Το ψυχορράγημα της παραγωγικής και οικονομικής δομής. Του Γιώργου Παπαθανασίου.
Συνεχίζεται με περισσότερη οξύτητα η αποδόμηση της παραγωγικής δραστηριότητας της χώρας, ειδικότερα στη Βόρεια Ελλάδα. Στη Θεσσαλονίκη, μεγάλες βιομηχανικές μονάδες με μεγάλη παράδοση στους τομείς τους, βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας ενώ οι όποιες νέες θέσεις εργασίας δημιουργούνται, συνδέονται στην πλειονότητά τους με ελαστικές μορφές εργασίας. «Για κάθε δέκα θέσεις εργασίας που χάνονται, δημιουργούνται μόλις πέντε καινούριες, από τις οποίες οι τρεις είναι εκ περιτροπής ή με μειωμένο ωράριο» είχε δηλώσει μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης ενόψει των κινητοποιήσεων της εργατικής πρωτομαγιάς. Το εργοστάσιο του ΤΙΤΑΝ για παράδειγμα εδώ και ένα χρόνο έχει περιορίσει κατά πολύ τον κύκλο εργασιών του, με αποτέλεσα να χαθούν κάποιες θέσεις εργασίας, ενώ το υπάρχον προσωπικό εργάζεται κυρίως υπό συνθήκες μερικής απασχόλησης.
Κρίσιμη περίοδο διανύει και η ΕΛΒΟ καθώς αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα ρευστότητας και αδυναμίας συμμετοχής σε εξοπλιστικούς διαγωνισμούς. Η βιωσιμότητα της επιχείρησης στηρίζεται πλέον αποκλειστικά και μόνο στα υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Οικονομικών. Βασικά ερωτήματα αφορούν τον βασικό μέτοχο της επιχείρησης, που δεν είναι άλλος από το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών. Το τελευταίο, ενόψει της ψήφισης του μεσοπρόθεσμου προγράμματος και του Μνημονίου 2, βάζει και την ΕΛΒΟ στη μακρά λίστα των ιδιωτικοποιήσεων, με το λιμάνι και την ΕΥΑΘ μεταξύ άλλων, προκρίνοντας το ξεπούλημα της επιχείρησης έναντι πινακίου φακής ως λύση στο πρόβλημα της κακοδιαχείρισης από πλευράς ιδιωτικού management. Αναπάντητα, πάντως, παραμένουν τα ερωτήματα που αφορούν το μέλλον των 500 εργαζομένων της μεγαλύτερης εναπομένουσας μονάδας της ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου καθώς και των εργαζομένων των άλλων «δορυφορικών» μονάδων.
Ακόμη πιο δυσχερής είναι η θέση των 224 εργαζομένων της βιομηχανίας κεραμικών πλακιδίων Φίλκεραμ Τζόνσονς που βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με τη διοίκηση της εταιρίας για το ύψος των αποζημιώσεων, τη στιγμή που έχει κλείσει κάθε παραγωγική δραστηριότητα, ενώ ακόμα και το αποθηκευμένο «στοκ» εμπόρευμα, έχει στο σύνολό του πουληθεί.
Ένα ακόμη παράδειγμα που σκιαγραφεί την αποκαρδιωτική κατάσταση της Σίνδου, δεν είναι άλλο από αυτό της Πεντζετάκης ΑΕ της οποίας οι 100 περίπου εργαζόμενοι μένουν απλήρωτοι από τον Αύγουστο. Μάλιστα, είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν σε κατασχέσεις ακόμη και των περιουσιακών στοιχείων των ιδιοκτητών της επιχείρησης, πράγμα όχι εύκολο καθώς πιθανολογείται ακόμα και στη Βουλή πως η διοίκηση θα καταφύγει σε προσφυγή με βάση το άρθρο 99 του Πτωχευτικού Κώδικα, κατά τον οποίο μπορεί να απεμπολήσει κάθε ατομική δίωξη σε βάρος των ιδιοκτητών.
