επιμέλεια: Χριστόδουλος Δολαψάκης, Μανώλης Μούστος
Η απόφαση για τον τρόπο και τον χρόνο «ανοίγματος» του τουρισμού εν μέσω της επιδημίας SARS-CoV2 είναι μία πολιτική κυβερνητική απόφαση και ως τέτοια πρέπει να κριθεί. Από καθαρά επιστημονική άποψη τα πράγματα είναι απλά: η είσοδος των τουριστών θα επιφέρει αύξηση των κρουσμάτων. Η ικανότητα του ιού να μεταδίδεται από ολιγοσυμπτωματικούς φορείς και η ενισχυμένη δυναμική μετάδοσής του σε κλειστούς χώρους και συναθροίσεις, καθιστούν επίσης πιθανότατη την εμφάνιση «μικρών επιδημιών». Οι –λίγοι– επιστήμονες της υγείας που επιχειρούν με τις δημόσιες δηλώσεις τους να προσπεράσουν αυτόν τον κίνδυνο και να καθησυχάσουν τις εύλογες ανησυχίες του κόσμου και των επαγγελματιών στο χώρο του τουρισμού, εκφράζουν μία πολιτική στάση, υποστηρικτική της κυβερνητικής πολιτικής: σεβαστό αλλά θα κριθούν επί αυτού χωρίς το «άλλοθι» της «αυθεντίας». Εάν την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου η «επιστήμη» φαινόταν να είχε την πρωτοκαθεδρία, το καλοκαίρι «η πολιτική είναι στο τιμόνι». Η κυβέρνηση εντέχνως κατόρθωσε να πείσει ότι απλά «υπακούει» τους επιστήμονες την περίοδο του πρώτου κύματος: θα έλεγε κανείς ότι υπουργός Υγείας ήταν ο καθηγητής κ.Τσίοδρας και κυβερνητικό συμβούλιο το Δ.Σ. του ΕΟΔΥ. Ο υπουργός Υγείας κ. Κικίλιας ήταν –και εξακολουθεί να είναι– απών. Στην παρούσα φάση, οι αποφάσεις για τον τρόπο ανοίγματος του τουρισμού είναι σίγουρο ότι δεν έχουν την απόλυτη επιστημονική έγκριση και υπό αυτό το πρίσμα δεν είναι τυχαία η απουσία δημόσιας ενημέρωσης και συζήτησης για τον αριθμό των εισαγόμενων κρουσμάτων, τα αποτελέσματα των δειγματοληπτικών και υποχρεωτικών ελέγχων των ταξιδιωτών και την επάρκεια έμψυχου δυναμικού και υλικών στις δομές υγείας των τουριστικών προορισμών. Η «εμπειρία» από τις επιδημίες που ξέσπασαν σε Εχίνο, Ρομά και Μαλακάσα –όπου επίσης η δημόσια πληροφόρηση είναι ελλιπής– δείχνει αυτήν την πρωτοκαθεδρία της πολιτικής σκοπιμότητας έναντι της «καθαρής επιστήμης». Ο υπουργός Τουρισμού κ. Θεοχάρης είναι ο «νέος» υπουργός υγείας, ο «νέος» κ.Τσιόδρας.
Στις 29 Μαΐου το υπουργείο Τουρισμού ανακοινώνει τις 29 χώρες από τις οποίες επιτρέπονται οι πτήσεις προς το αεροδρόμιο της Αθήνας (από την 1η Ιουνίου) και της Θεσσαλονίκης (από την 15η Ιουνίου). Μόλις 48 ώρες μετά η κυβέρνηση «διορθώνει» τις δηλώσεις της και διευκρινίζει ότι θα επιτρέπονται και αφίξεις από άλλες χώρες αλλά οι ταξιδιώτες θα υποβάλλονται σε υποχρεωτικό τεστ κατά την άφιξη και ακολούθως καραντίνα μίας ή δύο εβδομάδων. Προφανώς ούτε αυτή η «διόρθωση» δεν αρκούσε, καθώς στις 2 Ιουνίου ο κ. Θεοχάρης δηλώνει ότι δε θα ισχύσει η λίστα των 29 «ασφαλών» χωρών, αλλά η λίστα που συντάχθηκε από τον οργανισμό της Ε.