Ανταπόκριση του Κώστα Βενιζέλου από την Κύπρο
Την ώρα κατά την οποία αναμένονται οι επόμενες κινήσεις της κατοχικής Τουρκίας στην Κύπρο με την υλοποίηση των σχεδιασμών για επιβολή νέων τετελεσμένων, στο εσωτερικό η προσοχή είναι στα πολιτικά παιχνίδια επικράτησης. Η προσοχή είναι στις επόμενες προεδρικές εκλογές, που χρονικά τοποθετούνται τον Φεβρουάριο του 2023. Το σκηνικό αντιπαράθεσης έχει στηθεί και το κλίμα είναι ιδιαίτερα τοξικό.
Κι όλα αυτά, λοιπόν, ενώ αναμένεται ένα δύσκολο φθινόπωρο. Η Άγκυρα σχεδιάζει έρευνες και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ ως «απάντηση» στην εξαγγελθείσα επανέναρξη του ενεργειακού προγράμματος της Λευκωσίας, στη βάση όσων αναφέρονται και από τις αδειοδοτημένες εταιρείες. Παράλληλα, από τουρκικής πλευράς, αναμένονται και τα επόμενα βήματα στην περίκλειστη περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου καθώς ο σχεδιασμός είναι –διά της μεθόδου του «σαλαμιού»– ο εποικισμός της. Την ίδια ώρα στο διπλωματικό πεδίο, αν και οι προοπτικές είναι περιορισμένες καθώς η Άγκυρα θέτει ως προϋπόθεση την εκ προοιμίου αναγνώριση του ψευδοκράτους, επιχειρείται κινητικότητα. Κυρίως μέσω των γνωστών βρετανικών ιδεών, οι οποίες στοχεύουν μέσα από ένα «συμβιβασμό», να ικανοποιηθούν οι τουρκοκυπριακές «ανησυχίες» στο θέμα της κυριαρχίας.
Στη σκιά των εξελίξεων, που μπορούν να καθορίσουν πολλά ως προς την προώθηση και την επιβολή τετελεσμένων από την κατοχική Τουρκία, η κυπριακή κοινωνία βιώνει ένα εμφυλιοπολεμικό κλίμα. Αν και χρονικά νωρίς, είναι προφανές πως το κλίμα έχει πολωθεί από τώρα, παρά το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί το σκηνικό των προεδρικών εκλογών. Τα κόμματα δεν έχουν αποφασίσει για τους υποψηφίους τους ενώ ένας αριθμός ανεξάρτητων έχει εξαγγείλει, ευελπιστώντας στη στήριξη κάποιου ή κάποιων από τους οργανωμένους πολιτικούς φορείς.
Είναι, πάντως, προφανές πως τα στοιχήματα για τις εκλογές αυτές είναι πολλά. Πέραν από το Κυπριακό και την πορεία διολίσθησής του, την οποία παρακολουθούμε, υπάρχουν και ζητήματα εσωτερικής πολιτικής, παρόλο που η εμπειρία απέδειξε πως μόνο εναλλαγή στην εξουσία γίνεται. Οι πολιτικές λίγο-πολύ κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος. Και στα θέματα της διαφθοράς και της διαπλοκής, τα δυο μεγάλα κόμματα, κατά κύριο λόγο, έχουν κατηγορηθεί και έχουν εκτεθεί. Είτε μέσα από το πρόγραμμα των «χρυσών διαβατηρίων» είτε με τις μίζες από αγορές και συναλλαγές.
Το κυβερνών κόμμα, ο Δημοκρατικός Συναγερμός, διανύει τη δεύτερη θητεία του Νίκου Αναστασιάδη, που δηλώνει ότι δεν θα επαναδιεκδικήσει. Το κόμμα στοχεύει να έχει συνέχεια. Δύσκολο το εγχείρημα για τρίτη θητεία, ωστόσο, δεν είναι ανέφικτο. Στηρίζει την αισιοδοξία του στην αδυναμία της αντιπολίτευσης να συγκροτήσει ένα ενιαίο μέτωπο ή έστω να συνεργαστεί στον δεύτερο γύρο. Ή ακόμη, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, να βρεθεί από τον χώρο της αντιπολίτευσης μια προσωπικότητα ευρύτερης αποδοχής, που θα προσφέρει προοπτική νίκης. Από τις πρώτες κινήσεις φαίνεται πως ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου θέλει διακαώς να διεκδικήσει την προεδρία ενώ ενδιαφέρεται και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος έχει δημοφιλία και πέρα από τους ψηφοφόρους του κόμματος.
Το ΑΚΕΛ οδηγήθηκε σε δύο ήττες στις προεδρικές εκλογές, το 2013 και 2018, δίνοντας την εντύπωση πως ήταν και επιλογή του. Τρίτη ήττα, ωστόσο, θα ήταν καταστροφική καθώς η ηγεσία του κόμματος παρακολουθεί τα ποσοστά να μειώνονται. Η νέα ηγεσία, υπό τον Στέφανο Στεφάνου, που αντικατέστησε τον Άντρο Κυπριανού, δεν φαίνεται να έχει δημιουργήσει δυναμική. Κι αυτό γιατί το ΑΚΕΛ είναι συστημικό κόμμα, με βεβαρημένο παρελθόν. Είναι μέρος της διαπλοκής και δεν πείθει ότι θα φέρει την αλλαγή. Αντίθετα το κόμμα «κυνηγά» ακόμη η πενταετία που κυβέρνησε, καθώς άφησε σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις κυρίως στην οικονομία. Είναι σαφές πως δεν κατάφερε ακόμη να ξεπεράσει την αρνητική εικόνα που έχει η κοινωνία για την πενταετία διακυβέρνησής του, 2008-2013 υπό τον Χριστόφια.
