Το 1983, συνεχίζονταν οι πόλεμοι που ήταν σε εξέλιξη, με πάρα πολλά θύματα στο μέτωπο Ιράκ-Ιράν, που κανένας στη Δύση δεν τα μνημόνευε, σε αντίθεση με τους 260 Αμερικανούς πεζοναύτες και τους 58 Γάλλους καταδρομείς που ανατινάχτηκαν στη Βηρυτό. Σε όλη την Ευρώπη γίνονται μεγάλες διαδηλώσεις εναντίον της εγκατάστασης πυραύλων Κρουζ και Πέρσινγκ. Οι Σοβιετικοί καταρρίπτουν ένα νοτιοκορεατικό αεροπλάνο με 269 επιβάτες που εισχώρησε βαθιά στο έδαφός τους είτε από απώλεια προσανατολισμού είτε εκ προμελέτης, ενώ ο πρόεδρος Ρίγκαν αναγγέλλει τον «Πόλεμο των άστρων». Ο Ψυχρός Πόλεμος καλά κρατεί και πολλοί λαοί ανθίστανται στην αποικιοκρατία και τα φασιστικά καθεστώτα παρά τους βομβαρδισμούς και τις σφαγές, όπως στη Χιλή όπου η χούντα δολοφονεί 17 διαδηλωτές και στην Ινδία σφάζονται από τους Ινδουιστές πάνω από 600 μουσουλμάνοι.
Το Ιράν θέτει εκτός νόμου το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουντέχ και η Συρία εκδιώκει από την Δαμασκό τον ηγέτη της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης Γιασέρ Αραφάτ. Οι ΗΠΑ εισβάλουν στη μικρή Γρενάδα, ο τέως πρόεδρος τους παίζει στο σίριαλ «Δυναστεία» και στην Κύπρο ανακηρύσσεται το ψευδοκράτος του Βορρά.
Επιστρέφει στην Ελλάδα μετά από 34 χρόνια εξορίας ο Μάρκος Βαφειάδης, αρχηγός του ΔΣΕ, η 17 Νοέμβρη εκτελεί τον αξιωματικό της CIA Τζ. Τσάντες, γίνεται υποτίμηση 15,5% της δραχμής, 21 κάτοικοι των Δουνέικων κατηγορούνται για παιδεραστία, δραπετεύει ο Ρωχάμης από τη Χαλκίδα, οι αφίσες στα Εξάρχεια λένε «οι μπάτσοι πουλάνε την ηρωίνη», 32 αυτοκτονίες στρατιωτών μέσα στη χρονιά, εμφανίζονται τα πρώτα CD στην αγορά, ο Χατζιδάκις απαγορεύει τις χωρίς άδεια εκτελέσεις των συνθέσεών του, η Αστυνομία απαγορεύει τη χρήση «οργάνων» στο μικρό καφενείο «Ζίτσα» και κλείνουν τα περίφημα στούντιο της Κολούμπια στον Περισσό όπου ηχογραφήθηκε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής μουσικής!
Στη Μόσχα, οι Σοβιετικοί απονέμουν στον Μίκη Θεοδωράκη το «Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη» και στη Στοκχόλμη, οι Σουηδοί το Νόμπελ Ειρήνης στον Πολωνό Λεχ Βαλέσα, που λίγα χρόνια αργότερα δεν θέλουν να τον θυμούνται ούτε οι συμπατριώτες του.
Καταγράφονται μερικές σημαντικές απώλειες στον καλλιτεχνικό χώρο. Πεθαίνει αναπάντεχα ο βασικός μέτοχος και διευθυντής της εταιρίας Λύρα, ο ιδιοφυής Αλέκος Πατσιφάς. Επίσης, φεύγει από τη ζωή ο Νίκος Στεφανίδης, ο μοναδικός μουσικός που παίζει κανονάκι και η Αγγέλα Παπάζογλου, τραγουδίστρια, σύζυγος του συνθέτη Βαγγέλη Παπάζογλου, η αφήγηση της οποίας για την καταστροφή της Σμύρνης θα γίνει βιβλίο από τον γιο τους Γιώργο και θεατρικό έργο από την Άννα Βαγενά. Πεθαίνουν ο Αργύρης Βαμβακάρης, μουσικός, αδελφός του Μάρκου και ο Κίτσος Τσιτσάνης, αδελφός του Βασίλη στον οποίο αποδίδονται μερικά από τα τραγούδια του συνθέτη. Την ίδια χρονιά σβήνει σε ηλικία 61 ετών η Έλλη Λαμπέτη.