Ε. για την αεροπορική ασφάλεια (EASA) η οποία διαχωρίζει αεροδρόμια και όχι χώρες: οι ταξιδιώτες από «αεροδρόμια σε περιοχές με υψηλό κίνδυνο μετάδοσης SARS-CoV2» θα υποβάλλονται σε υποχρεωτικό τεστ και καραντίνα 24 ωρών μέχρι τη λήψη του αποτελέσματος. Για τους υπόλοιπους θα γίνονται απλά δειγματοληπτικά τεστ. Τραγική ειρωνεία: την ίδια ημέρα (2 Ιουνίου) η Ελλάδα ακυρώνει όλες τις πτήσεις από το Κατάρ, καθώς 12 από τους 91 επιβάτες σε πτήση της Qatar Airways ανευρίσκονται θετικοί στον ιό. Είναι ενδιαφέρον ότι η εταιρεία με επίσημη δήλωσή της αναφέρει ότι όλοι οι επιβάτες «είχαν υποβληθεί στα κατάλληλα τεστ και πρωτόκολλα και είχαν κριθεί ικανοί να ταξιδέψουν». Ο ΕΟΔΥ μέχρι σήμερα δεν έχει προβεί σε δημόσια ενημέρωση για το θέμα. Στις 15 Ιουνίου αρχίζουν οι αφίξεις διεθνών πτήσεων στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης παρουσία του υπουργού κ. Θεοχάρη και με υποδοχή του πρώτου αεροπλάνου με υδάτινη αψίδα θριάμβου. Οι ημερήσιες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης του ΕΟΔΥ προς το παρόν δεν κάνουν απολογισμό συγκεκριμένα για τους ταξιδιώτες από το εξωτερικό από την επανέναρξη των πτήσεων και αναφέρουν απλώς τα νέα κρούσματα που «θεωρούνται σχετιζόμενα με ταξίδι από το εξωτερικό», χρησιμοποιώντας δηλαδή την ίδια φρασεολογία με την περίοδο που οι πτήσεις είχαν απαγορευτεί. Οι υπολογισμοί μέσω των ημερήσιων εκθέσεων –με τον κίνδυνο να μην είναι ακριβείς– δείχνουν ότι το 23% των νέων κρουσμάτων για το διάστημα 8 Ιουνίου-25 Ιουνίου «σχετίζεται με ταξίδι από το εξωτερικό» (83 από 374). Αν αφαιρέσουμε τα κρούσματα που συνδέονται με την επιδημία που ξέσπασε σε δήμους της Ξάνθης και της Ροδόπης (120 μέχρι τις 20 Ιουνίου σύμφωνα με το Athens Voice – και πάλι ο ΕΟΔΥ δεν ενημερώνει συγκεκριμένα για το ζήτημα), το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο. Εντωμεταξύ πληθαίνουν οι αναφορές στο διαδίκτυο για επιβάτες που φτάνουν από «επικίνδυνες» χώρες μέσω «ασφαλών» αεροδρομίων και έτσι δεν υποβάλλονται σε τεστ. Την 1η Ιουλίου θα ανοίξουν για τις διεθνείς πτήσεις όλα τα αεροδρόμια της χώρας και τα τεστ θα γίνονται μόνο δειγματοληπτικά ανεξαρτήτως αεροδρομίου προέλευσης.
Εν όψει της απόφασης για «επανεκκίνηση της οικονομίας» και ανοίγματος του τουρισμού οι κυβερνητικοί παράγοντες μίλησαν τον Μάιο για τη δημιουργία ξενοδοχείων καραντίνας σε «πρωτεύουσες νομών και σε όλα τα νησιά», γιατρούς αναφοράς ανά ξενοδοχείο «ώστε το κρούσμα να εξετάζεται μέσα στο ξενοδοχείο και να μην επιβαρύνεται το νοσοκομείο ή το κέντρο υγείας της περιοχής», υποχρεωτικά δηλωμένο προσωπικό ώστε να είναι δυνατή η ιχνηλάτηση μετά από ύπαρξη κρούσματος. Βρισκόμαστε ελάχιστες μέρες πριν το άνοιγμα όλων των αεροδρομίων της χώρας και κανείς δεν ξέρει τι απέγιναν αυτά τα μεγαλόπνοα σχέδια. Το σχέδιο για «ξενοδοχεία καραντίνας» ναυάγησε καθώς το κονδύλι που διέθεσε το υπουργείο Τουρισμού ήταν ελάχιστο και τώρα η κυβέρνηση μιλάει για «δωμάτια καραντίνας». Για τους περίφημους γιατρούς αναφοράς δεν υπάρχει ενημέρωση. Ένας περιφερειακός σύμβουλος στην Κρήτη χαρακτήρισε τη φετινή τουριστική σεζόν ως «κακό πόκερ». Η οικονομική ζημιά, οι μειωμένες φετινές αφίξεις, η προχειρότητα και οι παλινωδίες στο σχεδιασμό «ανοίγματος» των αεροδρομίων, το γεγονός ότι δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί είναι μικρά νησιά ή «κλειστά» ξενοδοχεία σε συνδυασμό με την ιδιότητα του SARS-CoV2 να μεταδίδεται από ολιγο-συμπτωματικούς φορείς ταχύτατα σε κλειστούς χώρους αποτελούν επικίνδυνο μείγμα για τη δημόσια υγεία.