Την κατιούσα έχει πάρει η οικονομική δραστηριότητα
Κόκκινο χτυπάει τον τελευταίο χρόνο η μείωση της εμπορικής κίνηση όπως και της μείωσης του τζίρου των καταστημάτων της Θεσσαλονίκης αλλά και της υπόλοιπης περιφέρεια κεντρικής Μακεδονίας με τους κατοίκους των περιοχών της παραμεθορίου να αναζητούν τις αγορές της ΠΓΔΜ και της Βουλγαρίας ακόμα και για τα καθημερινά τους ψώνια, με την Γευγελή να είναι ένας από τους βασικούς προορισμούς. Κάθε Πέμπτη η λαϊκή αγορά της Γευγελής κατακλύζεται από Έλληνες. Καθώς οι τιμές στα οπωροκηπευτικά και τα κρεοπωλεία είναι οι μισές, πολλοί συνταξιούχοι βγάζουν το χειμώνα στις συνοριακές πόλεις, συνδυάζοντας «το τερπνό με το ωφέλιμο…».
Με την τιμή της αμόλυβδης στα ελληνικά πρατήρια να διαμορφώνεται στα 1,68 ευρώ ενώ των αντίστοιχων των Σκοπίων στα 1,15, οι οδηγοί της παραμεθορίου προτιμούν να περνούν τα σύνορα καθημερινά για να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ τους καθώς και να κάνουν τα βδομαδιάτικά τους ψώνια με τις τιμές των καταναλωτικών αγαθών των Σκοπίων στα 2/3 των αντίστοιχων Ελληνικών. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 135 πρατήρια καυσίμων του Νομού Κιλκίς, τα 35 έχουν ήδη βάλει λουκέτο και ο αριθμός τους συνεχώς αυξάνεται. Μπροστά σε αυτό το φαινόμενο, ο Δήμαρχος Παιονίας προκρίνει ως λύση τους περισσότερο ενδελεχής ελέγχους από μεριάς αστυνομίας για όσους περνούν τα σύνορα με χώρες εκτός ΕΕ, καθώς υποστηρίζει πως αν ταλαιπωρηθούν λίγο περισσότερο οι καταναλωτές στα σύνορα, θα προτιμούν στο εξής τις Ελληνικές αγορές!
Στο ίδιο μήκος κύματος τοποθετείται και ο πρόεδρος του εμπορικού συλλόγου Δράμας κος Σκουλίδης ο οποίος μάλιστα δήλωσε ότι «σε μας μία υπάλληλος αμείβεται με 1.500,00 ευρώ ενώ στη Βουλγαρία με 300,00. Ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του».
Φυσικά, ουδείς εκ των άνω θέλησε να αναγνωρίσει το πρόβλημα σε σχέση με τους αυξημένους συντελεστές φόρου σε καύσιμα και καταναλωτικά αγαθά, ακόμα και σε είδη πρώτης ανάγκης που επιβάλλει συνεχώς η κυβέρνηση. Αντί αυτού, θεωρούν πως το φταίξιμο πάει στην ανεπαρκή διασφάλιση και αστυνόμευση των συνόρων, ενώ τα 1.500,00 ευρώ του μισθού μίας Ελληνίδας υπαλλήλου (ποιος… πότε;) μετακυλύει το κόστος της εργασίας της στις τιμές.
Η ανεργία μόνο αυξάνεται
Όλα τα παραπάνω μπορούν να αναγνωστούν στο γενικό τους, μέσα από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, του ΟΑΕΔ αλλά και των Εργατικών Κέντρων.
Σε πολλές περιοχές της Μακεδονίας η ανεργία προσεγγίζει ή και ξεπερνάει σε ποσοστό το 50% ενώ μόνο την περίοδο Μάρτιος ‘10-Μάρτιος ‘11, στη μαύρη λίστα του ΟΑΕΔ προστέθηκαν 232.000 άνεργοι σε πανελλαδικό επίπεδο. Ειδικότερα στη Δυτική Μακεδονία η ανεργία καταγράφεται στο 20,6% σε σχέση με 11,6% που ήταν πέρυσι.