Στο διεθνή χώρο, «αποχωρούν», ο Γάλλος ποιητής και συγγραφέας Λουί Αραγκόν, ο Ισπανός σκηνοθέτης Λουίς Μπουνιουέλ, ο Αμερικανός συγγραφέας Τένεσι Ουίλιαμς, ο Γάλλος ηθοποιός Λουί ντε Φινές, ο Ισπανός ζωγράφος Χοάν Μιρό, ο μαύρος μπλούζμαν Μάντι Γουότερς και ο συγγραφέας Άρθουρ Κέστλερ που αυτοκτονεί μαζί με τη γυναίκα του.
Πολλή μουσική
Μετά το πανηγυρικό «άνοιγμα» που έκανε το «ντέφι» την προηγούμενη χρονιά (1982), το Θέατρο Λυκαβηττό είναι περιζήτητο: Σταύρος Κουγιουμτζής με Γιώργο Νταλάρα κ.ά., Δήμος Μούτσης με Δήμητρα Γαλάνη και Μανώλη Μητσιά, Μίκης Θεοδωράκης με Μαρία Φαραντούρη και Πέτρο Πανδή, ρεμπέτικη βραδιά με Ι. Γεωργακοπούλου, Κ. Ρούκουνα, Σ. Καλφόπουλο, Γ. Μουφλουζέλη, αλλά και Τζον Μάγιαλ, Βαν Μόρισον, Τάντζεριν Ντριμ, Λάιονελ Χάμπτον, Αμάλια Ροντρίγκεζ, Κιθ Τζάρετ, Μέμφις Σλιμ…
Να σημειωθεί ότι ο Βαν Μόρισον είχε έρθει σε μία από τις συναυλίες μας στο Λυκαβηττό και του είχε αρέσει ο Μητροπάνος!
Το χειμώνα, συναυλίες γίνονται στον «Ορφέα» στη Σταδίου, ένα εξαιρετικό κινηματοθέατρο 1500 θέσεων το οποίο κατεδαφίστηκε -εγκληματικά- από τους δικαστές-εργολάβους επί Μελίνας Μερκούρη. Τζον Χάμοντ, Τζούνιορ Γουέλς, Σον Σιλς, Μαρία Φαραντούρη με Ζουλφί Λιβανελί, Γιώργος Νταλάρας κ.ά.
Στο Σπόρτινγκ, στα Πατήσια, ο Νίκος Παπάζογλου, οι Φατμέ κ.ά. συμμετέχουν στην εκδήλωση που διοργανώνει το περιοδικό «Αυγό» που εκδίδει ο Μανώλης Ρασούλης και ο πρωτοποριακός Ιωάννης Ξενάκης παρουσιάζει το έργο του στο Ηρώδειο. Στο Παλαί ντε Σπορ Θεσσαλονίκης «ανεβαίνουν» οι Μαρία Φαραντούρη, Ζουλφί Λιβανελί, Τσικ Κορία κ.ά. και στο Ηράκλειο της Κρήτης «κατεβαίνουν» οι Τζόαν Μπαέζ, Ντέιβ Μπρούμπεκ κ.ά., ενώ πραγματοποιούνται περιοδείες διαφόρων σχημάτων ανά την Ελλάδα.
Μέσα από τις στήλες του περιοδικού παρουσιάζονται 44 στέκια με ρεμπέτικα-λαϊκά και 12 με «κλαρίνα» στην Αθήνα και 9 στη Θεσσαλονίκη, με νέες κομπανίες, αλλά και μουσικούς επιπέδου Ιορδάνη Τσομίδη και Γιάννη Βασιλόπουλου. Είναι η χρονιά που αποθεώνεται η «ζωντανή» μουσική, το «λάιβ». Ο απολογισμός που γίνεται για το 1983 είναι πολύ πλούσιος σε συναυλίες. Αλλά πλούσιος είναι και ο απολογισμός που κάνουν ο Γιώργος Κοντογιάννης και ο Γιώργος Έξαρχος για τα πανηγύρια σε όλη την Ελλάδα.
Είναι η χρονιά που η «Πυρομανία» των Def Leppard εκτυπώνεται σε 9 εκ. αντίτυπα, αλλά κυκλοφορεί το Thriller του Μάικλ Τζάκσον που καταρρίπτει τα ρεκόρ και αλλάζει την πορεία της ποπ. Κυκλοφορούν επίσης οι δίσκοι Synchronicity των Police, Trouble in paradise του Randy Newman και ο πρώτος δίσκος της Μαντόνα. Οι New Order τραγουδούν «εξουσία, διαφθορά και ψέματα», οι Smiths για ένα «γοητευτικό άνθρωπο» και ο David Bowie μας προτρέπει «να χορέψουμε».
Στέλιος Ελληνιάδης
