Όσοι στην Ελλάδα και το εξωτερικό υπολογίζουν ότι οι εντάσεις στο Αιγαίο και τη Ν.Α. Μεσόγειο θα πάψουν με μια αλλαγή στην πολιτική ηγεσία της Τουρκίας στις επερχόμενες εκλογές καλύτερα να κρατούν μικρό καλάθι. Πρώτα από όλα γιατί οι στρατηγικές επιδιώξεις τόσο του Ερντογάν όσο και της κεμαλικής αντιπολίτευσης συμπίπτουν. Δεύτερο γιατί η «σιγουριά» για μια πιθανή ήττα του Ερντογάν δεν είναι και τόσο βέβαιη.
Και μπορεί ορισμένοι ιθύνοντες της δυτικής συμμαχίας να μην κρύβουν τη δυσαρέσκειά τους για τις επιλογές της σημερινής κυβέρνησης της Τουρκίας εκείνο όμως που καθορίζει τη στάση τους είναι η επιθυμία να παραμείνει η Τουρκία στη Δύση ακόμα και με διαφοροποιήσεις. Διαφοροποιήσεις που μπορούν να συγκρατηθούν με την ικανοποίηση σημαντικών επιδιώξεων της Τουρκίας και συγκράτηση, δια της αναβολής, άλλων που ξεπερνούν τα παραδεκτά όρια και επιλογές, κυρίως των ΗΠΑ.
Εκείνο που επιτείνει τις αβεβαιότητες για την έκβαση του εκλογικού αποτελέσματος της ερχόμενης άνοιξης στη γειτονική χώρα είναι η εξαγγελία ενός τεράστιου προγράμματος κοινωνικής κατοικίας ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με τις δηλώσεις Ερντογάν πρόκειται να κατασκευαστούν 500.000 κατοικίες και 50.000 επαγγελματικοί χώροι σε όλες τις περιφέρειες της Τουρκίας που θα αποδοθούν στους πολίτες με ευνοϊκούς όρους. Ας σημειωθεί ότι ο οργανισμός κατοικίας της Τουρκίας έχει ήδη αποδώσει σπίτια σε 1,2 εκατομμύρια νοικοκυριά που σε συνδυασμό με τις αυξήσεις στο κατώτατο μισθό –έχουν πραγματοποιηθεί δύο αυξήσεις τον τελευταίο χρόνο συνολικού ύψους 80%– δημιουργούν ένα νέο τοπίο στην εσωτερική σκηνή. Η αμηχανία της αντιπολίτευσης της Τουρκίας, που ακόμα ψάχνει βήματα συνεργασίας, μαρτυρά ότι η εκλογική μάχη θα είναι αμφίρροπη. Δεν είναι όμως το «μοναδικό χαρτί» που διαθέτει ο Ερντογάν για να ανατρέψει τη δημοσκοπική του υστέρηση.
Αναβαθμισμένος ενεργειακός κόμβος
Μόλις πριν λίγες μέρες ο πρόεδρος της Τουρκίας έκανε δύο σημαντικές ανακοινώσεις με απήχηση τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και διεθνώς. Πρώτον ανακοίνωσε την έναρξη συνομιλιών με τη Ρωσία για την κατασκευή δεύτερου πυρηνικού εργοστασίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σε μια περίοδο που ολόκληρος ο δυτικός κόσμος βρίσκεται σε περιδίνηση σχετικά με την ενεργειακή κρίση η Τουρκία εξασφαλίζει σταδιακά σημαντική κάλυψη των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια. Ταυτόχρονα, έστω και χωρίς να ομολογείται δημοσίως, ανοίγει δρόμο για τη μετατροπή της σε πυρηνική δύναμη.
Το δεύτερο, εξίσου σημαντικό, είναι η ανακοίνωση της συμφωνίας Πούτιν -Ερντογάν για την αναβάθμιση της Τουρκίας στον μοναδικό ενεργειακό κόμβο εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου για ολόκληρη την Ευρώπη, σε αντικατάσταση των αγωγών Nord Stream μετά τη δολιοφθορά τους.
