Η ευρωπαϊκή… πεπατημένη σε Πορτογαλία και Ιρλανδία και τα αντιπαραδείγματα.
Της Αλίκης Βεγίρη.
Το πολιτικό εκκρεμές της Ευρώπης, μαθημένο δεκαετίες τώρα, να ταλαντώνεται ανάμεσα σε δυο μόνο θέσεις και όχι μακριά από το σημείο ισορροπίας στο κέντρο, ούτε κι αυτή τη φορά τόλμησε ν’ απομακρυνθεί και να εξερευνήσει κάποιες καινούργιες θέσεις. Η μονότονη πορεία από την κεντροδεξιά στην κεντροαριστερά και πάλι πίσω απ’ την αρχή ή η στασιμότητα από τη μια κεντροδεξιά σε κάποια άλλη επίσης δεξιά, ήλπιζε κανείς ότι κατά κάποιο τρόπο θα έσπαγε, δεδομένης της γενικευμένης οικονομικής κρίσης και της αποστροφής προς το υπάρχον πολιτικό προσωπικό που για χρόνια εναλλάσσεται στα κατά τόπους κοινοβούλια. Αλλά τίποτε απ’ αυτά δεν συνέβη.
Τόσο στην Ιρλανδία πρόσφατα, όσο και την Πορτογαλία την περασμένη Κυριακή, το εκλογικό εκκρεμές μετακινήθηκε και πάλι υπνωτικά στην προδιαγεγραμμένη του θέση, εν προκειμένω από το κέντρο προς την κεντροδεξιά στην πρώτη, και από την κεντροαριστερά στην κεντροδεξιά στη δεύτερη, χωρίς ουσιαστικά η φορά της μετακίνησης να έχει κάποια σημασία μεγαλύτερη από την κίνηση την ίδια αυτή καθ’ αυτή. Η πράξη της ψηφοφορίας έχει συστηματικά μετατοπιστεί, από την εκλογή μιας νέας κυβέρνησης, στην τιμωρία της απερχόμενης, δηλαδή από την ψήφο-θέση, στην ψήφο-άρνηση, καθιστώντας την, εν τέλει, μια πράξη σπασμωδική.
Ο Έντα Κένι στην Ιρλανδία κέρδισε τις εκλογές επειδή ο προκάτοχός του Μπράιαν Κάουεν έφερε το ΔΝΤ. Ο Πέδρο Πάσος Κοέλιο στην Πορτογαλία κέρδισε τις εκλογές επειδή υποσχέθηκε να φέρει το ΔΝΤ, σαν πιο αξιόπιστο εφαρμοστή των μέτρων λιτότητας που είχε αποφασίσει να επιβάλει προηγουμένως ο Σόκρατες. Κι οι Πορτογάλοι τον πίστεψαν και τον ψήφισαν, διψασμένοι για σκληρότερα μέτρα, για περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις, για μεγαλύτερη ανεργία.
Η προεκλογική περίοδος στην Πορτογαλία έφερε πολλές ελπίδες και στη δική μας μεριά, με την ιστορική απόφαση των δυο μεγαλύτερων κομμάτων της Αριστεράς, του Μπλόκο και του Κ.Κ. να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και τουλάχιστον να συνομιλήσουν. Το κοινό ψηφοδέλτιο, αν όλα πήγαιναν καλά, θα μπορούσε να περιμένει. Αν οι διάφορες πτέρυγες βαδίζοντας τόσα χρόνια κατά μόνας δεν κατέστη δυνατόν να δελεάσουν το εκλογικό σώμα, ίσως αν συνενώνονταν να πετύχαιναν πολλά περισσότερα. Μπορεί να πει κανείς ότι ήταν ακόμα νωρίς για να ελπίζει κάτι τέτοιο. Πάντως η προσπάθεια προσέγγισης δεν κατόρθωσε να δελεάσει τους ψηφοφόρους και να δρέψει καρπούς. Η συμμαχία κομμουνιστών και Πρασίνων συγκέντρωσε το 7,7% των ψήφων, στα ίδια πάνω-κάτω ποσοστά με τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, ενώ το Μπλόκο το 5,2%, το χαμηλότερο ποσοστό από το 2002 και με τις μισές έδρες από ό,τι στην προηγούμενη Βουλή. Φαίνεται ότι ούτε και στην Πορτογαλία πείθει η Αριστερά. Προς το παρόν.
