Της Μαρίας Κανελλοπούλου*
Από την αρχή των μνημονίων, οι ήδη, επί Σημίτη, εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρίες ύδρευσης και αποχέτευσης της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης βρέθηκαν στον κυκλώνα των ιδιωτικοποιήσεων. Διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις και δανειστές, ρίχνοντας την ευθύνη για την εν λόγω απόφαση, κατά καιρούς, ο ένας στον άλλον, πρωταγωνίστησαν σε ένα ρεσιτάλ αδιαφάνειας και υποκρισίας και αγνοώντας επιδεικτικά την εκφρασμένα θεσμικά βούληση των πολιτών, προσπάθησαν να οδηγήσουν τις δύο εταιρίες στα χέρια των γαλλικών πολυεθνικών και των Ελλήνων συνεργατών τους.
Σε αυτά τους τα σχέδια, ειδικότερα από το 2011 και μετά, στάθηκαν απέναντι τόσο οι πρωτοβουλίες πολιτών και σωματεία εργαζομένων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όσο και φίλιες οργανώσεις, συνδικαλιστικοί φορείς και κινηματικές πρωτοβουλίες στην Ευρώπη και παγκόσμια. Στο μπρα ντε φερ ανάμεσα στις δύο πλευρές υπήρξαν κάποιοι σημαντικοί σταθμοί, που αν μη τι άλλο επέδειξαν την κρισιμότητα του ζητήματος, τόσο για τους θιασώτες της ιδέας δημιουργίας της «αγοράς νερού» όσο και για την κοινή γνώμη των χωρών της Ευρώπης.
- Η εξαγγελία του τότε επιτρόπου Μπαρνιέ για την εξαίρεση των υπηρεσιών ύδρευσης από την Ευρωπαϊκή Οδηγία για τις συμβάσεις παραχώρησης (των δημοσίων εταιριών), ύστερα από τη δημοσιοποίηση της λίστας των «συμβούλων» της Κομισιόν για την οδηγία, που αποτελούνταν κατά συντριπτική πλειοψηφία από λομπίστες ιδιωτικών συμφερόντων.
- Η επιτυχία της πρώτης Πρωτοβουλίας Ευρωπαίων Πολιτών right2water, της μόνης «αμεσοδημοκρατικής» διαδικασίας σε επίπεδο Ε.Ε. που είχε ως αιτήματα την κατοχύρωση του ανθρωπίνου δικαιώματος σε νερό και υγιεινή από την Ε.Ε. και την προστασία του συλλογικού αγαθού του νερού από την εμπορευματοποίηση. Η ΠΕΠ ολοκληρώθηκε με επιτυχία και στη χώρα μας, με αποτέλεσμα να ασκηθεί αφόρητη πίεση στην Κομισιόν ακόμη και από το Ευρωκοινοβούλιο προκειμένου να εκπληρώσει τα αιτήματα, πράγμα που μέχρι στιγμής ΔΕΝ κάνει ακυρώνοντας τον θεσμό που η ίδια θεσμοθέτησε σε μια προσπάθεια επίφασης «δημοκρατίας» στους κόλπους της.
- Το μεγαλειώδες δημοψήφισμα της 18ης Μαΐου 2014 στη Θεσσαλονίκη όπου σχεδόν υπό διωγμόν από τον τότε υπουργό Εσωτερικών Μιχελιδάκη, οι πρωτοβουλίες πολιτών της Θεσσαλονίκης και οι δήμαρχοι της περιοχής έστησαν κάλπες για να εκφραστούν οι Θεσσαλονικείς, οι οποίοι προσήλθαν αθρόοι (218.000 συμμετοχή) και τάχθηκαν σε ποσοστό 98,03% κατά της ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ.
- Η ιστορική απόφαση ης Ολομέλειας του ΣτΕ 1906/2014 με την οποία κρίθηκε αντισυνταγματική η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ (που επηρεάζει και την τύχη της ΕΥΑΘ) και όπου ορίστηκε ότι το 50% συν μία μετοχή της εταιρίας όπως και το μάνατζμεντ θα πρέπει να παραμείνουν στο κράτος.
Φθάνοντας στην τελευταία πράξη του δράματος και την υπό διαμόρφωση κατάσταση μετά την κύρωση του «Υπερταμείου» από τη Βουλή, η ιδιωτικοποίηση επανέρχεται στο προσκήνιο με δύο τρόπους.
