Προσωρινό φρένο στην εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στα λεωφορεία του ΟΑΣΑ έβαλε πρόσφατη γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Σύμφωνα μ’ αυτή, θεωρείται υπερβολικό να ζητούνται τόσο πολλά προσωπικά στοιχεία για την έκδοση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Δεν πρόκειται για μια παράλογη και γραφειοκρατική απόφαση, αφού για την έκδοση της «έξυπνης» κάρτας που θα αντικαταστήσει το σημερινό χάρτινο εισιτήριο ο ΟΑΣΑ ζητά από τους πολίτες, πέρα από τα «εύλογα» (ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης και φωτογραφία σε ψηφιακή μορφή), πολλά ακόμη: ΑΜΚΑ, διεύθυνση κατοικίας, αριθμό σταθερού και κινητού τηλεφώνου, ηλεκτρονική διεύθυνση κ.ά.
Η αρχική σύμβαση για την υλοποίηση του έργου υπογράφτηκε το Δεκέμβρη του 2014 μεταξύ του ΟΑΣΑ και των εταιρειών LG και ΤΕΡΝΑ-Ενεργειακή, με τη μορφή ΣΔΙΤ. Έχει διάρκεια 12 έτη, το κόστος ξεπερνά τα 60 εκατομμύρια ευρώ και ο ανάδοχος θα αποπληρώνεται απ’ τις εισπράξεις μετά τη λειτουργία του έργου. Ως ημέρα έναρξης λειτουργίας του νέου Αυτόματου Συστήματος Συλλογής Κομίστρου είχε οριστεί η 1η Ιανουαρίου 2017, ενώ τη λειτουργία και ασύρματη διασύνδεση του συστήματος ανέλαβε η Vodafone.
Δύο είναι οι εμφανείς λόγοι για τους οποίους προωθείται το συγκεκριμένο έργο, και μάλιστα συνδέονται μεταξύ τους. Ο ένας, δηλωμένος άλλωστε στόχος, είναι η μείωση της «λαθρεπιβίβασης», αφού η αδυναμία μεγάλου μέρους των επιβατών να ανταπεξέλθει στο ακριβό κόμιστρο προκάλεσε απώλεια εσόδων άνω του 30% για το 2016, σύμφωνα με τη διοίκηση του ΟΑΣΑ. Πιστεύουν ότι με το ηλεκτρονικό φακέλωμα, τις ενισχυμένες μπάρες και τους αυστηρότερους ελέγχους θα σταματήσουν το φαινόμενο χωρίς να χρειαστεί να ασχοληθούν με τις αιτίες του: τη φτώχεια και την ανεργία ιδίως των κοινωνικών ομάδων που χρησιμοποιούν κατά κόρον τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ). Θα θυμάστε άλλωστε τη μνημειώδη απαίτηση του πρώην προέδρου του οργανισμού, να συλλαμβάνονται οι «λαθρεπιβάτες». Ο δεύτερος λόγος είναι να ανοίξει ο δρόμος για να δοθεί ο εκσυγχρονισμένος και κερδοφόρος πλέον ΟΑΣΑ στους ιδιώτες…
Το «έξυπνο εισιτήριο» εκτός των άλλων είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο στα χέρια των εταιρειών που το διαχειρίζονται (αλλά και άλλων που θα μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση σ’ αυτό, είτε επί πληρωμή είτε με κακόβουλους τρόπους). Πρώτο πεδίο αξιοποίησης είναι η χαρτογράφηση του συνόλου των μετακινήσεων με τα ΜΜΜ στο σύνολο της πόλης και μάλιστα σε ζωντανό χρόνο. Αυτό, πέρα απ’ τη δυνατότητα επιβολής χιλιομετρικής χρέωσης για τη «βελτιστοποίηση των εσόδων», δίνει και άλλες δυνατότητες αξιοποίησης των δεδομένων, σε τομείς που μπορεί να είναι και άσχετοι με τις μετακινήσεις.
Ακόμη περισσότερα πεδία εκμετάλλευσης δίνουν οι εξατομικευμένες καταγραφές κίνησης, οι οποίες προφανώς και υπάρχει η δυνατότητα να γίνονται, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του ΟΑΣΑ. Συνδεδεμένες μάλιστα οι πληροφορίες μετακινήσεων (ώρες, τοποθεσίες κ.λπ.) των χρηστών με άλλες πληροφορίες από τα στοιχεία που δίνονται για την έκδοση της «έξυπνης κάρτας» (ΑΜΚΑ, κινητό τηλέφωνο κ.ά.) θα μπορούσαν να δώσουν μια αρκετά ικανή περιγραφή του προφίλ τους. Η παραχώρηση αυτών των δεδομένων γίνεται αθόρυβα, ενώ ο χρήστης κάνει μια τόσο απλή καθημερινή ενέργεια όπως η μετακίνηση με τα ΜΜΜ…