Υπάρχει και η άλλη όψη…
Στην κάτω, όμως, άκρη της γης τα πράγματα έχουν πάρει άλλη φορά. Εδώ και κάποια χρόνια το εκκρεμές έχει αρχίσει να κινείται σταθερά προς μια διαφορετικά θέση, στη θέση που κάθισε ο Τσάβες στη Βενεζουέλα, ο Λούλα στη Βραζιλία, ο Μοράλες στη Βολιβία, ο Κορέα στο Εκουαδόρ, ο Λόμπο στην Παραγουάη, και τώρα ο Ουμάλα στο Περού. Κι ο άνεμος φυσά επίσης διαφορετικά και στην Αργεντινή και στην Ουραγουάη και ακόμα – ακόμα κάτι αρχίζει να κινείται και στην Κολομβία όπου ο πρόεδρος Μanuel Santos φαίνεται να τα βρίσκει καλύτερα με τους γείτονές του στη Βενεζουέλα παρά με τους Βορειοαμερικάνους, με αποτέλεσμα ολόκληρη η Λατινική Αμερική, αν εξαιρέσει κανείς τη Χιλή, να έχει βάλει τις βάσεις για την πολιτική και οικονομική ολοκλήρωση και την ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ.
Ο 48χρονος Ογιάντα Ουμάλε, πρώην αντισυνταγματάρχης και με ένα αποτυχημένο πραξικόπημα στην πλάτη του το 2000 ενάντια στον τότε πρόεδρο Αλμπέρτο Φουτζιμόρι, για το οποίο του δόθηκε σύντομα χάρη, έβαλε για πρώτη φορά υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του 2006, τις οποίες όμως έχασε στο δεύτερο γύρο. Αυτή τη φορά στάθηκε τυχερός κερδίζοντας στο δεύτερο γύρο την πλειοψηφία με 2,7 μονάδες, απέναντι στην 36χρονη κόρη του πρώην προέδρου Φουτζιμόρ, ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή, καταδικασμένος 25 χρόνια για διαφθορά, πολιτικές δολοφονίες, παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.ά.
Αν και η αντίπαλος, βουλευτής η ίδια, φρόντισε να κρατήσει αποστάσεις από τον πατέρα της, και παρ’ όλο που είχε τη στήριξη της περουβιανής ελίτ, εν τούτοις αυτοί που υπερίσχυσαν με την ψήφο τους ήταν η πολυάριθμη φτωχολογιά (60% οι φτωχοί στις αγροτικές περιοχές, 21% στις αστικές), ελπίζοντας σε δικαιότερη κατανομή των πόρων της ανθούσας και ιδιαίτερα πλούσιας σε μεταλλεύματα οικονομίας του Περού.
Ο Ουμάλα είναι αλήθεια ότι ανάμεσα στις εκλογές του 2006 και τις τωρινές άφησε στην άκρη το κόκκινο t-shirt για το κουστούμι, στρογγύλεψε αρκετά το προφίλ του ώστε να μοιάζει περισσότερο με τον Λούλα, παρά με τον Τσάβες, κατέβασε κατά τι τους αντι-καπιταλιστικούς του τόνους, προσέλαβε μερικούς από τους συμβούλους του πρώην Βραζιλιάνου προέδρου και το κυριότερο(!) κατάφερε να κάνει την Moody’s να υποσχεθεί ότι δεν θα προβεί σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας του Περού σε περίπτωση που κερδίσει τις εκλογές. Παρά ταύτα, τη Δευτέρα, το χρηματιστήριο υπέστη ένα μικρό κλονισμό, με τις μετοχές των μεταλλευτικών εταιριών να χάνουν έως και 15% από το φόβο επιβολής νέων φόρων.
«Επιδιώκουμε δικαιοσύνη και οικονομική ανάπτυξη με κοινωνική συμμετοχή και ενσωμάτωση», υποσχέθηκε στους χιλιάδες υποστηρικτές του που παρέμειναν στους δρόμους της Λίμας ώς τα ξημερώματα της προηγούμενης Δευτέρας.
Υποσχέθηκε να κρατάει ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, να φέρει ειδικούς τεχνοκράτες στην κυβέρνηση, να σεβαστεί τους ξένους επενδυτές οι οποίοι σχεδιάζουν να ξοδέψουν μέσα στην ερχόμενη δεκαετία 40 δισ. δολάρια στη μεταλλευτική βιομηχανία, να σεβαστεί τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, (οι επικριτές του τον κατηγορούν ότι θα μπορούσε να προβεί και σε εθνικοποιήσεις), και να δώσει στους φτωχούς μεγαλύτερο μερίδιο από τον φυσικό πλούτο της χώρας.
Όπως και να ‘ναι, η εκλογή Ουμάλα προσθέτει ακόμα ένα λιθαράκι στην εδραίωση της δημοκρατίας στη Λατινική Αμερική προς την οποία, πλέον, όλο και περισσότεροι στρέφουν το βλέμμα τους. Κυρίως από την καταρρακωμένη Δύση.