Ο πρώτος αφορά την υπαγωγή των ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ στο σύνολό τους στη θυγατρική του Υπερταμείου ΕΔΗΣ, όπως επιχειρήθηκε να γίνει και όπως υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει σε κάποιους μήνες. Εάν οι εταιρίες τελικώς μεταβιβαστούν, αυτό θα έχει τις εξής κύριες συνέπειες:
- Οι δύο εταιρίες θα παύσουν να αποτελούν υπηρεσίες κοινής ωφελείας με αντικείμενο την απρόσκοπτη και ποιοτική παροχή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης και θα εργαλειοποιηθούν με αναιρετικό για τον ρόλο τους τρόπο αφού θα καταστούν απλώς «αξίες» στο χαρτοφυλάκιο της ΕΔΗΣ με σκοπό την ανεύρεση πόρων για την απομείωση του χρέους (άρθρο 185 παρ.1)
- Οι δύο εταιρίες θα ιδιωτικοποιηθούν κατά παράβαση του Συντάγματος όπως κρίθηκε και διά της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ 1906/2014 για την ΕΥΔΑΠ καθώς μεταβιβάζονται στο Υπερ-ταμείο, που όπως αναφέρεται στο άρθρο 184 παρ.4 «δεν ανήκει στον δημόσιο ή ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός εκάστοτε ορίζεται».
- Η διαχείριση και η διοίκηση των δύο εταιριών θα περάσουν, ουσία και τύποις, στον έλεγχο των δανειστών, με δεδομένα: α) ότι το εποπτικό συμβούλιο του Υπερ-ταμείου αποτελείται από 5 μέλη, δύο εκ των οποίων ορίζονται από τους δανειστές (με τη σύμφωνη γνώμη του υπουργού Οικονομικών) και τρία από την ελληνική κυβέρνηση (με τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών) και β) ότι μεταξύ δανειζόμενου Ελληνικού Κράτους και δανειστών δεν υπάρχει ισότιμη σχέση, καθώς οι δεύτεροι μπορούν, όπως επανειλημμένα έχει αποδειχθεί, να επιβάλουν όσα θέλουν.
Ο δεύτερος αφορά το γεγονός ότι το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) ενέκρινε το σχέδιο του ΤΑΙΠΕΔ με τις 19 αποκρατικοποιήσεις που είχε διαρρεύσει τον Αύγουστο του 2015 και μιλούσε για άμεση πώληση του 23% της ΕΥΑΘ και του 11% της ΕΥΔΑΠ. Είναι προφανές ότι αυτό δεν γίνεται για τα ελάχιστα έσοδα που θα αποτελούν «σταγόνα στον ωκεανό» του ελληνικού χρέους, αλλά για να βάλουν πόδι στο Δ.Σ. των εταιριών οι ιδιώτες πάροχοι που σε αγαστή συνεργασία με το εποπτικό συμβούλιο του Υπερ-ταμείου θα λύνουν και θα δένουν, χωρίς καν να χρειαστεί να αγοράσουν την πλειοψηφία των μετοχών! (ΚΥΣΟΠ 33/16 (ΦΕΚ-1472 Β/25-5-16): Έγκριση Επιχειρησιακού Προγράμματος Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε.)
Το νερό μας κινδυνεύει, λοιπόν, εκ νέου από την περαιτέρω εμπορευματοποίησή του, την αύξηση των τιμολογίων, την παραμέληση επενδύσεων στις υποδομές και τα δίκτυα, την απώλεια ελέγχου του σχεδιασμού της υδατικής πολιτικής της χώρας, τη σύναψη αδιαφανών συμβάσεων εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος με όρους όπως εγγυήσεις κερδών και όσα άλλα κακά συνοδεύουν τις ιδιωτικοποιήσεις παγκοσμίως και έχουν κάνει 35 χώρες τα τελευταία 15 χρόνια να έχουν προχωρήσει σε 180 περιπτώσεις επαναδημοτικοποίησης υπηρεσιών ύδρευσης.
Σε αυτές τις μεθοδεύσεις, θα σταθούμε όπως είναι φυσικό, απέναντι με κάθε έννομο τρόπο. Στις 28 και 29 Ιουνίου στις Βρυξέλλες, παρουσία του αρμόδιου επιτρόπου θα δοθεί το πρώτο «ματς» και αναμένεται η συνέχεια…
*SAVEGREEKWATER, Πρωτοβουλία για τη Μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα, https://www.savegreekwater.org