Η δυτική συμμαχία δείχνει αποφασισμένη να καταπιεί κάθε τουρκική «εκτροπή» προκειμένου να μην οδηγηθούν σε ρήξη οι σχέσεις της με την Τουρκία
Οι αυτάρεσκες δηλώσεις του Τούρκου προέδρου ότι εξασφάλισε την συμφωνία Πούτιν ώστε «η Ευρώπη να μπορεί να παίρνει το αέριό της από την Τουρκία» μαρτυρά όχι μόνο την εμβάθυνση των σχέσεων των δύο πλευρών, σε πείσμα της πολιτικής των δυτικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αλλά και την ουσιαστική αναβάθμιση της Τουρκίας για ολόκληρη την Ευρώπη. Οι χλιαρές αντιδράσεις ιθυνόντων της Ε.Ε. ότι το πρόγραμμα αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία καθώς η Ε.Ε. βρίσκεται σε τροχιά απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο είναι τουλάχιστον υποκριτικές. Σήμερα, και πιθανώς για τα πολλά επόμενα χρόνια, δεν υπάρχει τρόπος αντικατάστασης των ενεργειακών πόρων της Ρωσίας από άλλη πηγή έστω και ακριβότερη. Δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι πρόσφατα, παρά την πολιτική κυρώσεων, οι ευρωπαϊκές χώρες αγόραζαν φυσικό αέριο και πετρέλαιο ρωσικής προέλευσης από τη Κίνα όσο η τελευταία είχε εξασφαλίσει πλεονάσματα. Πρακτική που αναιρέθηκε πριν λίγες βδομάδες με απόφαση της κινεζικής κυβέρνησης λόγω αύξησης της ζήτησης λόγω του επερχόμενου χειμώνα.
Το ίδιο «χλιαρή» ήταν και η αντίδραση των ΗΠΑ. Παρά το προσβλητικό κουρέλιασμα της πολιτικής κυρώσεων που επέβαλε η Ουάσιγκτον στις χώρες της Δύσης ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Βεντάντ Πατέλ, δήλωσε ότι «ως ΗΠΑ παροτρύνουμε τους συμμάχους μας να λάβουν μέτρα για να διαφοροποιήσουν τις πηγές ενέργειας τους και να μειώσουν την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία…».
Με όλα αυτά η δυτική συμμαχία δείχνει αποφασισμένη να καταπιεί κάθε τουρκική «εκτροπή» προκειμένου να μην οδηγηθούν σε ρήξη οι σχέσεις της με την Τουρκία.
Καθοριστικός ρόλος στη Λιβύη
Το ίδιο «χλιαρή» ήταν η αντίδραση Ουάσιγκτον και Βρυξελλών στην ανακοίνωση της υπογραφής δύο μνημονίων συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης που αφορούν την έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου εκ μέρους τουρκικών εταιρειών, παρά την κατάφορη παραβίαση των προβλέψεων του Διεθνούς Δικαίου και ιδιαίτερα του Δικαίου της Θάλασσας και τις αντιδράσεις Αιγύπτου και Ελλάδας που θίγονται από το περίφημο τουρκο-λιβυκό σύμφωνο για χάραξη ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Οι χώρες της Δύσης επικαλέστηκαν την ανάγκη να πληροφορηθούν επίσημα και λεπτομερώς σχετικά με τους όρους της συμφωνίας και κάλεσαν όλες τις πλευρές να επιλύσουν τις διαφορές με διπλωματικό τρόπο.
Και όσο το Βερολίνο και η Ουάσιγκτον «μελετά» τις συμφωνίες Τουρκίας και Λιβύης, ο Ερντογάν και οι αρμόδιοι Τούρκοι αξιωματούχοι δηλώνουν έτοιμοι για την αποστολή τουρκικών ερευνητικών σκαφών και γεωτρύπανων στα νότια και δυτικά παράλια της Κρήτης.