Τα πράγματα δεν είναι καλύτερα για την Ανατολική Μακεδονία, όπου τα συνεχή λουκέτα σε βιομηχανίες και άλλες παραγωγικές μονάδες αύξησαν το ποσοστό ανεργίας κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες. Ειδικά για το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, η ανεργία είναι πλέον στο 19,4% το οποίο και είναι ρεκόρ 16ετίας. Τα στοιχεία του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, πάντως, είναι λιγότερο αισιόδοξα καθώς κάνουν λόγο για ανεργία στο 26%, ενώ για μαύρη και αδήλωτη εργασία στο 27% (πάντα βάσει των ανακοινώσεων του ΕΚΘ) και αυτό αφορά κυρίως μετανάστες και νέους –πτυχιούχους ή μη– που ούτως ή άλλως εδώ και χρόνια βρίσκονται και βαδίζουν κάπου ανάμεσα στο χάσιμο και στο ψάξιμο.
Πάντως από τον Απρίλιο κι έπειτα, οι εγγραφές ανέργων στον ΟΑΕΔ είναι κατά 50% λιγότερες σε σχέση με τον Μάρτιο. Αυτό εξηγείται εν μέρει από την έναρξη της τουριστικής περιόδου καθώς από τους 6.982 επιδοτούμενους ανέργους του ΟΑΕΔ στον τουριστικό τομέα για τον Μάρτιο, τον μήνα Απρίλιο το αντίστοιχο νούμερο ήταν 2.602. Από αυτούς, οι μισοί πράγματι βρήκαν απασχόληση ενώ οι άλλοι μισοί, απλά δεν ανανέωσαν τις κάρτες τους καθώς πρόκειται για μακροχρόνια ανέργους που έχουν χάσει κάθε ελπίδα για να βρουν δουλειά.
Πάνω από 2.000 εργαζόμενοι, κυρίως γυναίκες, πηγαινοέρχονται κάθε εβδομάδα στις γειτονικές χώρες για δουλειά, σε ελληνικές επιχειρήσεις που μετακόμισαν εκεί. Είναι κυρίως έμπειροι εργαζόμενοι και στελέχη που αμείβονται με ελληνικούς μισθούς και ασφαλιστικές εισφορές. Το κόστος τους είναι περίπου 1.500,00 ευρώ, ενώ των ντόπιων δεν ξεπερνά τα 500,00. Είναι η χειρότερη μορφή μετανάστευσης «γιατί χάνουμε την πατρίδα μας και το σπίτι μας, ενώ διαλύουμε και την οικογένειά μας. Άλλος εδώ και άλλος εκεί..» μας δήλωσε 50χρονη εργαζόμενη που πηγαινοέρχεται στη Βουλγαρία.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που αναζητούν την τύχη τους σε κάποια άλλη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2008 μέχρι και σήμερα, περισσότερα από 100.000 βιογραφικά έχουν μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες και έχουν σταλεί μέσω διαδικτύου σε ευρωπαϊκές χώρες. Το 36,3% αυτών, αφορά νέους από 26 έως 30 ετών, ενώ στη Θεσσαλονίκη περίπου 7.000 άτομα έχουν παρακολουθήσει αντίστοιχες ημερίδες επαγγελματικών προοπτικών για άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Cedefop (Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη) ένας στους δύο που αποφασίζει να κάνει το μεγάλο βήμα και να αναζητήσει την τύχη του στο εξωτερικό είναι ηλικίας 21-30 ετών, δηλαδή βρίσκεται στην πλέον παραγωγική ηλικία. Αντίστοιχο ενδιαφέρον για εργασία, παρατηρείται μεταξύ άλλων και για τη Γερμανία, δεδομένου ότι υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις εργασίας για ιατρικό, νοσηλευτικό προσωπικό, μηχανικούς, υπαλλήλους τουρισμού, ηλεκτρολόγους, πληροφορικούς, μηχανικούς αεροσκαφών και κατασκευαστές αυτοκινήτων.
