμα της αναγκαστικής κρατικοποίησης αν αναγκαστούν να προσφύγουν στον «κουμπαρά» των 10 δισ. ευρώ (30 δισ. με το νέο δανεισμό, αν τελεσφορήσει) που υπάρχει για την προστασία τους, και στη συνέχεια μιας ιδιωτικοποίησης αντί πινακίου φακής.
Όλα δικά τους
Σε τελική ανάλυση, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες αντιμετωπίζουν πλέον την ελληνική κρίση σαν ένα ενοχλητικό εμπόδιο για να διαχειριστούν μιαν άλλη κρίση που τους ανησυχεί πολύ περισσότερο: την κρίση του τραπεζικού χρέους που αναζωπυρώνεται πλήρως, τρία μόλις χρόνια από την προηγούμενη διάσωση των τραπεζών, το 2008, που κόστισε στους Ευρωπαίους φορολογούμενους εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Απολύτως ευαίσθητη στο πεδίο αυτό η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, που μαζί με τους κυβερνητικούς εταίρους της ανησυχεί για το αν τα χρήματα των Γερμανών φορολογουμένων πιάνουν τόπο στην Ελλάδα, δεν επέδειξε καμιά ανάλογη ανησυχία για ένα νέο πακέτο ενίσχυσης των τραπεζών. Μαζί με τους επικεφαλής του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και το ΟΟΣΑ, προανήγγειλε ένα σχέδιο δράσης υπέρ των τραπεζών, δηλώνοντας ότι η στήριξή τους είναι πάντα «μια λογική επένδυση». Φυσικά, τον ρόλο της σ’ αυτό έπαιξε και η επίμονη αμερικανική πίεση, δια χειλέων Ομπάμα, που κάλεσε για μια ακόμη φορά την Ευρώπη «να αντιδράσει αποφασιστικά».
Πρόγευση της κατά Μέρκελ «λογικής επένδυσης» στον αχόρταγο χρηματοπιστωτικό Λεβιάθαν αποτέλεσε η κίνηση της ΕΚΤ να «φιλοδωρήσει» τις ευρωπαϊκές τράπεζες με ένα ακόμη πρόγραμμα αγοράς καλυμμένων ομολόγων ύψους 40 δισ. από το Νοέμβριο. Αυτό το πρόγραμμα θα συμπληρωθεί από τους «κουμπαράδες» ασφαλείας των τραπεζών που ήδη διαθέτει κάθε χώρα της Ευρωζώνης, αλλά και από ένα ακόμη πακέτο ενίσχυσής τους κεντρικά από την Ε.Ε. –πιθανότατα μέσω του ταμείου EFSF ή ενός παρεμφερούς οργανισμού- που θα αποτελέσει και το κεντρικό ζήτημα διαβούλευσης στη σύνοδο της 17-18 Οκτωβρίου.
Νέα «τελική λύση»
Ουσιαστικά, λοιπόν, η σύνοδος αυτή -για την οποία μια πρόγευση θα δώσει η αυριανή συνάντηση Μέρκελ – Σαρκοζί- θα επιχειρήσει να προσθέσει άλλη μια «τελική λύση» (στις τουλάχιστον τρεις «τελικές λύσεις» που έχουν ναυαγήσει μέχρι στιγμής) στην ευρωπαϊκή κρίση σε τρεις άξονες:
Πρώτον, και πλέον βέβαιον, στην οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωζώνης, στο πλαίσιο των προτάσεων της Κομισιόν που εγκαθιδρύουν τη λιτότητα εν ονόματι του ελέγχου του χρέους και των ελλειμμάτων ως αποκλειστική οικονομική πολιτική των χωρών μελών, επ’ απειλή προστίμων, οικονομικών κυρώσεων και ακρωτηριασμού της κυριαρχίας τους.
Δεύτερον, και επίσης βέβαιον, να καθορίσει τη νέα συνταγή στήριξης των τραπεζών, διοχετεύοντας νέους πακτωλούς ευρώ στα ταμεία τους. Το ποσό που θα διατεθεί άμεσα –πιθανότατα μέσω EFSF ή ESM- αναμένεται να φτάσει τα 200 δισ. ευρώ. Και σ’ αυτό πρέπει να υπολογιστεί ένα πολλαπλάσιο ποσό που θα διαθέσει κάθε κυβέρνηση για το δικό της τραπεζικό σύστημα.
Τρίτον, και εντελώς αβέβαιον, να αποφασίσει αν και υπό ποιους νέους όρους θα υπάρξει ο νέος δανεισμός προς την Ελλάδα, σε ένα πλαίσιο πολύ διαφορετικό και πολύ δυσμενέστερο από αυτό της 21ης Ιουλίου. Το κούρεμα του χρέους, εντός ή εκτός του μηχανισμού ανταλλαγής των ομολόγων, βαθύ ή μέτριο, είναι βέβαιο ότι θα συνοδευτεί από νέους ταπεινωτικούς όρους εκχώρησης κυριαρχίας και ακόμη πιο βίαιης φτωχοποίησης της κοινωνίας. Ας σκεφτούμε μόνο το εξής: αν η -αβέβαιη ακόμη- δόση των 8 δισ. ευρώ απαίτησε μέτρα σαν αυτά που κατέθεσε ως νομοσχέδιο προχθές η κυβέρνηση, τι ακριβώς θα ζητηθεί για να χορηγηθεί το πολυαναμενόμενο δάνειο των 109 ή και παραπάνω δισ. ευρώ;