Τα στοιχήματα για τις εκλογές αυτές είναι πολλά. Πέραν από το Κυπριακό και την πορεία διολίσθησής του, την οποία παρακολουθούμε, υπάρχουν και ζητήματα εσωτερικής πολιτικής, παρόλο που η εμπειρία απέδειξε πως μόνο εναλλαγή στην εξουσία γίνεται. Οι πολιτικές λίγο-πολύ κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος. Και στα θέματα της διαφθοράς και της διαπλοκής, τα δυο μεγάλα κόμματα, κατά κύριο λόγο, έχουν κατηγορηθεί και έχουν εκτεθεί
Το ΑΚΕΛ έχει χάσει προ πολλού το ηθικό πλεονέκτημα αλλά είναι σαφές πως αδυνατεί να δώσει προοπτική εξουσίας. Η ακολουθούμενη πολιτική του στο Κυπριακό είναι ακραία και προσαρμοστική. Είναι μια πολιτική που δεν είναι εναρμονισμένη με τη βάση των ψηφοφόρων, που κινείται σε μια πιο διεκδικητική, σκληρή πολιτική. Τούτο αποδεικνύεται και μέσα από έρευνες κοινής γνώμης ενώ, όπως είναι γνωστό, το 2004 στο δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν η ηγεσία του κόμματος είχε αναγκαστεί να απορρίψει το ρατσιστικό και διαχωριστικό μόρφωμα κάτω από την πίεση της κομματικής βάσης. Αρχικά η ηγεσία κινείτο με θετική διάθεση. Είναι πρόδηλο ότι το ΑΚΕΛ δεν έχει πρόταση εξουσίας. Έχει πρόταση αντιπολίτευσης.
Το ΔΗΚΟ, που επίσης εξήλθε αποδυναμωμένο από τις βουλευτικές εκλογές λόγω των διαδοχικών διασπάσεων αναζητά διέξοδο στις προεδρικές εκλογές. Οι διαφωνίες του στο Κυπριακό με το ΑΚΕΛ αλλά και η στάση του κόμματος αυτού στην εκλογή Προέδρου της Βουλής, έχει σπάσει το μέτωπο, που οικοδομήθηκε εδώ και καιρό. Είναι σαφές πως το Δημοκρατικό Κόμμα, παραδοσιακά συστημικό κόμμα που συμμετείχε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην εξουσία, δεν μπορεί να παραμείνει για μια ακόμη πενταετία εκτός. Το πώς θα κινηθεί είναι ένα θέμα που δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη.
Οι μικρότεροι
Η ΕΔΕΚ, το κόμμα του Βάσου Λυσσαρίδη, με αγωνιστική παράδοση, οδηγείται σε συνέδριο τον Οκτώβριο μέσα σε έντονες εσωκομματικές συγκρούσεις, που μυρίζουν διάσπαση. Οι διαφορές δεν είναι πολιτικές-ιδεολογικές αλλά αφορούν, μεταξύ άλλων, ζητήματα διαχείρισης των οικονομικών του κόμματος. Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα του συνεδρίου, που είναι και εκλογικό, αναμένεται ότι θα βυθίσει περισσότερο την ΕΔΕΚ σε εσωστρέφεια, αποδυναμώνοντάς την περαιτέρω.
Στα άλλα κόμματα, οι Οικολόγοι και η ΔΗΠΑ (κόμμα που προήλθε από το ΔΗΚΟ) θα αναμένουν τους «μεγάλους» για να τοποθετηθούν ενώ το παράρτημα της «Χρυσής Αυγής» στην Κύπρο, το ΕΛΑΜ, που εξήλθε ενισχυμένο από τις εκλογές του περασμένου Μάη, στο τέλος θα φανεί «χρήσιμο» στους εκλογικούς σχεδιασμούς του ΔΗΣΥ, είτε με επίσημη απόφαση είτε όχι.
Απουσιάζει αριστερή πρόταση
Η κυπριακή κοινωνία διανύει μια πολύ δύσκολη περίοδο. Η παρατεταμένη πανδημία προκαλεί αλυσιδωτά προβλήματα στην οικονομία ενώ προκαλεί ασφυκτική πίεση στα εργασιακά. Είναι προφανές και από τις τοποθετήσεις των κομμάτων και των πολιτικών φορέων εν γένει ότι απουσιάζει αριστερή πρόταση προς την κοινωνία. Είναι ένα κενό, που δεν μπορεί να το συμπληρώσει το πολιτικό σύστημα και συγκεκριμένα το ΑΚΕΛ ή σε κάποιο βαθμό και η ΕΔΕΚ. Τα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα αντιμετωπίζονται με πολιτικές δράσεις και πολιτικές προτάσεις, που δεν υπάρχουν.