Την ίδια στιγμή η Τουρκία καλείται να συμμετέχει σε μία ακόμα διεθνή σύσκεψη με άλλες ευρωπαϊκές χώρες για τις εξελίξεις στη Λιβύη και την αναθέρμανση του δρόμου για διεξαγωγή εκλογών. Να σημειωθεί ότι η Τουρκία ήταν η δύναμη που τορπίλισε την προηγούμενη εκλογική διαδικασία υποστηρίζοντας ότι οι εκλογές δεν αποτελούν ώριμη επιλογή και ρίχνοντας γέφυρες σε όλες τις αντιμαχόμενες πτέρυγες της λιβυκής κρίσης. Στην πραγματικότητα η Τουρκία έχει μετατραπεί σε καθοριστικό παράγοντα των εξελίξεων στη Λιβύη που τη θεωρεί και την αξιοποιεί ως πύλη εισόδου και παρέμβασης στη Β. Αφρική. Ταυτόχρονα έχει αναδειχθεί σε σημαντικό οικονομικό παράγοντα στη χώρα καθώς υπάρχουν επενδυτικές ευκαιρίες περίπου 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων που περιμένουν Τούρκους επιχειρηματίες. Με αυτά τα δεδομένα δεν προκαλεί κατάπληξη η τουρκική απαίτηση για άμεσο τερματισμό των αποφάσεων του ΟΗΕ για επιβολή εμπάργκο όπλων στην Λιβύη και η προκλητική άρνηση της να δεχθεί νηοψίες στα εμπορικά πλοία της από την αρμάδα της επιχείρησης «Ειρήνη».
Βαλλιστική επίδειξη δύναμης
Με πηχυαίους τίτλους οι τουρκικές εφημερίδες υποδέχθηκαν τους πανηγυρισμούς της τουρκικής ηγεσίες για τη δοκιμή ενός πυραύλου μεσαίου βεληνεκούς που δοκιμάστηκε στη Μαύρη Θάλασσα. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις ο πύραυλος Tayfun, τουρκικής κατασκευής, έπληξε με ακρίβεια το στόχο του σε απόσταση 561 χιλιομέτρων αναβαθμίζοντας σημαντικά το οπλοστάσιο της Τουρκίας και αναδεικνύοντας τις επεκτατικές της βλέψεις σε ολόκληρη την περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πλήρως ελεγχόμενος από το καθεστώς Ερντογάν τύπος έδειξε χάρτες της περιοχής δηλώνοντας ότι το νέο όπλο μπορεί να πλήξει ολόκληρη την ελληνική επικράτεια από τα βάθη της Ανατολίας ενώ ταυτόχρονα προστατεύει τη χώρα από απειλές που προέρχονται από Συρία, Ιράκ, ακόμα και Αρμενία.
Μέσα σε αυτό το κλίμα ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Ιμπραήμ Καλίν, με αφορμή τις συνομιλίες του με τον Αμερικανό Σύμβουλο ασφαλείας Σάλιβαν εξαπέλυσε νέα επίθεση σε βάρος της Ελλάδας απαιτώντας την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του διαμήνυσε στις ΗΠΑ ότι «H πηγή της έντασης είναι η Ελλάδα. Και η Ελλάδα είναι αυτή που πρέπει να κάνει βήματα για να μειωθεί η ένταση. Για παράδειγμα ας ξεκινήσουν αποσύροντας τα όπλα, οπλικά συστήματα, στρατιωτικές δυνάμεις, αστυνομικές δυνάμεις, από τα νησιά τα οποία έχουν αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς» συμπληρώνοντας «Προειδοποιήστε τους Έλληνες μην σας χρησιμοποιήσουν». Το θα «έρθουμε ένα βράδυ» φαίνεται δεν ειπώθηκε καθώς αντιβαίνει στην προτροπή «βρείτε τα»…
